Πόσες πλαστικές σακούλες ξοδεύετε τον χρόνο;

Τον Μάιο του 2015 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε Οδηγία για τη μείωση της χρήσης της ελαφριάς πλαστικής σακούλας, της σακούλας δηλαδή τύπου supermarket. Η χώρα μας, οφείλει να εναρμονιστούμε με την σχετική κοινοτική νομοθεσία μέχρι τις 27 Νοεμβρίου, κι έτσι, το Υπουργείο Περιβάλλοντος αναμένεται προσεχώς να ανακοινώσει τη χρέωση της πλαστικής σακούλας από 0,05 έως 0,10 ευρώ.

Η αρχή θα είναι δύσκολη... αφού θα πρέπει να αλλάξει μία συνήθεια δεκαετιών. Στην ουσία, όπως λέει η Έφη Τριτοπούλου, από τη διεύθυνση εναλλακτικής διαχείρισης του ΕΟΑΝ, αυτό που πρέπει να αλλάξει είναι η νοοτροπία του Έλληνα.

Ανταποδοτικό το τέλος για τους Έλληνες

Η Έφη Τριτοπούλου, τονίζει ότι στην αρχή θα υπάρξουν συνοδευτικά μέτρα. «Για παράδειγμα, στα σούπερ μάρκετ, κοντά στα ταμεία θα υπάρχουν τσάντες πολλαπλών χρήσεων, υφασμάτινες τσάντες και δίχτάκια για να έχουν οι καταναλωτές δίπλα τους και την άλλη επιλογή»

Η κ. Τριτοπούλου μιλά για ένα τέλος ανταποδοτικό που θα εισπράττεται από κάποιον δημόσιο οργανισμό, πιθανότητα το πράσινο ταμείο, και θα πηγαίνει σχεδόν εξολοκλήρου σε εκπαιδευτικές δράσεις. «Στόχος του ΕΟΑΝ είναι αυτά τα έσοδα να βαίνουν μειούμενα, και στο τέλος να γίνουν πια μηδαμινά, γεγονός που σημαίνει ότι οι Έλληνες θα έχουν αλλάξει νοοτροπία!», λέει η κ. Τριτοπούλου.

Οι συνέπειες για το περιβάλλον

Οι πλαστικές σακούλες βλάπτουν ανεπανόρθωτα τα θαλάσσια οικοσυστήματα, αφού απαιτούνται αιώνες για να διασπαστούν πλήρως. Τα ψάρια παθαίνουν ασφυξία και πεθαίνουν από παγίδευση σε πλαστικές σακούλες. Επίσης, μέσω της κατάποσης του πλαστικού από τα ψάρια, καταλήγουν και στην τροφική αλυσίδα. Και αυτός ήταν ο λόγος που πίεσε την ΕΕ να εγκρίνει τη σχετική οδηγία.

Πλήγμα για τη βιομηχανία πλαστικού στην Ελλάδα

"Θέλουμε χρόνο εφαρμογής"

"Να μειώσουμε την χρήση των πλαστικών σακουλών, αλλά να μην καταστρέψουμε τις βιομηχανίες", λέει ο Ιωάννης Κασελίμης, πρώην πρόεδρος του Συνδέσμου Πλαστικών και εκπρόσωπος του συνδέσμου στο θέμα της πλαστικής σακούλας. «Ο κλάδος θα πληγεί έτσι κι αλλιώς, το πόσο θα πληγεί θα εξαρτηθεί από τον τρόπο που θα εφαρμοστεί η οδηγία. Θα πληγεί πάρα πολύ αν η οδηγία έχει άμεση και ακραία εφαρμογή, και θα πληγεί λιγότερο αν η οδηγία έχει μία ήπια εφαρμογή ώστε να μπορέσει ο κλάδος να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα».

