ΕΦΚΑ: Παράταση χορήγησης σύνταξης σε άτομα με αναπηρία

Στην εγκύκλιο επισημαίνεται ότι, λαμβάνοντας υπόψη και τις οδηγίες των εγκυκλίων του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και τ. ΟΑΕΕ, αντίστοιχα, με τις οποίες καλύφθηκαν ήδη οι συνταξιούχοι και επιδοματούχοι των οποίων το δικαίωμα έληγε, μέχρι και τις 31.12.2016 (μηχανογραφική λήξη: 1/2017), η κοινοποιούμενη διάταξη δίνει το δικαίωμα εξάμηνης παράτασης των συνταξιοδοτικών παροχών που έληξαν ή λήγουν, μέχρι και τις 30.06.2017 (μηχανογραφική λήξη 01.07.2017).

Ειδικότερα, στην εγκύκλιο διευκρινίζονται τα εξής:

Δικαιούχοι

Πρόκειται για συνταξιούχους και επιδοματούχους των οποίων το δικαίωμα έληξε ή λήγει μέχρι και τις 30.06.2017 (μηχανογραφική λήξη 01.07.2017), εφόσον εκκρεμεί εξέτασή τους από τις υγειονομικές επιτροπές ΚΕΠΑ, χωρίς υπαιτιότητά τους, για την παράταση χορήγησης της παροχής που ελάμβαναν, ως εξής:

α) Οι συνταξιούχοι, λόγω αναπηρίας, με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67%.
β) Οι συνταξιούχοι, λόγω γήρατος, που λαμβάνουν σύνταξη για ορισμένο χρονικό διάστημα με ειδικές διατάξεις, οι οποίες προϋποθέτουν ορισμένη κατάσταση αναπηρίας των ασφαλισμένων, όπως ισχύει για όλες τις κατηγορίες στις οποίες επεκτάθηκε, δηλαδή:
- Οι συνταξιοδοτούμενοι με τις διατάξεις του Ν. 612/1977 (τυφλοί)
- Οι παραπληγικοί-τετραπληγικοί
- Οι πάσχοντες από μεσογειακή ή δρεπανοκυτταρική ή μικροδρεπανοκυτταρική αναιμία
- Οι πάσχοντες από νεφρική ανεπάρκεια
- Οι πάσχοντες από αιμορροφιλία τύπου Α ή Β, καθώς και εκείνοι που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση συμπαγών οργάνων
- Οι πάσχοντες από σκλήρυνση κατά πλάκας, υποβληθέντες σε μεταμόσχευση μυελού των οστών, καθώς και όσοι έχουν υποστεί ακρωτηριασμούς στα άνω και κάτω άκρα
- Οι πάσχοντες από κυστική ίνωση ή μόνιμη ορθοκυστική διαταραχή
γ) Τα τέκνα ασφαλισμένου ή συνταξιούχου που λαμβάνουν σύνταξη, λόγω θανάτου του γονέα τους, ως ανίκανα για κάθε βιοποριστική εργασία
δ) Οι επιδοματούχοι του εξωϊδρυματικού επιδόματος
ε) Όσοι συνταξιούχοι λαμβάνουν προσαύξηση, λόγω απόλυτης αναπηρίας.

Εξαιρούνται:
i. Τα πρόσωπα για τα οποία η εκκρεμής υγειονομική κρίση των ΚΕΠΑ αφορά προσαύξηση σύνταξης για μέλος οικογένειας, λόγω ανικανότητάς του για κάθε βιοποριστική εργασία, δεδομένου ότι η παροχή αυτή ενσωματώνεται στο ποσό της σύνταξης του δικαιούχου και χορηγείται σε αυτόν και όχι στο ανίκανο μέλος οικογένειας ως ανεξάρτητο δικαίωμα.
ii. Τα πρόσωπα που δεν προσέρχονται προς εξέταση στις υγειονομικές επιτροπές ΚΕΠΑ ή δεν προσκομίζουν απαραίτητο δικαιολογητικό, προκειμένου να κριθούν από τις επιτροπές αυτές ή παραιτήθηκαν από την αίτηση που είχαν υποβάλει στα ΚΕΠΑ (λόγοι υπαιτιότητας). Θεωρείται ότι υπάρχει εκκρεμότητα, χωρίς υπαιτιότητα των ασφαλισμένων και στις περιπτώσεις που: α) Έχει εκδοθεί γνωμάτευση ΚΕΠΑ επί της οποίας η υπηρεσία συντάξεων ζητά διευκρινίσεις από την υγειονομική επιτροπή με υπηρεσιακό σημείωμα, εφόσον έχουν προσκομιστεί από τον ασφαλισμένο όλα τα απαιτούμενα για την κρίση των επιτροπών ιατρικά στοιχεία και β) έχει γίνει προσφυγή στη BYE είτε από τους ασφαλισμένους είτε από το αρμόδιο ασφαλιστικό όργανο.
iii. Τα πρόσωπα τα οποία έλαβαν ή συνεχίζουν να λαμβάνουν την αντίστοιχη παροχή, κατ' εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 55 του Ν. 4396/2016 ή της κοινοποιούμενης διάταξης (από τη σύνταξη μηνός Αυγούστου 2016 και για χρονικό διάστημα έξι μηνών κατ' ανώτατο όριο).

