Έρευνα: Λιγότερο Δημόσιο και χαμηλότερους φόρους θέλουν οι Έλληνες

Σύμφωνα με την έρευνα «Τι πιστεύουν οι Έλληνες» του ερευνητικού οργανισμού «διαΝΕΟσις», την οποία παρουσιάζει η εφημερίδα Καθημερινή, επικρατεί πλέον ένας μεγαλύτερος ρεαλισμός (για παράδειγμα, το 62,1% θεωρεί ότι η κρίση οφείλεται «κυρίως στις δικές μας αδυναμίες») και μια διάθεση να δοκιμαστεί ένα άλλο μοντέλο ανάπτυξης, πιο ανοιχτό και λιγότερο εξαρτημένο από το κράτος.

Μαθαίνουμε, λοιπόν, ότι οι Έλληνες πιστεύουν στη συρρίκνωση του Δημοσίου, προτιμούν μείωση της φορολογίας, ακόμα κι αν σημαίνει περικοπή κοινωνικών παροχών, και βλέπουν την ανάκαμψη να προέρχεται από ξένες επενδύσεις και εξαγωγές, όχι από την εισοδηματική πολιτική μιας «φιλολαϊκής κυβέρνησης». Η παγκοσμιοποίηση, την οποία τρεις στους πέντε θεωρούν απειλή για την Ελλάδα σε αφηρημένο επίπεδο, θεωρείται η μοναδική ευκαιρία για την επιστροφή στην ευημερία.

Ένα άλλο μέρος των ευρημάτων που παρουσιάζει η «Κ» συνθέτει το πορτρέτο μιας κοινωνίας κλειστής, φοβικής προς τον κόσμο και την αλλαγή, εθισμένης σε ανεδαφικές θεωρίες που δεν αντέχουν στην επαφή με την πραγματικότητα.

Ο ευρωσκεπτικισμός εξακολουθεί να κερδίζει έδαφος, με την πεποίθηση να παγιώνεται ότι η Ελλάδα δεν έχει ωφεληθεί ιδιαιτέρως από τη συμμετοχή της στην ευρωπαϊκή κοινότητα – και σίγουρα λιγότερο από ό,τι έχει ωφεληθεί η Ε.Ε. από την παρουσία της Ελλάδας στις τάξεις της.

Ένας στους τρεις Έλληνες πιστεύει ότι τα συμφέροντα της Ελλάδας θα εξυπηρετούνταν καλύτερα υπό την αιγίδα της Ρωσίας παρά εντός της Ευρωζώνης, ενώ τέσσερις στους πέντε πιστεύουν ότι σκοτεινές παρασκηνιακές δυνάμεις κινούν τα νήματα της Ιστορίας. Η εχθρότητα προς τους μετανάστες παραμένει σε υψηλά επίπεδα – σχεδόν ένας στους δύο Έλληνες βλέπει αρνητικά τους μουσουλμάνους και δύο στους πέντε δηλώνουν ότι θα ενοχλούνταν από την ανέγερση τζαμιού στην Ελλάδα.

Αξιοσημείωτο είναι το άνοιγμα της ψαλίδας υπέρ της άποψης ότι το κράτος είναι υπερβολικά παρεμβατικό και εις βάρος της άποψης ότι δεν επεμβαίνει αρκετά (αυξήθηκε από 11,4 μονάδες στην έρευνα του Απριλίου του 2015 σε 28,8 στη νεότερη έκδοση). Παρατηρείται επίσης αντιστροφή της κοινής γνώμης στο θέμα της επιλογής μεταξύ υψηλής φορολογίας και ισχυρού κράτους πρόνοιας και μειωμένης φορολογίας με πιο περιορισμένη κρατική μέριμνα. Τον Απρίλιο του 2015, η πρώτη άποψη είχε προβάδισμα 10,5 μονάδων. Στη νεότερη έκδοση, η αλλαγή είναι εντυπωσιακή: οι οπαδοί της χαμηλότερης φορολογίας προηγούνται κατά 22,6 μονάδες. Το 62,4% θεωρεί ότι η χώρα χρειάζεται μικρότερο Δημόσιο, ενώ μόλις το 21,8% πιστεύει ότι η ανάκαμψη θα έλθει μέσω αύξησης μισθών και συντάξεων από το κράτος, έναντι 73,2% που προκρίνει την παροχή κινήτρων από τις κυβερνήσεις για την προσέλκυση επενδύσεων και την ενίσχυση των εξαγωγών.

Η εμπειρία της τελευταίας διετίας έχει οδηγήσει σε αύξηση του ποσοστού όσων θεωρούν αφελή την εκτίμηση ότι θα παταχθεί η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα (από 62,2% σε 71,1%). Παράλληλα, το 38,9% θεωρεί τη φοροδιαφυγή «θεμιτή άμυνα» κατά της υπερφορολόγησης.

