Ναλοξόνη: Μία ασθενοκεντρική προσέγγιση για τους ασθενείς με προβλήματα ήπατος
Το ΦΕΚ 5969/17-12-2021 έγραφε: «Καθορισμός όρων και προϋποθέσεων χορήγησης, συνταγογράφησης και διάθεσης της, ανταγωνιστικής των οπιοειδών ουσίας, ναλοξόνη, κατ’ εφαρμογή της παρ. 6 του άρθρου 22 του Ν. 4139/2013»
Ήταν όμως κάτι πολύ παραπάνω, όπως τονίζει ο Βασίλης Γράβαρης, Υπεύθυνος Επικοινωνίας του Συλλόγου Ασθενών Ήπατος ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ.
Στην Ελλάδα των 250 καταγεγραμμένων θανάτων από υπερδοσολογία σε ετήσια βάση, το αντίδοτο της ναλοξόνης ήταν μέχρι και το 2021 απαγορευμένο στον γενικό πληθυσμό, ακόμα και σε διασώστες του ΕΚΑΒ, με τη χορήγησή της να γίνεται αποκλειστικά εντός των νοσοκομείων, όταν, δηλαδή, ήταν ήδη αργά. Και όλα αυτά, όταν την ίδια στιγμή, πολλές χώρες της Ευρώπης αλλά και οι ΗΠΑ έχουν δώσει ελεύθερη πρόσβαση στη ναλοξόνη εδώ και πολύ καιρό.
Για πρώτη φορά όμως στη χώρα μας, οι πιέσεις που ασκούνταν χρόνια από οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών για τη μείωση της βλάβης και φυσικά από τον ΟΚΑΝΑ και το ΚΕΘΕΑ, μετουσιώνονταν εμπράκτως σε ενεργές πολιτικές υγείας. Η χορήγηση ναλοξόνης από μη ιατρικό προσωπικό, 40 χρόνια μετά τη συμπερίληψή της από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας στον κατάλογο των βασικών φαρμάκων που πρέπει να είναι διαθέσιμα σε κάθε χώρα, ήταν πλέον νόμος του ελληνικού κράτους.
Παρά τη σοβαρή καθυστέρηση, η Κοινή Υπουργική Απόφαση του 2021, ξεκάθαρα αποτέλεσε μια μεγάλη νίκη όλων των εμπλεκόμενων οργανώσεων, δημιουργώντας όχι απλά «σανίδα» σωτηρίας στην καθημερινότητα των χρηστών, αλλά μια ευρύτερη ασθενοκεντρική προσέγγιση των ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων που οφείλει να διέπει τις σύγχρονες κοινωνίες.
Η νομοθετική διάταξη της 15ης Μαρτίου 2023 σήμανε μια ακόμα νίκη για τους χρήστες ναρκωτικών που αντιμετωπίζουν καθημερινά τον κίνδυνο υπερδοσολογίας. Η καθολική διεύρυνση χρήσης της εισπνεόμενης ναλοξόνης στους ίδιους, τους οικείους τους και στις οργανώσεις πεδίου έβαλε ένα ακόμα λιθαράκι στο μονοπάτι των τεκμηριωμένων διεκδικήσεων της Κοινωνίας των Πολιτών. Με δεδομένο ότι οι περισσότεροι θάνατοι χρηστών λαμβάνουν χώρα εντός σπιτιών ή σε οικεία περιβάλλοντα του χρήστη, η δυνατότητα άμεσης χορήγησης του αντιδότου από φίλο ή συγγενή αντιμετώπιζε πια το πρόβλημα στη ρίζα του. Και κάπου εδώ είναι που σταματάμε να πανηγυρίζουμε.
Διότι βρισκόμαστε στον Νοέμβριο του 2024, ενάμιση χρόνο μετά και ακόμα αναμένουμε την Υπουργική Απόφαση που θα καθορίζει τους τρόπους προμήθειας και διάθεσης της ουσίας. Παρά τις συνεχείς δεσμεύσεις του Υπουργείου και των αρμοδίων φορέων, εντούτοις μέχρι και σήμερα το ακουστικό στην άλλη γραμμή είναι κενό. Την ίδια στιγμή, συμπολίτες μας πεθαίνουν καθημερινά στον δρόμο από υπερδοσολογία, έχοντας μάλιστα στη φαρέτρα τους ένα οπλοστάσιο που δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν για λόγους γραφειοκρατίας.
Σε μια εποχή που όλα αλλάζουν στην υγεία, γίνεται δυστυχώς αντιληπτό ότι οι αλλαγές δεν αφορούν όλους. Στην Ελλάδα του 2024, οι ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες εξακολουθούν να είναι πολίτες δεύτερης κατηγορίας, ιδίως μετά από μια πανδημία που θύμισε σε όλους πως υπάρχουν (και) αυτοί. Μένει να δούμε αλλαγές σε πράξη και όχι σε ευχολόγια, καθώς στον δρόμο προς ένα ασθενοκεντρικό μοντέλο, η πολιτεία οφείλει να μην αφήνει κανέναν πίσω, φροντίζοντας πρωτίστως τους ευάλωτους πολίτες της.