"Ζητάμε χαμηλές χρεώσεις στην αρχή και πίστωση χρόνου"

Σύμφωνα με τον κύριο Κασελίμη, η ΕΕ αφήνει στα κράτη-μέλη να επιλέξουν τους τρόπους που θα εφαρμόσουν την οδηγία, έτσι ώστε και ο στόχο να επετεύχθη και να μην υπάρξουν τεράστιες συνέπειες για τη βιομηχανία. Ο κλάδος λοιπόν, ζητά μία «πίστωση χρόνου», ζητά δηλαδή η οδηγία να εφαρμοστεί στα όρια της λήξης της προθεσμίας, δηλαδή στις 31/12/2018. Επίσης η βιομηχανία πλαστικών ζητά η χρέωση να είναι χαμηλή στην αρχή και σταδιακά αυξανόμενη. «Αν η χρέωση είναι υψηλή ο κόσμος θα πάψει να χρησιμοποιεί τις συμβατικές πλαστικές τσάντες, οπότε ο κλάδος θα πληγεί ιδιαίτερα. Συγχρόνως, αν έχουμε άμεση εφαρμογή του μέτρου με υψηλές τιμές πράσινης χρέωσης, δεν θα προλάβουν οι βιομηχανίες πλαστικών να προσαρμόσουν την παραγωγή τους σε σακούλες άνω των 50 μικρών και βιοδιασπώμενες σακούλες –όπως προβλέπει η οδηγία. Ζητάμε, λοιπόν χαμηλές χρεώσεις στην αρχή και ήπια εφαρμογή της οδηγίας. Ζητάμε, επίσης, οι σακούλες άνω των 50 μικρών και οι βιοδιασπώμενες σακούλες να διατίθενται δωρεάν για ενθάρρυνση της χρήσης τους"

«Θα χαθούν χιλιάδες θέσεις εργασίας»

Ο κ. Κασελίμης εξηγεί ποιες θα είναι οι επιπτώσεις για τον κλάδο. «Οι βιομηχανίες που αυτή τη στιγμή έχουν μία κινητικότητα κινδυνεύουν να υποβαθμιστούν ή ακόμα και να κλείσουν. Χιλιάδες θέσεις εργασίας θα χαθούν διότι εκτός από τους άμεσα απασχολούμενους στον χώρο τον πλαστικών σακουλών υπάρχουν και οι έμμεσα απασχολούμενοι. Αυτοί που είναι έξω από την παραγωγή, δηλαδή, διανομείς, έμποροι, συνεργεία, πωλητές λαϊκών αγορών, που εκτιμώνται σε πολλές χιλιάδες. Κινδυνεύει όμως ακόμη και η θέση της λογίστριας, μιας επιχείρησης για παράδειγμα που θα έχει μείωση τζίρου κατά 30%»

Και στο παρελθόν, είχαν γίνει προσπάθειες χρέωσης της πλαστικής σακούλας, δεν είχαν όμως ευδοκιμήσει καθώς οι αντιδράσεις ήταν πολλές. Πολλοί ήταν αυτοί που χαρακτήρισαν το τέλος «χαράτσι», παραβλέποντας το μεγάλο περιβαλλοντικό όφελος από τον περιορισμό της.

Επιτυχία στην Αλόννησο

Στην Ελλάδα, το πρόγραμμα ξεκίνησε πιλοτικά από την Αλόννησο και την Σύρο και επεκτάθηκε σταδιακά στην Τήνο και τη Σαντορίνη. Τα πρώτα συμπεράσματα δείχνουν ότι, ναι μεν χρειάζεται επιμονή και υπομονή, δεν είναι όμως αδύνατον να βγάλουμε την πλαστική σακούλα από τη ζωή μας. Τι καλύτερες επιδόσεις είχε η Αλόννησος. Εκεί, η χρήση της πλαστικής σακούλας μειώθηκε έως και 70%.

