Η αξία του αντιγριπικού εμβολιασμού: Το μήνυμα της προέδρου της Επιτροπής Εμβολιασμών, Μ. Θεοδωρίδου

Συχνά υποτιμούμε την εποχική γρίπη, ωστόσο απαιτείται προσοχή, καθώς πολλοί άνθρωποι -κυρίως με συνοδά νοσήματα και ηλικιωμένοι- αναγκάζονται να νοσηλευθούν σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, εξαιτίας επιπλοκών και κάποιοι καταλήγουν. Ο αντιγριπικός εμβολιασμός, λοιπόν, είναι πρόληψη και σημαντική ασπίδα προστασίας.

Η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, Ομότιμη Καθηγήτρια Παιδιατρικής, Μαρία Θεοδωρίδου, εξηγεί σε συνέντευξή της στον ΕΟΔΥ, ποιοι πρέπει να κάνουν το εμβόλιο της γρίπης και γιατί είναι τόσο σημαντικό για τον ελληνικό πληθυσμό: «Ο ιός της γρίπης προσβάλλει το αναπνευστικό σύστημα και μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές. Ενδεικτικά, τον προηγούμενο χρόνο στην Αμερική καταγράφηκαν 716.000- 829.000 εισαγωγές στο νοσοκομείο και 45.007- 71.710 θάνατοι», όπως δηλώνει.

Παχυσαρκία και εμβολιασμός

Ο εμβολιασμός συστήνεται κατά προτεραιότητα για τα άτομα αυξημένου κινδύνου, όπως είναι τα ηλικιωμένα άτομα, λόγω ανοσογήρανσης (>60 ετών), τα μικρά παιδιά, άτομα με υποκείμενα χρόνια νοσήματα ή με ειδικές θεραπείες, οι έγκυοι και άτομα με αυξημένο κίνδυνο έκθεσης και μετάδοσης του ιού (όπως π.χ. ιατρονοσηλευτικό προσωπικό).

«Θα ήθελα να επισημάνω ότι τα παχύσαρκα άτομα -και είναι μεγάλος ο αριθμός τους στη χώρα μας- δεν έχουν κατανοήσει τον κίνδυνο και αυτό αποτυπώνεται στον σχετικά μικρό αριθμό που εμβολιάζονται. Θα πρέπει να έχουμε υπόψιν ότι ο εμβολιαζόμενος προστατεύει τον εαυτό του, τα άτομα του περιβάλλοντός του (οικογένεια, εργασία) και δεν επιβαρύνει το σύστημα υγείας της χώρας του με νοσηλείες που θα μπορούσαν να προληφθούν», όπως αναφέρει η Μαρία Θεοδωρίδου.

Τα φετινά αντιγριπικά εμβόλια

Για τις νεότερες εξελίξεις στα εμβόλια της γρίπης, η κ. Θεοδωρίδου αναφέρει: «Το πρόβλημα με τα εμβόλια της γρίπης είναι η συνεχής αντιγονική, ήπια ή ισχυρή μεταβολή του ιού, που επιβάλλει την ετήσια, από τον Παγκόσμιο Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), επικαιροποίηση του εμβολίου. Τα εμβόλια γρίπης για το 2024-25 σε άλλες χώρες και τις ΗΠΑ είναι τριδύναμα, περιέχουν δηλαδή δύο στελέχη Α και ένα στέλεχος Β, αφού ο ιός Β/Yamagata δεν κυκλοφορεί παγκοσμίως από το 2020. Εκτός από τα αδρανοποιημένα ενέσιμα εμβόλια, έχουν παραχθεί και εμβόλια που περιέχουν ζώντες εξασθενημένους ιούς και χορηγούνται με ρινικό ψεκασμό (Fluzone, Afluria κ.ά.). Η μορφή αυτή του εμβολίου δεν είναι ακόμα διαθέσιμη στη χώρα μας.

Για τη φετινή χρονιά στην Ελλάδα κυκλοφορούν τετραδύναμα αδρανοποιημένα εμβόλια QIVe, με σύνθεση Α(Η1Ν1 pdm09) και Α(Η3Ν2) και τους δύο τύπους Β/Yamagata και B/Victoria, όπως και το τετραδύναμο εμβόλιο που παρασκευάζεται σε κυτταροκαλλιέργειες QIVe. Ιδιαίτερη κατηγορία εμβολίων αποτελούν τα ενισχυμένα τετραδύναμα εμβόλια QIV-IHD (εμβόλιο υψηλής δόσης) και το aQIV (εμβόλιο με ανοσοενισχυτικό). Τα προαναφερθέντα εμβόλια χορηγούνται σε άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών και συνταγογραφούνται από ιατρό.

Η επιστημονική έρευνα των τελευταίων χρόνων έχει επικεντρωθεί στην προσπάθεια παρασκευής εμβολίου, που θα προσφέρει ευρύτερη και μακράς διάρκειας προστασία έναντι πολλών παραλλαγών του ιού. Η δημιουργία ενός παγκόσμιου εμβολίου (universal vaccine) είναι δυσχερής και θα απαιτήσει πολυετή προσπάθεια, σύμφωνα με τους ειδικούς. Όμως, η εξέλιξη των τεχνικών, π.χ. mRNA, DNA, που υπερτερούν των συμβατικών καλλιεργειών παραγωγής εμβολίων σήμερα και η πρόοδος της γενετικής και της ανοσολογίας, δημιουργούν αισιόδοξες προοπτικές για ανάπτυξη νέων εμβολίων γρίπης».

