Αντιγριπικός εμβολιασμός: Εμβολιαστείτε χωρίς φόβο και προλάβετε νοσηλείες και επιπλοκές

Μάλιστα πέρυσι να σημειώσουμε ότι το κύμα της εποχικής γρίπης ήταν σφοδρό και με διάρκεια, ρίχνοντας στο κρεβάτι ακόμη και πολύ νέους ανθρώπους, οι οποίοι υπέφεραν, είτε από την γρίπη τύπου Α, είτε τύπου Β, η οποία κυριάρχησε μετά τον Φεβρουάριο.

Καταγράφηκαν πολλές νοσηλείες, ενώ πολλοί άνθρωποι συνεπεία της νόσησης, εμφάνισαν και ψευδοκατάθλιψη, σύμφωνα με τους επιστήμονες.

Το υπουργείο Υγείας προχώρησε ήδη την 1^η Οκτωβρίου 2024 στην έκδοση σχετικής εγκυκλίου, με την οποία καλεί τους πολίτες να εμβολιαστούν με το αντιγριπικό εμβόλιο, υπενθυμίζοντας ότι όλα τα συμβατικά εμβόλια χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή και μπορούν να πραγματοποιηθούν και στα φαρμακεία.

Τα διαθέσιμα εμβόλια εφέτος

Όλα τα συμβατικά εμβόλια χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή και μπορούν να πραγματοποιηθούν και στα φαρμακεία.

H χώρα μας διαθέτει και φέτος όπως και πέρυσι, τα νέου τύπου ανοσοενισχυμένα εμβόλια κατά της γρίπης. Τα νέου τύπου εμβόλια χορηγούνται αποκλειστικά με ιατρική συνταγή και συνιστώνται από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμού για συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού.

Σύμφωνα με τη φετινή εγκύκλιο του υπουργείου, αν δεν υπάρχει διαθεσιμότητα των ενισχυμένων εμβολίων, να προτιμάται οποιοδήποτε άλλο εμβόλιο, διότι ο εμβολιασμός δεν πρέπει να καθυστερεί.

Προτείνεται ο εμβολιασμός του πληθυσμού να ξεκινά στα μέσα Οκτωβρίου μέχρι το τέλος Νοεμβρίου με βάση τη συνήθη έναρξη της εποχικής έξαρσης της γρίπης στη χώρα μας, αλλά μπορεί να γίνει και καθ’ όλη τη διάρκεια της εποχικής γρίπης, ενώ ως γνωστόν μπορεί και να χορηγηθεί την ίδια μέρα με το εμβόλιο κατά του κορονοϊού.

Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την προηγούμενη περίοδο εποχικής δραστηριότητας της γρίπης 2023-2024 κυκλοφόρησαν σε παρόμοιο βαθμό και οι δύο τύποι γρίπης, Α και Β, με τη Β να επικρατεί από τα τέλη Φεβρουαρίου και μετά. Η συχνότητα εμφάνισης της γρίπης κορυφώθηκε τον Δεκέμβριο, ενώ παρατηρήθηκε εκ νέου μικρή αύξηση στα τέλη Μαρτίου.

Σύμφωνα με τον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο στην Ελλάδα εφέτος αναμένουμε περί τα 3,9 εκατ. αντιγριπικά εμβόλια. Από αυτά, τα 3,2 είναι τετραδύναμα και τα υπόλοιπα ανοσοενισχυμένα.

Γιατί εμβολιάστηκαν λίγοι άνθρωποι πέρυσι

Να θυμίσουμε ότι την περίοδο 2023-2024 η χώρα μας είχε επάρκεια 4,2 εκατ. αντιγριπικών εμβολίων, ωστόσο εμβολιάστηκαν περί τα 3 εκατ. πολίτες στην Ελλάδα.

Σε ερώτηση γιατί καταγράφηκαν τελικά τόσοι λίγοι εμβολιασμοί, ο πρόεδρος του Πανεληνίου Φαρμακευτικού Συλλόγου κ. Απόστολος Βαλτάς αναφέρει στο CNN GREECE, ότι ο κύριος λόγος είναι το γεγονός ότι η έναρξη των εμβολιασμών χωρίς ιατρική συνταγή στα φαρμακεία, ξεκίνησε σχεδόν ένα μήνα αργότερα, δηλαδή την 1η Νοεμβρίου. Αποτέλεσμα αυτού, είναι πολλοί άνθρωποι να καθυστερήσουν τον αντιγριπικό τους εμβολιασμό, ή να τον αναβάλλουν.

Επίσης το γεγονός ότι υπήρχε Οδηγία για εμβολιασμό και για τον COVID-19, δημιούργησε σε μεγάλη μερίδα κόσμου, ένα μπέρδεμα, παρά το γεγονός ότι οι γιατροί υποστηρίζουν πώς τα δύο εμβόλια μπορούν να γίνουν ταυτόχρονα την ίδια ημέρα.

Λιγότερες νοσηλείες με τον αντιγριπικό εμβόλιο

Μια νέα μελέτη που διεξήχθη από το PAHO - WHO Pan American Health Organization, το CDC – το Αμερικανικό Κέντρο Πρόληψης Νοσημάτων- και πέντε χώρες της Νότιας Αμερικής διαπίστωσε ότι τα άτομα που είχαν κάνει εμβόλιο κατά της γρίπης είχαν τις μισές πιθανότητες να νοσηλευτούν με γρίπη κατά την περίοδο της γρίπης του Νοτίου Ημισφαιρίου του 2023.

Τα εμβόλια της γρίπης των ΗΠΑ 2023–2024 έχουν παρόμοια σύνθεση ιού εμβολίου με τα εμβόλια της γρίπης του Νοτίου Ημισφαιρίου του 2023. Εάν οι ίδιοι ιοί συνεχίσουν να κυκλοφορούν κατά την επερχόμενη περίοδο γρίπης στις Ηνωμένες Πολιτείες, αυτά τα προκαταρκτικά δεδομένα υποδηλώνουν ότι τα εμβόλια της γρίπης των ΗΠΑ 2023-2024 θα μπορούσαν να προσφέρουν παρόμοιο όφελος έναντι της σοβαρής νόσου της γρίπης.

Η δραστηριότητα της γρίπης στις Ηνωμένες Πολιτείες κατά τη διάρκεια της σεζόν 2023–2024 (1 Οκτωβρίου 2023 – 31 Αυγούστου 2024) ήταν μέτρια σοβαρή και εντός του εύρους που παρατηρήθηκε κατά τις περιόδους προ-COVID-19 τόσο για το χρόνο όσο και για την ένταση της δραστηριότητας.

Κατά τη διάρκεια της σεζόν 2023–2024, η δραστηριότητα της γρίπης άρχισε να αυξάνεται στις αρχές Νοεμβρίου και κορυφώθηκε στα τέλη Δεκεμβρίου 2023. Η δραστηριότητα μειώθηκε για μερικές εβδομάδες τον Ιανουάριο του 2024 και στη συνέχεια παρέμεινε σχετικά σταθερή σε υψηλά επίπεδα έως τον Φεβρουάριο του 2024 πριν υποχωρήσει σε διαεποχικά επίπεδα το Μάιος 2024. Η γρίπη A (H1N1)pdm09 ήταν ο κυρίαρχος ιός που κυκλοφορούσε κατά τη διάρκεια της σεζόν 2023–2024. Ωστόσο, οι ιοί της γρίπης A(H3N2) και της γρίπης B/Victoria εντοπίστηκαν πιο συχνά από τους ιούς A(H1N1)pdm09 αργότερα κατά τη διάρκεια της σεζόν, καθώς η συνολική δραστηριότητα της γρίπης άρχισε να μειώνεται. Αυτή είναι η τρίτη συνεχόμενη σεζόν χωρίς ιούς γρίπης B/Yamagata σε κυκλοφορία.

Νοσηλείες, ΜΕΘ & θάνατοι από γρίπη

Σύμφωνα με στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας, συνολικά, από την εβδομάδα 40/2023 έως την εβδομάδα 20/2024 νοσηλεύτηκαν με γρίπη 144 άτομα σε ΜΕΘ, 133 (92%) με γρίπη τύπου Α και 11 (8%) με γρίπη τύπου Β.

Πρόκειται για 73 άνδρες και 71 γυναίκες, με εύρος ηλικιών από 1 έως 89 έτη και διάμεση ηλικία 63,5 έτη. Από τα 64 στελέχη τύπου Α που υποτυποποιήθηκαν, τα 60 ανήκαν στον υπότυπο Α(Η1)pdm09 και τα 4 στον υπότυπο Α(Η3).