Ταυτότητα και διαφορετικότητα

Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, το 46,4% των Ελλήνων βλέπει αρνητικά τους μουσουλμάνους, έναντι του 36,3% που τους βλέπει θετικά, ενώ το 49% βλέπει αρνητικά τους μετανάστες, έναντι του 37,6% που τους βλέπει θετικά. Το 88,3% συμφωνεί ή μάλλον συμφωνεί (80,1% συν 8,2%) ότι ο αριθμός των μεταναστών στη χώρα τα τελευταία δέκα χρόνια είναι υπερβολικά μεγάλος, το 64,4% πιστεύει ότι συμβάλλουν στην αύξηση της εγκληματικότητας και το 58% ότι συμβάλλουν στη διόγκωση της ανεργίας. Αντιθέτως, μόλις το 25,4% βλέπει τους μετανάστες ως μέρος της λύσης του τρομακτικού δημογραφικού προβλήματος της Ελλάδας. Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι τα ποσοστά αυτά, παρότι υψηλά, είναι σημαντικά χαμηλότερα από τα αντίστοιχα του Απριλίου του 2015 (ιδιαίτερα όσον αφορά τη διασύνδεση των μεταναστών με την εγκληματικότητα).

Στο ερώτημα τι πρέπει να γίνει με τους παράνομους μετανάστες που βρίσκονται εδώ, λιγότεροι από ένας στους πέντε Ελληνες επιθυμούν την παραμονή τους στη χώρα, είτε πλήρως (2,2%) είτε σταδιακά και υπό προϋποθέσεις (17,5%). Οι υπόλοιποι τάσσονται με διάφορους τρόπους υπέρ της απομάκρυνσής τους, μεταξύ των οποίων το 20% τάσσεται υπέρ της άμεσης απέλασης.

Αντι-αριστερή στροφή και συνωμοσιολογία

Η ροπή προς τη συνωμοσιολογία και ο σκεπτικισμός απέναντι στη Δύση είναι έκδηλα στα ευρήματα της έρευνας. Το 80,5% των Ελλήνων θεωρεί ότι υπάρχουν μυστικές οργανώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό που δρουν στο παρασκήνιο και κινούν τα νήματα, ενώ το 26,5% πιστεύει ότι μας ψεκάζουν (το ποσοστό ξεπερνά το 50% μεταξύ οπαδών της Χρυσής Αυγής και φτάνει το 37% μεταξύ οπαδών των ΑΝΕΛ).

Οι Γερμανοί συγκεντρώνουν τη θετική γνώμη του 36,4% του πληθυσμού (έναντι του 52,7% που έχει αρνητική γνώμη). Το ισοζύγιο είναι θετικό για τους Εβραίους (44,4% έναντι 37,9%) και για τους Αμερικανούς (49,7% έναντι 37,6%), αλλά με διαφορά οι πιο δημοφιλείς είναι οι Ρώσοι, με 77,4% θετικές γνώμες και μόνο 10,7% αρνητικές. Μάλιστα το 33,4% των Ελλήνων θεωρεί ότι τα συμφέροντα της χώρας θα εξυπηρετούνταν καλύτερα αν αποχωρούσε από την Ευρωζώνη και αποκτούσε κάποιας μορφής προνομιακή σχέση με τη Μόσχα.

Σε ελεγχόμενη άνοδο ο ευρωσκεπτικισμός

Το ποσοστό των ερωτηθέντων που αποτιμά θετικά ή μάλλον θετικά την επίδραση της συμμετοχής στην ευρωπαϊκή κοινότητα (ΕΟΚ, Ε.Ε.) έχει μειωθεί στο 53,5%, από 68% τον Απρίλιο του 2015. H μείωση αυτή έχει προκύψει σε συντριπτικό βαθμό από την πτώση των θετικών αποτιμήσεων, από 40,6% σε 28,6% σε λιγότερο από δύο χρόνια. Μάλιστα σε ερώτημα που τίθεται για πρώτη φορά, το 47,7% εξέφρασαν την άποψη ότι «η Ε.Ε. έχει δομές και εκφράζει συμφέροντα που δεν εξυπηρετούν την Ελλάδα» – οριακά λιγότεροι από το 48,9% που πιστεύει ότι «η Ε.Ε. αποτελεί πρόοδο και είναι αναγκαία η παραμονή της Ελλάδας σε αυτήν».

Στο κρίσιμο ερώτημα για το νόμισμα, η πλειονότητα εξακολουθεί να είναι υπέρ του ευρώ – αλλά έχει συρρικνωθεί σημαντικά. Υπέρ της παραμονής στο ευρώ τάσσεται το 59,6% του πληθυσμού (έναντι 73,9% τον Απρίλιο του 2015), ενώ το ποσοστό των οπαδών της δραχμής στην ίδια περίοδο έχει αυξηθεί από το 20,7% στο 33,1%. Η στάση απέναντι στο ευρώ έχει έντονο ταξικό στοιχείο: το 70% της ανώτερης τάξης τάσσεται υπέρ της παραμονής στην Ευρωζώνη, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό μεταξύ των ασθενέστερων στρωμάτων είναι 50,1%.