Αναστασία Μήλιου: Με ημίμετρα δεν λύνεται το πρόβλημα

«Εμείς οι Έλληνες αγαπάμε πολύ τις πλαστικές σακούλες. Τα τελευταία χρόνια όμως έχουν μπει στη ζωή μας και πολλά ακόμη πλαστικά μιας χρήσης», λέει η Αναστασία Μήλιου, διευθύντρια έρευνας στο Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος «Βλέπω να πίνουν καφέ με το πλαστικό καπάκι! Καλά δεν ξέρουν ότι είναι καρκινογόνο; Επειδή το κάνουν οι σταρ του σινεμά, πρέπει να το κάνουμε κι εμείς;».

Η κ. Μήλιου χαρακτηρίζει την οδηγία της ΕΕ, ένα ημίμετρο που προσπαθεί να ικανοποιήσει τους πάντες.

«Είναι μία μεσοβέζικη λύση που κοιτά να ικανοποιήσει τα αιτήματα των περιβαλλοντικών οργανώσεων που αγωνιούν αλλά και τα αιτήματα της βιομηχανίας πλαστικού. Με ημίμετρα όμως δεν λύνεται το πρόβλημα. Αν η ΕΕ ήθελε πραγματικά να λύσει το πρόβλημα, θα πρέπει να στοχεύσει στην παραγωγή του πλαστικού και όχι στην χρήση».

Αναστασία Μήλιου: «Μόνο 1 από τα 1300 δείγματα δεν περιείχε πλαστικό»

Όπως λέει η Αναστασία Μήλιου, δεν υπάρχει ψάρι που να έχουν αναλύσει και να μην περιέχει ίνες πλαστικού. «Εμείς, σαν ινστιτούτο, τα τελευταία χρόνια έχουμε αναλύσει περισσότερα από 1300 δείγματα του θαλάσσιου οικοσυστήματος. Το σοκαριστικό είναι ότι μόνο 1 από τα 1300 δείγματα δεν περιείχε πλαστικό!»

198 πλαστικές σακούλες ανά άτομο ο μέσος όρος της Ευρώπης

Στην Ευρώπη ο μέσος όρος διαμορφώνεται σε 198 πλαστικές σακούλες ανά κάτοικο ετησίως. Οι αποκλείσεις όμως είναι τεράστιες.

Η Δανία και η Φιλανδία μετρούν περίπου 10 σακούλες ετησίως ανά κάτοικο.

Η Πορτογαλία, η Ουγγαρία, η Εσθονία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Πολωνία, η Σλοβακία και η Σλοβενία μετρούν περίπου 466 σακούλες ανά κάτοικο ετησίως.

Η Γαλλία προχώρησε ακόμα ένα βήμα μπροστά και απαγόρευσε σταδιακά τα μαχαιροπήρουνα μιας χρήσης.

Ενώ η Ελλάδα μετρά περίπου 242 ελαφριές πλαστικές σακούλες μιας χρήσης ανά άτομο ετησίως

Η χρέωση της σακούλας στην Ευρώπη

Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες η πλαστική σακούλα χρεώνεται εδώ και αρκετά χρόνια:

Στη Δανία, τόσο οι πλαστικές σακούλες όσο και οι χαρτοσακούλες χρεώνονται από το 1993, περίπου μισή κορώνα.

Στη Μάλτα χρεώνονται 0,16 ευρώ/σακούλα

Στη Ρουμανία χρεώνεται με 0,25 ευρώ/σακούλα.

Στην Ιρλανδία ξεκίνησε το 2002 με 0,15 ευρώ, το οποίο αυξήθηκε σε 0,22 ευρώ/σακούλα το 2007.

Στην Ιταλία το 1989 τέθηκε τέλος 0,07 ευρώ και το 2011 απαγορεύτηκε η χρήση τους.

Στη Βουλγαρία, εφαρμόζεται χρέωση 0,32 ευρώ.

Στην Ελβετία, τα σούπερ μάρκετ χρεώνουν 0,12-0,15 ευρώ τη χάρτινη σακούλα, ενώ δεν διατίθεται πλαστική.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Σκοτία, την Ουαλία και Β. Ιρλανδία: Εφαρμόζεται χρέωση 5 πένες (0,07 ευρώ)

ΠΗΓΗ: Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης