ΕΛΛΑΔΑ

Πέθανε ο πολυβραβευμένος αρχιτέκτονας Αλέξανδρος Τομπάζης

Πέθανε ο πολυβραβευμένος αρχιτέκτονας Αλέξανδρος Τομπάζης

Ο Αλέξανδρος Τομπάζης

ΑΠΕ ΜΠΕ

Έφυγε από τη ζωή ο πολυβραβευμένος Έλληνας αρχιτέκτονας Αλέξανδρος Τομπάζης.

Ο Αλέξανδρος Τομπάζης, έφυγε από τη ζωή, σε ηλικία 85, μετά από σοβαρή, μακροχρόνια ασθένεια.

Ήταν υπέρμαχος της απλότητας αλλά φανατικός θιασώτης του τεχνολογικού νεωτερισμού και της αρχιτεκτονικής που βρίσκεται σε αρμονία με το κλίμα ο Αλέξανδρος Τομπάζης σχεδίασε εξαιρετικά κτίρια, δημόσια και ιδιωτικά, όχι μόνον στην Αθήνα αλλά και στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν ο περίφημος ρωμαιοκαθολικός ναός της Αγίας Τριάδας στη Φάτιμα της Πορτογαλίας, η Ευαγγελική Σχολή στη Νέα Σμύρνη, το Ιατρικό Κέντρο Αθηνών στο Μαρούσι κ.ά. Εντυπωσιακές κατοικίες, κτίρια γραφείων, και εκπαίδευσης, νοσοκομεία αλλά και τόποι λατρείας φέρουν την πολύτιμη αρχιτεκτονική υπογραφή του.

Ποιος ήταν ο Αλέξανδρος Τομπάζης

Γεννημένος στις Ινδίες το 1939, μετακόμισε με την οικογένειά το στην Ελλάδα το 1947. Ήταν αριστούχος απόφοιτος της Ανωτάτης Σχολής Αρχιτεκτόνων Ε.Μ.Π.(1962). Στο Πολυτεχνείο, μάλιστα, είχε δάσκαλο ζωγραφικής τον Νικόλαο Χατζηκυριάκο – Γκίκα από τον οποίο και μυήθηκε στην τέχνη αυτή την οποία αγάπησε βαθιά. Γι’ αυτό και συνέχισε να ζωγραφίζει πάρα το ιδιαίτερα βαρύ επαγγελματικό του πρόγραμμα. Στα νιάτα του εξάλλου, όπως ίδιος είχε εξομολογηθεί, ήθελε να γίνει ζωγράφος.

Από το 1964 έως το 1966 εργάστηκε ως επιστημονικός βοηθός του Κωνσταντίνου Α. Δοξιάδη, όπου ασχολήθηκε με θεωρητικές μελέτες και έρευνα. Το 1963 ίδρυσε το Γραφείο Μελετών «Αλέξανδρου Ν. Τομπάζη» αναλαμβάνοντας και υλοποιώντας έργα στην Ελλάδα αλλά και σε Πορτογαλία, Ολλανδία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουκρανία, Κύπρο, Ντουμπάι, Άμπου Ντάμπι, Ομάν και Κίνα.

Στράφηκε στον βιοκλιματικό σχεδιασμό από την δεκαετία του '70 κι έπειτα εφαρμόζοντάς τον σε κατασκευές μεγάλης κλίμακας: Εξηγώντας ο ίδιος πρακτικά τις αρχές του σχεδιασμού σημείωνε: «Το να σχεδιάζεται ένα κτήριο λαμβάνοντας υπόψη το κλίμα και όχι ενάντια στο κλίμα. Το να προσπαθείς να κάνεις μια κατασκευή, με όσο μπορείς πιο απλά μέσα. Με λιγότερες μηχανολογικές εγκαταστάσεις, με ανανεώσιμα υλικά, χαμηλής «ενσωματωμένης ενέργειας» (της ενέργειας, δηλαδή, που ξοδεύεται για να παραχθεί το υλικό, να μεταφερθεί και να τοποθετηθεί στη θέση του). Να ελαχιστοποιείς τις απώλειες, με αυξημένες θερμομονώσεις».