Συνολικά, από την εβδομάδα 40/2023 έως την εβδομάδα 20/2024 έχουν καταγραφεί 70 θάνατοι ασθενών με εργαστηριακά επιβεβαιωμένη γρίπη. Πρόκειται για 40 άνδρες και 30 γυναίκες (εύρος ηλικιών: 5-97 ετών, διάμεση ηλικία: 70,5 έτη).

Από τα 67 κρούσματα απομονώθηκε ιός γρίπης τύπου Α και από 3 ιός γρίπης τύπου Β. Από τα 27 στελέχη γρίπης τύπου Α που υποτυποποιήθηκαν, τα 26 ανήκαν στον υπότυπο Α(Η1)pdm09 και ένα στον υπότυπο Α(Η3).

Συνολικά, από την εβδομάδα 40/2023 έως και την εβδομάδα 20/2024 έχουν ελεγχθεί 5.944 κλινικά δείγματα: 3.857 από το Δίκτυο Παρατηρητών Νοσηρότητας στην ΠΦΥ, 1.924 από το Δίκτυο επιτήρησης SARI και 163 από νοσοκομεία (εκτός δικτύων επιτήρησης). Τα 1.040 (17,5%) εξ αυτών ήταν θετικά για ιούς γρίπης. Από τα 1.034 στελέχη που τυποποιήθηκαν, τα 552 (53%) ήταν τύπου Α και 482 (47%) τύπου Β.

Οι ομάδες που πρέπει να εμβολιαστούν

Ας δούμε παρακάτω, τις ομάδες του πληθυσμού που πρέπει να εμβολιαστούν, σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ:

• Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω
• Παιδιά (6 μηνών και άνω) και ενήλικες με έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:
• Χρόνια νοσήματα αναπνευστικού, όπως άσθμα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια.
• Καρδιακή νόσο με σοβαρή αιμοδυναμική διαταραχή
• Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη)
• Μεταμόσχευση οργάνων και μεταμόσχευση μυελού των οστών
• Δρεπανοκυτταρική αναιμία (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες)
• Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα
• Χρόνια νεφροπάθεια
• Χρόνιες παθήσεις ήπατος
• Νευρολογικά -νευρομυϊκά νοσήματα
• Σύνδρομο Down
• Έγκυες γυναίκες ανεξαρτήτως ηλικίας κύησης, λεχωΐδες και θηλάζουσες.
• Άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία (Δείκτη Μάζας Σώματος >40Kg/m2) και παιδιά με ΔΜΣ >95ηΕΘ.
• Παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια (π.χ. για νόσο Kawasaki, ρευματοειδή αρθρίτιδα και άλλα).
• Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά μικρότερα των 6 μηνών ή φροντίζουν ή διαβιούν με άτομα με υποκείμενο νόσημα, που αυξάνει τον κίνδυνο επιπλοκών της γρίπης.
• Κλειστοί πληθυσμοί, όπως προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές (σχολείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων κλπ.), νεοσύλλεκτοι, ιδρύματα χρονίως πασχόντων και μονάδες φιλοξενίας ηλικιωμένων, καταστήματα κράτησης .
• Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, λοιποί εργαζόμενοι, φοιτητές επαγγελμάτων υγείας σε κλινική άσκηση) και σε κέντρα διαμονής προσφύγων-μεταναστών.
• Άστεγοι.
• Κτηνίατροι, πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, εκτροφείς, σφαγείς και γενικά άτομα που έρχονται σε συστηματική επαφή με πτηνά ή χοίρους.

Σε ερώτηση εάν το αντιγριπικό εμβόλιο προκαλεί γρίπη, ο πρόεδρος του ΕΘνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας καθηγητής Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, τονίζει εμφατικά: « Φυσικά και όχι. Το εμβόλιο περιέχει νεκρούς ιούς γρίπης ή τμήματα του ιού και για τον λόγο αυτό δεν προκαλεί νόσο».

Πώς μεταδίδεται η εποχική γρίπη

Οι ενήλικες μπορεί να μεταδώσουν τη νόσο μία ημέρα πριν αρρωστήσουν έως 5-7 ημέρες από τη στιγμή που θα εκδηλώσουν τα συμπτώματα. Τα παιδιά και οι ασθενείς με σοβαρή ανοσοκαταστολή μπορεί να μεταδίδουν για περισσότερο από μία εβδομάδα.

Τα ύποπτα συμπτώματα

Τα συμπτώματα αρχίζουν 1-4 ημέρες μετά την προσβολή από τον ιό και διαρκούν 2-7 ημέρες, ο βήχας όμως μπορεί να επιμένει για αρκετό χρονικό διάστημα.

Υπάρχουν κάποια συμπτώματα που όταν εμφανιστούν στα παιδιά θα πρέπει άμεσα να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας. Αυτά τα συμπτώματα είναι:

• υψηλός και παρατεινόμενος πυρετός
• γρήγορη αναπνοή ή δυσκολία στην αναπνοή
• κυάνωση
• άρνηση για λήψη υγρών ή τροφής
• μειωμένη δραστηριότητα, υπνηλία
• διέγερση ή σπασμοί
• επανεμφάνιση του πυρετού ή επιδείνωση του βήχα ύστερα από βελτίωση των συμπτωμάτων της γρίπης καθώς και ενδεχόμενη επιδείνωση υποκείμενου χρόνιου νοσήματος (καρδιολογικού, αναπνευστικού, διαβήτη κλπ.)
• Όσον αφορά τους ενήλικες, τα συμπτώματα για τα οποία θα πρέπει άμεσα να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας είναι:
• υψηλός και παρατεινόμενος πυρετός
• δύσπνοια
• πόνος ή αίσθημα πίεσης στο στήθος
• λιποθυμικά επεισόδια
• σύγχυση
• πολλοί ή παρατεινόμενοι έμετοι.

Η διαφορά γρίπης και κρυολογήματος

Σύμφωνα με δεδομένα του ΕΟΔΥ, το κοινό κρυολόγημα προκαλείται από ιούς διαφορετικούς από τους ιούς της γρίπης. Τα συμπτώματά του συνήθως είναι πιο ελαφρά, περιορίζονται στο ανώτερο αναπνευστικό (καταρροή, φτάρνισμα, πονόλαιμος), διαρκούν λιγότερο, ενώ σπάνια συμβαίνουν επιπλοκές.

Αντίθετα, η γρίπη μπορεί να προκαλέσει σοβαρή νόσηση και επιπλοκές που καμιά φορά μπορεί να είναι θανατηφόρες για κάποια άτομα, π.χ. άτομα με χρόνια νοσήματα.

Ας δούμε αναλυτικά παρακάτω, τις διαφορές μεταξύ εποχικής γρίπης και κοινού κρυολογήματος:

Τα φάρμακα στην εποχική γρίπη

Υπάρχουν δύο κύριες κατηγορίες αντιιικών φαρμάκων για την εποχική γρίπη.

Οι αναστολείς της νευραμινιδάσης (μιας βασικής πρωτεΐνης του ιού της γρίπης), κυρίως η ζαναμιβίρη και η οσελταμιβίρη, που είναι δραστικοί έναντι και των δύο τύπων ιού γρίπης Α και Β.

Τα παλαιότερα φάρμακα, αμανταδίνη και ριμανταδίνη, που είναι όμως δραστικά έναντι μόνο του ιού της γρίπης τύπου Α. Πολλά στελέχη ιού γρίπης, περιλαμβανομένου του ιού γρίπης Α(Η1Ν1)ρ^09, έχουν αναπτύξει αντοχή σε αυτά τα δύο φάρμακα. Για αυτό το λόγο, η αμανταδίνη και η ριμανταδίνη δε χρησιμοποιούνται, εκτός επιλεγμένων περιπτώσεων, ούτε για την προφύλαξη ούτε για τη θεραπεία της γρίπης.

Τόσο η ζαναμιβίρη όσο και η οσελταμιβίρη μπορεί να ελαττώσουν τη διάρκεια της ανεπίπλεκτης γρίπης κατά περίπου μία ημέρα εάν χορηγηθούν εγκαίρως, δηλαδή μέσα στις δύο πρώτες ημέρες από την έναρξη των συμπτωμάτων. Μπορούν επίσης να προλάβουν σοβαρές επιπλοκές της γρίπης, όπως την πνευμονία. Για ασθενείς υψηλού κινδύνου, η θεραπεία με αντιιικά μπορεί να αποτρέψει βαρύτερη νόσηση και ανάγκη για νοσηλεία.

Οι περισσότεροι πάντως ασθενείς με ήπια συμπτώματα βελτιώνονται μέσα σε 3-4 ημέρες και δε χρειάζεται να πάρουν αντιϊικά φάρμακα. Ο γιατρός μπορεί να χορηγήσει αντιϊικά σε ασθενείς που ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου ή που παρουσιάζουν σοβαρά συμπτώματα.