Παροχές

Η διάταξη παρέχει στους ασφαλισμένους το δικαίωμα να συνεχίσουν να λαμβάνουν το ποσό της παροχής που δικαιούνταν, πριν από τη λήξη της και για ορισμένο χρονικό διάστημα, όχι μεγαλύτερο από έξι συνεχείς μήνες (δεν δικαιούνται εκ νέου αυτόματη παράταση, όσοι συνταξιούχοι έχουν στο αρχείο της ΗΔΙΚΑ ΑΕ κωδ. λήξης 13 από 01/02/2017 έως και 01/06/2017).

Διευκρινίζεται ότι είναι επιτρεπτή η χορήγηση της παροχής των διατάξεων της παρ. 3 του άρθρου 50 του Ν. 4430/2016 στην περίπτωση που, μετά τη χορήγηση εξάμηνης κατ’ ανώτατο χρόνο παράτασης (πχ, του άρθρου 55 του Ν. 4396/2016), μεσολαβήσει η παράταση του δικαιώματος που είχε λήξει και, στη συνέχεια, το δικαίωμα αυτό λήξει εκ νέου κατά το χρονικό διάστημα που ισχύει η διάταξη (μηχανογραφική λήξη 01.07.2017), με αποτέλεσμα να υπάρχει εκκρεμότητα στα ΚΕΠΑ για την κρίση των υγειονομικών προϋποθέσεων σε ένα από τα δικαιώματα που αναφέρονται ανωτέρω (περιπτώσεις α-ε).

Κατά το διάστημα αυτό, παρατείνεται και η ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη των δικαιούχων.

Εάν, μετά την οριστική κρίση των υγειονομικών επιτροπών ΚΕΠΑ, κριθεί ότι τα πρόσωπα που υπήχθησαν στις εν λόγω διατάξεις δεν φέρουν συντάξιμο ποσοστό αναπηρίας ή φέρουν ποσοστό αναπηρίας μικρότερο από 67% ή δεν έχουν δικαίωμα να λαμβάνουν τις παροχές που τους χορηγήθηκαν με τις διατάξεις αυτές (εξωιδρυματικό επίδομα ή προσαύξηση, λόγω απόλυτης αναπηρίας ή σύνταξη, λόγω θανάτου), οι αχρεωστήτως καταβληθείσες παροχές αναζητούνται σε κάθε περίπτωση άτοκα, είτε δια συμψηφισμού επί των τυχόν χορηγούμενων συνταξιοδοτικών παροχών, με μηνιαία παρακράτηση ποσοστού 20%, είτε, σύμφωνα με τις διατάξεις του ΚΕΔΕ, στην περίπτωση που δεν χορηγούνται συνταξιοδοτικές παροχές.

Όσον αφορά τους συνταξιούχους του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, ισχύουν τα ακόλουθα:

α) Από τις 30.01.2017, ξεκίνησε η πίστωση, μέσω της ΗΔΙΚΑ ΑΕ, στον τραπεζικό λογαριασμό των δικαιούχων ασφαλισμένων του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ (ανάλογα με το αίτημα που βρίσκεται σε εκκρεμότητα στις υγειονομικές επιτροπές ΚΕΠΑ: Σύνταξη, λόγω αναπηρίας, εξωιδρυματικό επίδομα, σύνταξη, λόγω γήρατος, που χορηγείται με τις ειδικές διατάξεις, με τις αντίστοιχες παροχές των μηνών κατά τους οποίους δεν είχαν χορηγηθεί, λόγω λήξης του δικαιώματος. Διευκρινίζεται ότι για τα πρόσωπα που δικαιούνται την εξάμηνη παράταση των παροχών που έληξαν, δεν παρέχεται η δυνατότητα αναδρομικής χορήγησης των παροχών που είχαν διακοπεί για το διάστημα μεταξύ της λήξης της συνταξιοδοτικής παροχής και της ημερομηνίας έναρξης των οικονομικών αποτελεσμάτων, δηλαδή πριν από την παροχή μηνός Αυγούστου 2016.
Από τις 30.01.2017, ξεκίνησε και η πίστωση των παροχών στον τραπεζικό λογαριασμό των δικαιούχων που πληρώνονται, μέσω του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος (ΟΠΣ) του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και θα αφορά τόσο τις ανωτέρω παροχές όσο και τη σύνταξη, λόγω θανάτου, που χορηγείται σε ανίκανα για κάθε βιοποριστική εργασία τέκνα ασφαλισμένων ή συνταξιούχων, καθώς και την προσαύξηση, λόγω απόλυτης αναπηρίας.