Santuario_de_Fatima_(45)_-_Jul_2008.jpg

Το εσωτερικό του ναού της Αγίας Τριάδας που είχε επιμεληθεί

Ο Αλέξανδρος Τοπάζης είχε λάβει μέρος ως κριτής σε πολλούς αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, και σε επιτροπές ειδικών σε θέματα εναλλακτικών πηγών ενέργειας. Υπήρξε επισκέπτης εξεταστής των σχολών αρχιτεκτονικής του Δουβλίνου και του Strathclyde στη Γλασκώβη. Έχει δώσει διαλέξεις σε περισσότερες από 24 χώρες.

Έχει τιμηθεί σε περισσότερους από 95 πανελλήνιους διαγωνισμούς με πρόσκληση και σε 15 διεθνείς διαγωνισμούς. Είναι μέλος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ), του Συνδέσμου Ελληνικών Γραφείων Μελετών (ΣΑΔΑΣ), του Συνδέσμου Ελληνικών Γραφείων Μελετών (ΣΕΓΜ), της International Solar Energy Society (ISES),της American Solar Energy Society (ASES), της Ελληνικής Εταιρίας Ηλιακής Ενέργειας (ΕΛΕΤΗΛΕΝ), αποτελεί Life Fellow της Passive and Low Energy Architecture (PLEA), είναι Honorary fellow του Αμερικανικού Συλλόγου Αρχιτεκτόνων (AIA), μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής (ΕΙΑ) και της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής Εταιρίας.

Συλλυπητήριο μήνυμα της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη

Πληροφορούμενη την απώλεια του Αλέξανδρου Ν. Τομπάζη, η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη έκανε την ακόλουθη δήλωση:

Αποχαιρετούμε τον Αλέξανδρο Ν. Τομπάζη με μεγάλη θλίψη, αλλά και με μεγάλη ευγνωμοσύνη για το βαθύ αποτύπωμά του στην αρχιτεκτονική, στις πόλεις μας, στον δημόσιο χώρο. Ο Αλέξανδρος Ν. Τομπάζης, με γονιμότατη πορεία έξι δεκαετιών, δίκαια κατατάσσεται στους μεγαλύτερους μεταπολεμικούς αρχιτέκτονες. Ήδη από τα πρώτα χρόνια της δραστηριότητάς του, είχε αποφασιστική συμβολή στην ανανέωση της νεοελληνικής αρχιτεκτονικής και τη μετάβασή της από τον μοντερνισμό στον μεταμοντερνισμό. Εισάγοντας ουσιαστικά, με το διορατικό του πνεύμα, τον βιοκλιματικό σχεδιασμό στη χώρα μας, ένα κεφάλαιο ήδη εδραιωμένο, αλλά με τεράστια κρισιμότητα και δυναμική για το μέλλον των πόλεών μας.

Ο Αλέξανδρος Ν. Τομπάζης υπήρξε ένας διεθνώς διακεκριμένος και αναγνωρισμένος αρχιτέκτονας. Η κληρονομιά του μένει ζωντανή στα δεκάδες έργα του, από το πρωτοποριακό συγκρότημα κατοικιών «Δίφρος» έως το κτήριο της Φαρμακευτικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών και, ασφαλώς, τον Ναό της Αγίας Τριάδας στη Φάτιμα της Πορτογαλίας. Τελευταίο δείγμα της δουλειάς του η συνεργασία του γραφείου του με τον David Chipperfield στην πρόταση για το Νέο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, η οποία προκρίθηκε και παίρνει τον δρόμο της υλοποίησης.

Ο Αλέξανδρος Ν. Τομπάζης ήταν, όμως, και ένας μοναδικός δάσκαλος, στη θεωρία, με τα πολυάριθμα γραπτά του, αλλά και στην πράξη. Δίπλα του μαθήτευσαν, πριν ανοίξουν τα δικά τους φτερά, ορισμένοι από τους μεγαλύτερους Έλληνες αρχιτέκτονες του τελευταίου μισού αιώνα. Σε όλους συμπαραστεκόταν πάντοτε με αφειδώλευτη κατανόηση και αρωγή, και αυτό αποτελεί απαράγραπτη παρακαταθήκη και επιρροή του.

Στα παιδιά του, τη Δέσποινα, που συνεχίζει το έργο του στο γραφείο του, και τον Νικόλα, που εδώ και δεκαετίες διαγράφει τη δική του ξεχωριστή σταδιοδρομία, στα εγγόνια του, στους αμέτρητους συνεργάτες και φίλους του, απευθύνω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια.