Οι επιστήμονες προειδοποιούν για την αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων

Όπως επισημαίνεται σε σχετική σημερινή ανακοίνωση του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), η ενημέρωση των αγροτών για τον περιορισμό της χρήσης φυτοπροστατευτικών στην Κρήτη κρίνεται πλέον επιτακτική, κυρίως λόγω πολλών συσχετίσεων της αυξανόμενης νοσηρότητας σε χρόνιες παθήσεις, αλλά και της αθροιστικής μακροχρόνιας έκθεσης σε επιβλαβή σκευάσματα.

Θέμα της ημερίδας ήταν «Ο ρόλος των επιστημόνων για την ενημέρωση και το περιορισμό των επιπτώσεων στην υγεία και στο περιβάλλον από την έκθεση σε φυτοφάρμακα» και πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα της Ελληνικής Εταιρείας Τοξικολογίας, του Ιατρικού Συλλόγου Ηρακλείου, της Μεσογειακής Επιστημονικής Εταιρείας για την Προστασία του Περιβάλλοντος (MESAEP) και του Ινστιτούτου Διατροφολογίας του Νew York College.

Σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των φυτοφαρμάκων, στην ημερίδα υπογραμμίστηκε η ανάγκη για διάθεσή τους στους παραγωγούς μόνο μετά από συνταγογράφηση τους από γεωπόνους και μόνο μετά από εξέταση της ασθένειας του φυτού στις καλλιέργειες, έγγραφη ενημέρωση διενέργειας ψεκασμών, 48 ώρες πριν την πραγματοποίηση τους, ορθή χρήση ατομικών μέτρων προστασίας εφαρμοστών και αυστηρή τήρηση των ορθών πρακτικών κατά τη διενέργειά τους.

Στο πλαίσιο αυτό, επισημαίνεται ότι το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων θα πρέπει να λάβει υπόψη του τη πρόσφατη γνωμοδότηση της Ελληνικής Εταιρείας Τοξικολογίας για ελάχιστο όριο αποστάσεων ψεκασμών από κατοικίες τα 100 μέτρα. Παράλληλα, επισημάνθηκε ότι θα πρέπει οι παραγωγοί να κάνουν ορθή διαχείριση και περισυλλογή των κενών συσκευασίας και των ληγμένων φυτοφαρμάκων όλων των κατηγοριών.

Σεμινάρια για αγρότες και εκπαίδευση του πληθυσμού

Μεταξύ άλλων αναφέρεται και η ανάγκη για πραγματοποίηση εκπαιδευτικών σεμιναρίων των αγροτών σε συνεργασία με τα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Κρήτης, σε θέματα προστασίας της υγείας των ίδιων, των μελών των οικογενειών τους, των εκτεθειμένων σε ψεκασμούς και του περιβάλλοντος.

Παράλληλα, προτείνεται η δημιουργία εκπαιδευτικών Λυκείων και επαναλειτουργία των Γεωργικών Σχολών Μεσσαράς και Ασωμάτων Ρεθύμνου για κάλυψη εκπαιδευτικών αναγκών αγροτικής και κτηνιατρικής παραγωγής.

Αναφορικά με την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση του γενικού πληθυσμού, τονίστηκε ότι μπορεί να γίνει μέσα από: επιστημονικές εκδηλώσεις, άρθρα, εκπομπές και συνεντεύξεις στα ΜΜΕ, ενώ προτάθηκε η ένταξη στα εκπαιδευτικά προγράμματα μαθητών της ανάγκης περιορισμού και ορθής χρήσης φυτοφαρμάκων, για τη προστασία της υγείας και του περιβάλλοντος για το σχολικό έτος 2016-2017.

Διατροφή και προστασία της υγείας

Επίσης, οι επιστήμονες ανέδειξαν την ανάγκη επαναπροσδιορισμού του μοντέλου ανάπτυξης αγροτικής παραγωγής της Κρήτης και επαναφορά της τροφικής επάρκειας, με βάση το κρητικό πρότυπο διατροφής και της ολοκληρωμένης και αειφόρου γεωργικής παραγωγής. Το νέο αγροδιατροφικό μοντέλο θα πρέπει σύμφωνα με τους επιστήμονες, να στοχεύει στο να γίνει η Κρήτη παγκόσμιο διατροφικό πρότυπο σε συνάρτηση με τη τουριστική ανάπτυξη.

Με την επισήμανση της αυξημένης χρήσης φυτοφαρμάκων στις καλλιέργειες της Κρήτης, η επιστημονική ημερίδα ανέδειξε την ανάγκη στήριξης της ποιοτικής κρητικής αγροτικής παραγωγής και της συστηματικής τήρησης των ορίων έκθεσης σε επιβλαβείς χημικές ουσίες. Όπως προέκυψε από τις εργασίες της ημερίδας, είναι επιβεβλημένος ο περιορισμός και η διακοπή της εισαγωγής τροφίμων στα ξενοδοχεία και σε κέντρα εστίασης για τις ανάγκες διατροφής των ξένων επισκεπτών και των μόνιμων κατοίκων. Στη δε ανακοίνωση υπογραμμίζεται ότι:

Παρά το βάρος απόδειξης από τις αυξανόμενες τα τελευταία χρόνια πολλαπλές συσχετίσεις της αύξησης νοσηρότητας και ειδικής θνησιμότητας στη Κρήτη και της μακροχρόνιας έκθεσης σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, χημικές ουσίες και φυτοφάρμακα, ακόμα και σε χαμηλές δόσεις, χρειάζονται παραπέρα έρευνες των συσχετίσεων και των μηχανισμών τοξικότητας των δραστικών συστατικών λαμβάνοντας υπόψη τη μακρόχρονη έκθεση του πληθυσμού σε μίγματα χημικών συστατικών μέσω του περιβάλλοντος και της διατροφικής αλυσίδας.

Στο πλαίσιο αυτό, τονίζεται ότι κρίνονται αναγκαία τα: διενέργεια νέων επιδημιολογικών μελετών και χρήση υπαρχόντων και νέων εργαλείων βιοπαρακολούθησης των εκτεθειμένων και των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού, ενώ επισημαίνεται ότι η δημιουργία ενός εθνικού συστήματος βιοπαρακολούθησης του πληθυσμού θα ήταν μια ιδιαίτερα σημαντική προσθήκη στους μηχανισμούς ελέγχου και προστασίας της δημόσιας υγείας στη χώρα και την περιφέρεια Κρήτης.

Αγροτική πολιτική: Η βασική αιτία της αλόγιστης χρήσης φυτοφαρμάκων

Ως βασική αιτία της αλόγιστης χρήσης φυτοφαρμάκων, οι συμμετέχοντες επιστήμονες στην ημερίδα ανέφεραν την αλόγιστη κανονιστική αγροτική πολιτική, την απουσία κτηματολογίου, τη μη οριοθέτηση χρήσεων γης, την υποστελέχωση των υπηρεσιών, την έλλειψη εκπαίδευσης, κατάρτισης και τα οικονομικά προβλήματα των αγροτών.

«Να καταργηθεί η αδειοδότηση κυκλοφορίας σε απαγορευμένα και σε εκτός λίστας φυτοφάρμακα», επισήμαναν οι επιστήμονες, ζητώντας δε να διενεργούνται περισσότεροι έλεγχοι σε εισαγόμενα γεωργικά προϊόντα από τρίτες χώρες για υπολειμματικότητα φυτοφαρμάκων. Συνέστησαν δε στροφή της αγροτικής παραγωγής της Κρήτης όχι στη ποσότητα με μόνο κριτήριο το κέρδος, αλλά στη ποιότητα, στην εξασφάλιση αγοράς και στην υπεραξία των αγροτικών προϊόντων.