β) Όσον αφορά τους συνταξιούχους για τους οποίους δεν καθίσταται μηχανογραφικώς εφικτή η αυτόματη παράταση της παροχής που δικαιούνται, μέσω της ΗΔΙΚΑ ΑΕ, (σύνταξη, λόγω θανάτου που χορηγείται σε ανίκανα για κάθε βιοποριστική εργασία τέκνα ασφαλισμένων ή συνταξιούχων, προσαύξηση, λόγω απόλυτης αναπηρίας), η παράταση των παροχών που ελάμβαναν τα ανωτέρω πρόσωπα και οι οποίες είχαν λήξει, ενόψει της εκκρεμούς επανεξέτασής τους από τα ΚΕΠΑ, θα διεκπεραιωθεί από τις υπηρεσίες απονομών και πληρωμών συντάξεων των υποκαταστημάτων του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, σύμφωνα με τη διαδικασία που είχε δρομολογηθεί κατά την εφαρμογή των προϊσχυουσών διατάξεων για τις κατηγορίες αυτές.

Τα ποσά των παροχών της αυτόματης παράτασης που αντιστοιχούν στους επόμενους, υπόλοιπους μήνες θα πρέπει να αναγγελθούν στη μηχανογράφηση υπό τις αυστηρές προϋποθέσεις ότι εν τω μεταξύ:

- Δεν έχει λήξει το δικαίωμα των συνταξιούχων στην εξάμηνη παράταση
- Δεν έχει οριστικοποιηθεί υγειονομική κρίση από τις επιτροπές ΚΕΠΑ που επηρεάζει το δικαίωμα συνταξιοδότησής τους και
- δεν έχει εκδοθεί σχετική απόφαση Διευθυντή.

γ) Για τα πρόσωπα που καλύπτονται από την κοινοποιούμενη διάταξη και είναι εφικτή η αυτόματη παράταση της πληρωμής τους είτε, μέσω ΗΔΙΚΑ ΑΕ είτε, μέσω ΟΠΣ τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, θα εκδίδεται, θα κοινοποιείται και θα φυλάσσεται η σχετική ατομική διοικητική πράξη.

δ) Μετά την έκδοση οριστικής απόφασης των υγειονομικών επιτροπών ΚΕΠΑ, οι εισηγητές θα ενημερώνονται καταρχήν από το «Αρχείο Συνταξιούχων/Ευρετήριο Συνταξιούχων» ΟΠΣ τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, εάν έχουν καταβληθεί ποσά με βάση τις κοινοποιούμενες διατάξεις.

Σε θετική περίπτωση και εφόσον εξακολουθεί να υπάρχει δικαίωμα στην παροχή, θα εκδίδεται απόφαση Διευθυντή για την παράταση του δικαιώματος που έληξε, στην οποία θα πρέπει να αναφέρεται ότι συμψηφίζονται τα ποσά που χορηγήθηκαν με τις διατάξεις αυτές, καθώς και τα ποσά που τυχόν καταβλήθηκαν αχρεωστήτως στην περίπτωση που το ποσοστό αναπηρίας με το οποίο παρατείνεται το συνταξιοδοτικό δικαίωμα είναι μικρότερο από αυτό που χορηγήθηκε με τις εν λόγω διατάξεις. Εάν κριθεί οριστικά από τις υγειονομικές επιτροπές ΚΕΠΑ ότι δεν υπάρχει συντάξιμο ποσοστό αναπηρίας ή δικαίωμα στην παροχή που ζητήθηκε, θα εκδίδεται απόφαση Διευθυντή για τη διακοπή χορήγησης της παροχής, στην οποία θα πρέπει να αναφέρεται ότι αναζητούνται άτοκα τα ποσά που τυχόν χορηγήθηκαν με τις εν λόγω διατάξεις είτε, μέσω συμψηφισμού με τυχόν άλλη καταβαλλόμενη συνταξιοδοτική παροχή, με μηνιαία παρακράτηση ποσοστού 20% είτε, σύμφωνα με τις διατάξεις του ΚΕΔΕ, σε περίπτωση που δεν καταβάλλεται άλλη παροχή.

ε) Οι κωδικοί επαναφοράς και λήξης των παροχών που χορηγούνται, λόγω αναπηρίας, με βάση τις κοινοποιούμενες διατάξεις, είναι οι ίδιοι με εκείνους που ήδη χρησιμοποιήθηκαν για τις προηγούμενες διατάξεις (κωδ. επαναφοράς: 33, κωδ. λήξης: 13).

στ) Ανεξάρτητα από την εφαρμογή των κοινοποιούμενων διατάξεων, σε όλες τις περιπτώσεις που δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις ασφαλιστικής μονιμοποίησης και κρίνεται η παράταση χορήγησης συνταξιοδοτικής παροχής, από τις αρμόδιες υπηρεσίες του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ θα πρέπει να τηρείται η ακόλουθη διαδικασία:

Σε μηνιαία βάση, τρεις μήνες πριν από την προβλεπόμενη λήξη του δικαιώματος των ασφαλισμένων, οι προϊστάμενοι των υπηρεσιών απονομής συντάξεων θα αντλούν τη σχετική πληροφορία από τις σχετικές αναρτημένες στο intranet καταστάσεις. Στις περιπτώσεις που η παράταση του δικαιώματος εξαρτάται από τη νέα υγειονομική κρίση, οι υπηρεσίες απονομής συντάξεων θα αποστέλλουν στους ασφαλισμένους το παραπεμπτικό σημείωμα, στο οποίο πρέπει να περιλαμβάνονται τα καθοριστικά στοιχεία του δικαιώματος χορήγησης της συνταξιοδοτικής παροχής, για τα οποία πρέπει να αποφανθούν ειδικά οι επιτροπές (πχ ποσοστό στην επιδείνωση/νέα πάθηση επί προϋπάρχουσας, ποσοστό σε ατύχημα, κλπ).

Στη συνέχεια, θα ακολουθείται η γνωστή διαδικασία που προηγείται της εξέτασης ασφαλισμένων από το ΚΕΠΑ. Στις περιπτώσεις που πληρούνται οι ασφαλιστικές προϋποθέσεις μονιμοποίησης, θα εκδίδεται άμεσα η σχετική απόφαση Διευθυντή, εφόσον ήδη έχουν συμπληρωθεί οι νόμιμες προϋποθέσεις και μετά την κατάθεση των απαιτούμενων δικαιολογητικών που αφορούν και τον έλεγχο διατήρησης της ασφαλιστικής αναπηρίας, σύμφωνα με τις οδηγίες που έχουν δοθεί, διαφορετικά, από την επομένη της ημερομηνίας λήξης του δικαιώματος που ορίζεται στην προηγούμενη απόφαση Διευθυντή και, σύμφωνα με τη νομοθεσία που ισχύει κατά το χρόνο αυτό.

Όπως σημειώνεται στην εγκύκλιο, με τη νέα αυτή διαδικασία, που υιοθετείται και για τους ασφαλισμένους του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, παράγονται πολλαπλά οφέλη, όπως τα ακόλουθα:

- Οι υγειονομικές επιτροπές καθοδηγούνται εκ των προτέρων σωστά από τις διοικητικές υπηρεσίες ως προς τα κρίσιμα ζητήματα για τα οποία πρέπει να αποφανθούν πλήρως και αιτιολογημένα, ώστε να μην υπάρχει καθυστέρηση, εξαιτίας της ανάγκης για παροχή διευκρινίσεων σε επιμέρους ζητήματα, μέσω της αποστολής υπηρεσιακών σημειωμάτων από τις υπηρεσίες συντάξεων προς τις επιτροπές.
- Ο εισηγητικός φάκελος είναι πλήρης.
- Η σύνθεση των υγειονομικών επιτροπών είναι η καταλληλότερη, δηλαδή ανάλογη με το είδος των παθήσεων του ασφαλισμένου.
- Αποφεύγονται περιττές διαδικασίες, όταν συντρέχουν οι προϋποθέσεις ασφαλιστικής μονιμοποίησης της συνταξιοδότησης και ενισχύεται η παραγωγικότητα των υπηρεσιών συντάξεων, λόγω του περιορισμού της συναλλαγής με τους ασφαλισμένους.
Τέλος, ως προς την εφαρμογή των κοινοποιούμενων διατάξεων εξακολουθούν να ισχύουν οι διαδικασίες και οι υπηρεσιακές ενέργειες που τηρούνταν από τους λοιπούς ασφαλιστικούς φορείς, οι οποίοι εντάχθηκαν στον ΕΦΚΑ.