Οι πιθανές παρενέργειες

Για τις πιθανές παρενέργειες του εμβολίου της γρίπης και κατά πόσο θα πρέπει οι πολίτες να ανησυχούν γι' αυτές, η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών τονίζει: «Τα εμβόλια της γρίπης είναι πολύ ασφαλή και οι πολίτες θα πρέπει να εμβολιάζονται χωρίς φόβο και άγχος.

Οι συχνότερες ανεπιθύμητες παρενέργειες είναι τοπική αντίδραση στο σημείο της ένεσης (ερυθρότητα, οίδημα, πόνος). Συμβαίνουν στο 15-20% των εμβολιαζόμενων και υποχωρούν μετά 1-2 ώρες. Σπανιότερα, μπορεί να εμφανίσει ο εμβολιαζόμενος πυρετό, ρίγη και μυαλγίες, που υποχωρούν επίσης σύντομα. Σπάνια μπορεί να εκδηλωθεί αλλεργία σε κάποιο συστατικό του εμβολίου. Να σημειωθεί ότι η αλλεργία στο αυγό δεν αποτελεί αντένδειξη για εμβολιασμό. Αξίζει να αναφερθεί ότι το 1976 το εμβόλιο της γρίπης (γρίπη των χοίρων) συνδέθηκε με την πρόκληση του συνδρόμου Guillain-Barre (1/100.000 εμβολιασθέντων). Έκτοτε δεν έχει αποδειχθεί η σύνδεση με το εμβόλιο και αν υπάρχει, είναι εξαιρετικά σπάνια (1 περίπτωση/1.000.000). Όμως, παρ’ όλο που δεν έχει τεκμηριωθεί η αιτιολογική σχέση του εμβολίου, άτομα που έχουν παρουσιάσει Guillain-Barre 6 εβδομάδες μετά τον εμβολιασμό, συστήνεται να μην εμβολιάζονται».

Τέλος, το μήνυμα της κ. Θεοδωρίδου, είναι ότι «Η πρόληψη πάντα είναι καλύτερη από τη θεραπεία και για το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό το παράδειγμα του εμβολιασμού ισχυροποιεί την εμπιστοσύνη στα εμβόλια και προάγει τη Δημόσια Υγεία».

«Ως παιδίατρος στην Πανεπιστημιακή Κλινική του Νοσοκομείου Παίδων “Η Αγία Σοφία” εμβολιαζόμουν για τη γρίπη κάθε χρόνο από το προσωπικό- νοσηλευτές της Επιτροπής Ελέγχου των νοσοκομειακών λοιμώξεων. Πιστεύω ότι ο εμβολιασμός στον χώρο της εργασίας συμβάλλει καθοριστικά στην αύξηση του αριθμού των ατόμων που εμβολιάζονται. Με την πάροδο του χρόνου εκτός από την ιδιότητα του επαγγελματία υγείας προστέθηκε ως κριτήριο και η ηλικία» προσθέτει.

Εμβόλια και εμπιστοσύνη

Εν τω μεταξύ, παρά το γεγονός ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας θέτει πολύ ψηλά αξιακά το ζήτημα του εμβολιασμού μετά το πόσιμο νερό, τα εμβόλια βρίσκονται συχνά στο στόχαστρο, τόσο από πλευράς κόπωσης -εξαιτίας της πανδημίας του COVID-19, όσο και του παγκόσμιου αντιεμβολιαστικού κινήματος.

Ειδικότερα, ισχυρό πλήγμα έχει δεχθεί η εμπιστοσύνη των Ελλήνων στα εμβόλια, με το ποσοστό των Ελλήνων που συμφωνεί ότι ο παιδικός εμβολιασμός είναι υποχρεωτικός, να έχει μειωθεί στο 68% έναντι του 80% πριν από την πανδημία του COVID-19. Όσο και να βάλλονται όμως, κανείς δεν μπορεί να μην παραδεχθεί τη μεγάλη σημασία των εμβολίων για τη δημόσια υγεία και την πρόληψη.

«Η εμπιστοσύνη των πολιτών μειώθηκε κατά 30% στο διάστημα 2019-2023», ανέφερε σχετικά ο Κυριάκος Σουλιώτης, Καθηγητής Δημόσιας Υγείας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, στο πλαίσιο του 9ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών που πραγματοποιήθηκε στους Δελφούς 10-13 Απριλίου.

Είναι χαρακτηριστικό, ότι το 67% όσων δεν εμπιστεύονται τα εμβόλια εγείρουν προβληματισμούς που αφορούν στην ασφάλεια και στην αποτελεσματικότητά τους. Ακόμη, το 80% δηλώνει ότι γνωρίζει πως πρέπει να κάνει το εμβόλιο της γρίπης. Ωστόσο, μόνο το 48% αναφέρει ότι εμβολιάστηκε. Μάλιστα, «2 στους 3 Έλληνες ζητούν περισσότερες καμπάνιες, αλλά και να αφιερώνει περισσότερο χρόνο ο γιατρός ή ο φαρμακοποιός τους για να τους μιλήσει για την αξία των εμβολίων», συμπλήρωσε ο κ. Σουλιώτης, τονίζοντας πως υπάρχει ένα τεράστιο κενό ενημέρωσης όσον αφορά στη συμμόρφωση. Επισήμανε, τέλος, πως η αρμόδια Επιτροπή του Υπουργείου Υγείας πρέπει να ασχολείται περισσότερο με τα επιστημονικά δεδομένα παρά με τα οικονομικά, τα οποία είναι αντικείμενο δύο άλλων επιτροπών.

Δείτε εδώ ολόκληρο το αφιέρωμα του CNN Greece στην Υγεία