Ένα από τα πρώτα θύματα της κλιματικής αλλαγής η Κρήτη

Η Κρήτη θα είναι από τα πρώτα θύματα στις αναμενόμενες καιρικές μεταβολές, επισημάνθηκε στην ημερίδα και στο πλαίσιο αυτό, οι επιστήμονες κρίνουν επιβεβλημένο άμεσα και για τα επόμενα 20 χρόνια, την κατάρτιση ενός σχεδίου προσαρμογής (καλλιέργειας, ανάπτυξης) και αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.

Αναμένεται μείωση της δραστικότητας των φυτοφαρμάκων, αύξηση της ανθεκτικότητας των εχθρών στις καλλιέργειες, αύξηση των ασθενειών στους οργανισμούς και του στρες των φυτών σε θερμοκρασία, νερό, τροφή, που θα έχει αποτέλεσμα τη μείωση της αγροτικής παραγωγής.

Υπό απειλή το κρητικό αγροδιατροφικό πρότυπο

Στις εργασίες της ημερίδας, επισημάνθηκε ότι η Κρήτη θα πρέπει να μείνει ελεύθερη ζώνη για τις νέες εμπορικές συμφωνίες CETA και TTIP. «Τα φτηνότερα, τα υποβαθμισμένα ποιοτικά αγροτικά εισαγόμενα προϊόντα, τα γενετικά τροποποιημένα είδη, οι διαφορετικοί κανονιστικοί όροι και οι προδιαγραφές παραγωγής και εμπορίας, τα επιβαρυντικά για τα δεδομένα της Κρήτης όρια ασφαλούς χρήσης χημικών ουσιών και φυτοφαρμάκων θα εκτοπίσουν τα κρητικά προϊόντα και θα εξαφανίσουν το κρητικό αγροδιατροφικό πρότυπο», είναι το συμπέρασμα από τις ομιλίες των επιστημόνων στην ημερίδα.

Στο πλαίσιο αυτό, η οργανωτική επιτροπή της ημερίδας αντιλαμβανόμενη την υπάρχουσα αμφισβήτηση ή απόσταση των παραγωγών, των επιστημονικών φορέων, της πολιτείας και των ΜΜΕ στην ανάγκη νέας στρατηγικής στήριξης και ανάπτυξης της αγροτικής, κτηνοτροφικής και αλιευτικής παραγωγής στην Κρήτη και έχοντας υπόψη τις αντικειμενικές δυσκολίες και τις πιθανές συνέπειες από την επιδρομή των νέων εμπορικών συμφωνιών και της κλιματικής αλλαγής, θα πάρει συγκεκριμένα μέτρα ενίσχυσης της ενότητας των αγροτών με τους επιστημονικούς φορείς και μείωσης των αποστάσεων, των αντιστάσεων και των υπαρκτών κινδύνων.

Περαιτέρω, η επιστημονική επιτροπή της 1ης Διεπιστημονικής Ημερίδας αποφάσισε την ένταξη της περιφέρειας της Κρήτης σε δεδομένα ελληνικά, ευρωπαϊκά και διεθνή προγράμματα έρευνας συσχέτισης μακροχρόνιας έκθεσης σε ποικίλες χημικές ουσίες στη πρόκληση ασθενειών, μέσα από μελέτες σε βιοδείκτες ειδικών ομάδων του πληθυσμού (π.χ. ευρωπαϊκά προγράμματα HEALS και HBM4EU).

Εκφράζοντας δε την ανάγκη αξιολόγησης των επιμέρους επιστημονικών απόψεων και συμπερασμάτων ερευνών στο θέμα της 1ης Διεπιστημονικής Ημερίδας, προκηρύχθηκε η πραγματοποίηση της 2ης Διεπιστημονικής ημερίδας την πρώτη εβδομάδα του 2017, με θέμα: «Δυνατότητες και προοπτικές εφαρμογής καλλιεργητικού πλάνου στη βάση νέου, βιώσιμου και υγιούς μοντέλου στρατηγικής του κρητικού αγροδιατροφικού μοντέλου και αειφόρου ανάπτυξης της Κρήτης».