Μπαρμπετάκη (Abbvie): Τα επόμενα χρόνια αναμένονται στην Ελλάδα 90 καινοτόμες θεραπείες

Για τον λόγο αυτό, χρειάζεται αλλαγή οπτικής στη χώρα μας, καθώς και ένα διαφορετικό μείγμα πολιτικής το οποίο θα μας οδηγήσει στην επόμενη ημέρα. Αυτό σημαίνει ότι στην Ελλάδα υπάρχει σήμερα ανάγκη γενναίας χρηματοδότησης του συστήματος, ώστε άμεσα να φτάσουμε στον αντίστοιχο ευρωπαϊκό μέσο όρο, καθώς επίσης και να υπάρξει μια ανακατανομή του διαθέσιμου προϋπολογισμού στις 3 κατηγορίες φαρμακευτικής δαπάνης (ΕΟΠΥΥ, νοσοκομεία, φάρμακα κοινότητας).

Τα παραπάνω επισημαίνει στο CNN GREECE η πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος της ABBVIE Ελλάδος, Κύπρου και Μάλτας, καθώς και πρόεδρος του PIF (Pharma Innovation Forum), κυρία Λαμπρίνα Μπαρμπετάκη.

Σε μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συνέντευξη, η κυρία Μπαρμπετάκη μιλάει με παρρησία και επιχειρήματα για όλα όσα μας πληγώνουν στην Ελλάδα, γύρω από τη φαρμακευτική πολιτική, τον καθηλωμένο εδώ και μία δεκαετία φαρμακευτικό προϋπολογισμό -παρά τη γήρανση του πληθυσμού και τις ανάγκες του, σε συνδυασμό με τη συνεχή αύξηση των δαπανών υγείας, την ανάγκη να στηρίξουμε με όλες μας τις δυνάμεις την καινοτομία, την έρευνα και την ανάπτυξη στην Ευρώπη. Την ίδια ώρα, η νέα φαρμακευτική νομοθεσία της ΕΕ δημιουργεί προβληματισμούς, αφού η καινοτομία χάνει σταθερά έδαφος τα τελευταία 10 χρόνια, έναντι των ΗΠΑ και της Ασίας, από 45% στο 20%. Και όλα αυτά φυσικά, με ορίζοντα πάντα και με σκέψη στους ασθενείς, καθώς ο τελικός αποδέκτης της φαρμακευτικής, της ιατρικής και της τεχνολογικής καινοτομίας, δεν είναι άλλος, από τον ασθενή, από όλους εμάς δηλαδή, αφού όλοι οι πολίτες είμαστε εν δυνάμει ασθενείς στο τέλος της ημέρας.

Αναφορικά με τις διαθέσιμες στην Ελλάδα καινοτόμες θεραπείες, σύμφωνα με την επικεφαλής της Abbvie Ελλάδος, το 58% βρίσκεται σε καθεστώς περιορισμένης διαθεσιμότητας ή αποζημίωσης.

Ταυτόχρονα, για την πλήρη πρόσβαση σε μια καινοτόμα θεραπεία (αν αυτή έρθει), ένας ασθενής στη χώρα μας θα περιμένει κατά μέσο όρο 674 ημέρες, ενώ στη Γερμανία μόλις 128. Εάν αυτό δεν είναι ευθεία ανισότητα, τότε τι άλλο μπορεί να είναι;

Τα επόμενα χρόνια, πάντως, αναμένονται στη χώρα μας 90 καινοτόμες θεραπείες, όπως αποκαλύπτει η συνομιλήτριά μας, και στόχος μας είναι σε αυτές, να έχουν ισότιμη, απρόσκοπτη και δίκαιη πρόσβαση όλοι οι ασθενείς.

Δείτε το βίντεο:

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη με την κυρία Λαμπρίνα Μπαρμπετάκη στο CNN Greece:

Κυρία Μπαρμπετάκη, πριν από μερικές μέρες γιορτάσαμε την ευρωπαϊκή ημέρα δικαιωμάτων των ασθενών. Θέλω, λοιπόν, να σας ρωτήσω, μιας και η ABBVIE είναι μία σημαντική εταιρεία βιοτεχνολογίας με έμφαση στην κάλυψη των πολύ μεγάλων και εξειδικευμένων αναγκών των ασθενών, ποιο είναι το δικό σας μήνυμα που στέλνετε για τις κοινότητες των ασθενών και πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε τις απρόσκοπτες εκείνες συνθήκες για την ισότιμη και άμεση πρόσβαση όλων των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες;

Η AbbVie, έχοντας στον πυρήνα της την εκπλήρωση των ανικανοποίητων αναγκών των ασθενών, είναι δίπλα τους σε διαρκή αναζήτηση των βέλτιστων θεραπευτικών λύσεων και μαζί εξασφαλίζουμε το αναφαίρετο δικάιωμα της πρόσβασης σε αυτές.

Το μήνυμα που θέλω να στείλω στις κοινότητες των ασθενών είναι ότι υπάρχουν λύσεις και τρόποι για την πρόσβαση στο αναφαίρετο δικαίωμα τους, δηλ. στην Υγεία και εμείς εργαζόμαστε αδιάκοπα προς αυτή την κατεύθυνση

Χαρακτηριστικά, αναφέρω τις συνθήκες που δυνητικά θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν το παραπάνω. Πρώτον, θεωρούμε κρίσιμες τις δομικές μεταρρυθμίσεις για τη διόρθωση των στρεβλώσεων και τη συγκράτηση της φαρμακευτικής δαπάνης. Δεύτερον, ανάγκη γενναίας χρηματοδότησης του συστήματος, ώστε άμεσα να φτάσουμε στον αντίστοιχο ευρωπαϊκό μέσο όρο. Τρίτον, να υπάρξει μια ανακατανομή του διαθέσιμου προϋπολογισμού στις τρεις κατηγορίες φαρμακευτικής δαπάνης (ΕΟΠΥΥ, νοσοκομεία, φάρμακα κοινότητας)

Η φαρμακευτική καινοτομία επιμηκύνει τη ζωή μας

Ποια είναι η σημασία της φαρμακευτικής καινοτομίας στις ημέρες μας, τόσο για τους ασθενείς όσο και για τα συστήματα υγείας, μετά από μία σειρά από παρατεταμένες κρίσεις που βιώσαμε όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε όλο τον κόσμο;

Στην Ελλάδα, η φαρμακευτική καινοτομία έχει συμβάλει στη μέση αύξηση του προσδόκιμου ζωής κατά 10,4 μήνες, από το 1995-2015, η οποία αντιστοιχεί στο 44% της συνολικής αύξησης της μακροζωίας που επιτεύχθηκε τη συγκεκριμένη περίοδο.

Οι καινοτόμες θεραπείες μειώνουν τη θνησιμότητα και τη νοσηρότητα και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των ασθενών. Επίσης, μειώνουν τη χρήση των τμημάτων επειγόντων περιστατικών και την ανάγκη για νοσηλεία και χειρουργικές επεμβάσεις και εξοικονομούν σημαντικούς πόρους για το σύστημα υγείας, ενώ η εξατομικευμένη ιατρική δίνει τη δυνατότητα στους ιατρούς να προσαρμόζουν τις θεραπείες στις ατομικές ανάγκες των ασθενών.

Πρόσφατα επιτεύγματα στο πεδίο της αντιμετώπισης του καρκίνου οδήγησαν στα ακόλουθα:

• Ο καρκίνος μετατρέπεται σε χρόνια νόσο σε πολλές περιπτώσεις, με το 73% του πρόσφατου κέρδους στην επιβίωση να αποδίδεται στις θεραπευτικές εξελίξεις, συμπεριλαμβανομένων των νέων φαρμάκων (Society, 2020)
• Μείωση της θνησιμότητας που σχετίζεται με τον καρκίνο κατά 32% τα τελευταία 28 χρόνια (Siegel, 2022)
• Βελτιωμένα ποσοστά 5ετούς επιβίωσης για συγκεκριμένους τύπους καρκίνου: Καρκίνο του μυελού των οστών (45%), καρκίνο του λεμφικού συστήματος (62%), καρκίνο του προστάτη (87%), καρκίνο του μαστού (83%)
• Αύξηση κατά 39% των πιθανοτήτων να ζήσει 5 ή περισσότερα χρόνια ένας ασθενής με καρκίνο από το 1975
• Οι θεραπευτικές επιλογές για ασθένειες όπως η ηπατίτιδα C και ο διαβήτης έχουν βελτιωθεί σημαντικά, προσφέροντας υψηλότερα ποσοστά ίασης και μειωμένες παρενέργειες χάρη σε καινοτόμα φαρμακευτικά προϊόντα όπως ένα ευρύ φάσμα θεραπειών με ποσοστά ίασης που προσεγγίζουν το 100% για την ηπατίτιδα C (World Health Organization, 2023) και τα ανάλογα ινσουλίνης που βελτιώνουν σημαντικά τη διαχείριση του διαβήτη και προλαμβάνουν τις επιπλοκές (Hartman, 2008 Sep)
• Καινοτόμα εμβόλια και οι θεραπείες για τη λοίμωξη COVID-19 διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στηρίζοντας την επιστροφή της κοινωνίας στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη στη διάρκεια της πανδημίας
• Η φαρμακευτική καινοτομία διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην αντιμετώπιση ανεκπλήρωτων ιατρικών αναγκών με την ανακάλυψη νέων θεραπευτικών στόχων, την ανάπτυξη νέων φαρμάκων και τη διερεύνηση καινοτόμων θεραπευτικών προσεγγίσεων

Η νέα φαρμακευτική νομοθεσία της ΕΕ

Θα ήθελα να σχολιάσετε τη νέα φαρμακευτική νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με δεδομένο ότι αφενός έχουμε την ανάγκη μιας ενισχυμένης δυναμικής σε θέματα πρόσβασης στην καινοτομία, από την άλλη όμως εκφράζονται φόβοι για καθυστέρηση της έρευνας και ανάπτυξης, και, επομένως, πολλών νέων καινοτόμων θεραπειών και τεχνολογιών, με αποτέλεσμα οι ιατρικές και φαρμακευτικές ανάγκες των ασθενών να παραμένουν ανεκπλήρωτες.

Η νέα ευρωπαϊκή φαρμακευτική νομοθεσία αποτελεί μοναδική ευκαιρία, ώστε η Ευρώπη να ανακτήσει το «χαμένο έδαφος» στο παγκόσμιο ανταγωνιστικό περιβάλλον και να δημιουργήσει εκ νέου ένα άκρως ελκυστικό περιβάλλον για τη φαρμακευτική καινοτομία.

Με συνεργασία των κυβερνήσεων με τον φαρμακευτικό τομέα, με στόχο την εξεύρεση συνεργατικών λύσεων σε θέματα πρόσβασης και διαθεσιμότητας, καθώς και τη δημιουργία των κατάλληλων κανονιστικών πλαισίων και κινήτρων που θα διευκολύνουν την ανακάλυψη και την ανάπτυξη της επόμενης γενιάς καινοτόμων θεραπειών και εμβολίων στην Ευρώπη. Ωστόσο, η μείωση ή η προσθήκη όρων, όσον αφορά στην πνευματική ιδιοκτησία και τα κίνητρα ως μέσο αντιμετώπισης των ζητημάτων πρόσβασης δεν πρόκειται να φέρει αποτελέσματα και είναι πιθανό να επιταχύνει την απώλεια της πρωτοποριακής ιατρικής καινοτομίας έναντι άλλων περιοχών του κόσμου.

Για αυτό τον λόγο, ο φαρμακευτικός τομέας καταθέτει μια σειρά συγκεκριμένων προτάσεων για να βρεθεί η Ευρώπη στην πρώτη γραμμή της ιατρικής καινοτομίας και να εξασφαλίσει ταχύτερη και πιο δίκαιη πρόσβαση στα φάρμακα για τους ασθενείς σε ολόκληρη την Ευρώπη. Τα υφιστάμενα κίνητρα θα πρέπει όχι μόνο να διατηρηθούν, αλλά και να ενισχυθούν. Θα πρέπει να είναι σαφές σε όλους τους Ευρωπαίους ότι η πρόκληση για την επόμενη δεκαετία δεν είναι αν θα παραχθεί ιατρική καινοτομία, αλλά πού θα παραχθεί. Τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να συνεργαστούμε προκειμένου να αναδείξουμε την Ευρώπη σε κορυφαίο επενδυτικό προορισμό για τη φαρμακευτική καινοτομία.

Τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και τα κράτη μέλη της ΕΕ θα πρέπει να αποφύγουν να βλάψουν περαιτέρω το ευρωπαϊκό οικοσύστημα των βιοεπιστημών, προσφέροντας ταυτόχρονα κίνητρα για την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων Ε&Α. Προς αυτήν την κατεύθυνση θα πρέπει να κινηθεί και η νέα ευρωπαϊκή φαρμακευτική στρατηγική, η οποία πρέπει να παρέχει το πλαίσιο για την προσέλκυση επενδύσεων σε Ε&Α, να διασφαλίζει ότι η Ευρώπη θα μπορεί να έχει κάποια επιρροή στις κατηγορίες νόσων για τις οποίες διεξάγεται έρευνα και να αποφύγει να στηρίζεται στην έρευνα που διενεργείται σε άλλες περιοχές. Πρέπει να αναλάβουμε δράση σήμερα και να προλειάνουμε το έδαφος για τη δημιουργία ενός ελκυστικού περιβάλλοντος για την κλινική έρευνα στην Ευρώπη.

Είναι, επομένως, ζωτικής σημασίας να συνεργαστούν οι κυβερνήσεις με τον φαρμακευτικό τομέα, ώστε να μην επιτρέψουμε η Ευρώπη να συνεχίσει να χάνει έδαφος στον παγκόσμιο ανταγωνισμό της κλινικής έρευνας και της καινοτομίας.

Η καινοτομία στην υπηρεσία του εξορθολογισμού των δαπανών υγείας

Μπορεί η καινοτομία -τόσο η φαρμακευτική όσο και η τεχνολογική- να παίξει καταλυτικό ρόλο στον εξορθολογισμό των δαπανών υγείας, ιδιαίτερα όταν μιλάμε για μειωμένους πόρους στα υγειονομικά συστήματα και με δεδομένο των προκλήσεων που έχουν να αντιμετωπίσουν τα συστήματα αυτά καθώς οι πληθυσμοί παγκοσμίως γηράσκουν και άρα οι άνθρωποι έχουν ανάγκη από νέες καινοτόμες θεραπείες και τεχνολογίες;

Η αξία της φαρμακευτικής και τεχνολογικής καινοτομίας είναι αδιαμφισβήτητη, ενώ τα οφέλη της αφορούν στους ασθενείς πρωτίστως, αλλά και στο σύστημα υγείας εν γένει και φυσικά στην οικονομία

Οι πόροι που διατίθενται στα υγειονομικά συστήματα είναι επιεικώς ανεπαρκείς, ενώ οι πραγματικές ανάγκες των ασθενών ολοένα αναδεικνύονται και αυξάνονται καθώς ο πληθυσμός γηράσκει.

Οι καινοτόμες θεραπείες παίζουν καθοριστικό ρόλο στη μείωση της θνησιμότητας και της νοσηρότητας, περιορίζοντας την ανάγκη για χρήση των τμημάτων επειγόντων περιστατικών, μειώνουν δραστικά την ανάγκη νοσηλειών και χειρουργείων, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην εξοικονόμηση πόρων για το σύστημα υγείας.

Επίσης, η φαρμακευτική καινοτομία καταγράφει σημαντικό αναπτυξιακό αποτύπωμα στην ελληνική οικονομία και κοινωνία προσφέροντας σημαντικά και πολυεπίπεδα οφέλη

Ταυτόχρονα, η επένδυση στην έρευνα και ανάπτυξη με την αύξηση των κλινικών μελετών, την ένταξη περισσότερων ασθενών, την προσθήκη επιπλέον κέντρων ταυτόχρονα συνεπάγεται την δημιουργία και υποστήριξη θέσεων εργασίας υψηλής εξειδίκευσης (παραγωγικότητα, brain regain)

H φαρμακευτική καινοτομία δεν αποτελεί πηγή κόστους για το σύστημα υγείας, αλλά αντίθετα μια σημαντική προστιθέμενη αξία με σημαντικά οφέλη για τους ασθενείς και πηγή εξοικονόμησης πόρων σε άλλα σημεία του συστήματος.

Πρωτογενή πλεονάσματα και ισότιμη πρόσβαση των ασθενών

Καθώς η χώρα μας βλέπουμε ότι εισέρχεται πλέον και επίσημα σε μία χρονική περίοδο οικονομικής ανάκαμψης και ανάπτυξης, θα επικαλεστώ κάποια δεδομένα από την έκθεση της ΤτΕ που μιλάει για πρωτογενή πλεονάσματα τουλάχιστον 2% του ΑΕΠ τα επόμενα χρόνια. Αυτό, λοιπόν, σημαίνει ότι μπορούμε να έχουμε ελπίδα για ενίσχυση της απρόσκοπτης και ισότιμης πρόσβασης στην καινοτομία; Γνωρίζουμε επίσης ότι ο ΕΜΑ, το 2023 όρισε 77 φάρμακα για έγκριση στην Ευρωπαΐκή Ένωση, με 39 από αυτά να είναι νέες δραστικές ουσίες. Οι Έλληνες ασθενείς θα έχουν πρόσβαση σε όλες τις θεραπείες, και άρα στην καινοτομία που μας υπόσχονται οι ερευνητές; Επίσης, να θυμίσουμε ότι, από το σύνολο των 168 φαρμάκων που εγκρίθηκαν από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων την τριετία 2018 – 2021, μόλις τα 90 ήταν διαθέσιμα στην Ελλάδα -και μάλιστα με μόνο το 32% από αυτά να είναι πλήρως διαθέσιμα στους ασθενείς.

Στη χώρα μας υπάρχουν αρκετές καινοτόμες θεραπευτικές λύσεις αλλά, δυστυχώς, δεν είμαστε ακόμα στο αντίστοιχο επίπεδο των χωρών της Κεντρικής και της Δυτικής Ευρώπης.

Την απάντηση στο ερώτημα τη δίνουν τα δεδομένα σχετικών Ευρωπαϊκών μελετών -από τις 168 νέες θεραπείες που εγκρίθηκαν από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων την περίοδο 2018-2021, μόνο οι 90 είναι διαθέσιμες στη χώρα μας.

Αναφορικά με τις διαθέσιμες στην Ελλάδα καινοτόμες θεραπείες, το 58% βρίσκεται σε καθεστώς περιορισμένης διαθεσιμότητας ή αποζημίωσης.

Ταυτόχρονα, για την πλήρη πρόσβαση σε μια καινοτόμα θεραπεία (αν αυτή έρθει), ένας ασθενής στη χώρα μας θα περιμένει κατά μέσο όρο 674 ημέρες, ενώ στη Γερμανία μόλις 128.

Προκύπτουν τεράστιες καθυστερήσεις, παρά τις αξιόλογες προσπάθειες τόσο της Επιτροπής Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας όσο και της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης του Υπουργείου Υγείας.

Η ανεμπόδιστη και ταχεία πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμα φάρμακα είναι δικαίωμα και ανάγκη των ασθενών. Η πολιτεία καλείται να εξασφαλίσει με σταθερότητα την πλήρη πρόσβαση τους σε καινοτόμες θεραπείες μέσω επαρκούς χρηματοδότησης των νέων θεραπειών που υπάρχουν και αυτών που σύντομα θα είναι διαθέσιμες στην Ευρώπη.

Το φάρμακο πηγή ευημερίας, απασχόλησης και όχι κόστους

Τέλος, βλέπουμε ότι, δυστυχώς, ο φαρμακευτικός προϋπολογισμός είναι ανεπαρκής πάνω από μία δεκαετία, με αποτέλεσμα η καινοτομία να τιμωρείται σε έναν κλάδο που προσφέρει τόσα πολλά όχι μόνο στη δημόσια υγεία, αλλά και στην οικονομία, την κοινωνία, την έρευνα και την αγορά εργασίας. Πώς το σχολιάζετε και με την ιδιότητα της προέδρου του Pharma Innovation Forum;

Μετά από μία δεκαετία ασφυκτικού περιβάλλοντος, συνολικά για τον κλάδο της υγείας, βρισκόμαστε στο μεταίχμιο όπου όλοι οι εμπλεκόμενοι πρέπει να συμβάλουμε στη χάραξη μίας νέας φαρμακευτικής πολιτικής για τη χώρα.

Βασική προτεραιότητα είναι η αλλαγή οπτικής. Το φάρμακο δεν είναι πηγή κόστους. Είναι πολλαπλασιαστής ευημερίας, ανάπτυξης και απασχόλησης.

Ένα από τα κυρίαρχα προβλήματα είναι, σαφώς, η υποχρηματοδότηση της καινοτομίας και η άνιση κατανομή των επιβαρύνσεων μεταξύ των καναλιών διανομής φαρμάκων.

Χρειάζεται μείγμα πολιτικής. Από τη μία, ενίσχυση της χρηματοδότησης του φαρμάκου στο επίπεδο του αντίστοιχου ευρωπαϊκού μέσου όρου και, από την άλλη, δομικές μεταρρυθμίσεις εξορθολογίζουν την αγορά και διορθώνουν τις υπάρχουσες στρεβλώσεις.

Χρειάζεται Πολιτική Υγείας που μεγιστοποιεί την προσβασιμότητα των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες, ενισχύει τον ψηφιακό μετασχηματισμό και δημιουργεί προϋποθέσεις που καθιστούν την Ελλάδα πιο ελκυστική ως προς τη φαρμακευτική καινοτομία. Να δημιουργήσουμε προοπτικές ανάπτυξης ενός οικοσυστήματος φαρμακευτικής καινοτομίας μέσω του οποίου οι ασθενείς θα έχουν πρόσβαση έγκαιρα, στην καλύτερη δυνατή θεραπεία για τη νόσο τους.

Είναι θετικό ότι η ηγεσία του υπουργείου Υγείας αναγνωρίζει την ανάγκη στήριξης της καινοτομίας, μέσω της δέσμευσης για ενίσχυση του προϋπολογισμού φαρμάκου από το Ταμείο Ανάκαμψης προς το «κανάλι» του ΕΟΠΥΥ και των νοσοκομείων.

Βασική στόχευση πρέπει να είναι η επαρκής χρηματοδότηση του συστήματος Υγείας με βάση τις πραγματικές ανάγκες των ασθενών, ο έλεγχος της κατανάλωσης, τα θεραπευτικά πρωτόκολλα, η ψηφιοποίηση και η άμεση θέσπιση ανώτατων ορίων στις υποχρεωτικές επιστροφές με προοπτική ελαχιστοποίησής τους.

Διαβάστε ολόκληρο το αφιέρωμα του CNN Greece για την Υγεία ΕΔΩ