Κλινικές μελέτες: Ολιστικό μοντέλο φροντίδας- Ανανεωμένες οδηγίες για εμβολιασμό ογκολογικών ασθενών

Επιπλέον, η Ελλάδα έχει ανάγκη από ένα ολιστικό μοντέλο φροντίδας για τους ογκολογικούς ασθενείς και, φυσικά, από το Εθνικό Σχέδιο Δράσης αλλά και τα Μητρώα των ασθενών.

Τα παραπάνω τονίστηκαν μεταξύ άλλων στο 4ο ετήσιο συνέδριο του Economist Impact με θέμα «Η αποφασιστικότητα της Ελλάδας στην καταπολέμηση του καρκίνου. Τα επιτεύγματα - Τα εμπόδια - Η ευρωπαϊκή πραγματικότητα», που είχε την επιστημονική αιγίδα της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ), την αιγίδα της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου (ΕΛΛΟΚ) και την υποστήριξη της MSD.

Η Ελλάδα να αποκτήσει ένα ολιστικό μοντέλο φροντίδας για τους καρκινοπαθείς

Κατά τη διάρκεια των εργασιών του συνεδρίου, αναλύθηκε η πρόοδος της Ελλάδας στη διαχείριση του καρκίνου αλλά και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα προκειμένου να αποκτήσει ένα ολιστικό μοντέλο φροντίδας των ογκολογικών ασθενών στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Σχεδίου για την Καταπολέμηση του Καρκίνου (EU Beating Cancer Plan).

Ιδιαίτερης μνείας έτυχε η αξία των προληπτικών παρεμβάσεων, της έγκαιρης διάγνωσης και της πρώιμης θεραπευτικής παρέμβασης στον καρκίνο, οι ευρωπαϊκές και εθνικές επενδυτικές προοπτικές στον τομέα του Φαρμάκου και η ενσωμάτωση των καινοτόμων θεραπειών σε ένα ολιστικό μοντέλο φροντίδας των ογκολογικών ασθενών, μεταξύ άλλων.

Στην εκδήλωση συμμετείχαν ο Mike Holmes, Vice-President, Medical & Scientific Affairs Oncology Therapeutic Area της MSD Global, και ο Christian Hosius, Senior Clinical Director, MSD European Clinical Development.

Κατά τη διάρκεια της τοποθέτησής του στο πάνελ με θέμα «Η πρόοδος και το μέλλον της Ελλάδας στη μάχη κατά του καρκίνου», ο κ. Mike Holmes χαρακτηριστικά ανέφερε:

«Τα τελευταία 20 χρόνια έχει συντελεστεί σημαντική πρόοδος στην αντιμετώπιση του καρκίνου, πλέον συζητάμε ανοιχτά για τη νόσο, ενώ και το κοινωνικό στίγμα που συνοδεύει τη διάγνωση του καρκίνου έχει μειωθεί. Τα ποσοστά θνησιμότητας σε πολλούς τύπους καρκίνου έχουν επίσης μειωθεί όπως ο καρκίνος του πνεύμονα, του παχέος εντέρου και του μαστού».

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στη συμβολή των καινοτόμων φαρμάκων και των νέων τεχνολογιών εξηγώντας ότι: «Είτε πρόκειται για ανοσοθεραπευτικά φάρμακα, είτε για καλύτερα διαγνωστικά εργαλεία, είτε για βιοδείκτες, όλα τα ανωτέρω έχουν συμβάλει στην πρόοδο που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στην Ογκολογία, με χαρακτηριστικά παραδείγματα το μεταστατικό μελάνωμα και τον μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα, όπου το προσδόκιμο επιβίωσης των ασθενών την τελευταία δεκαπενταετία έχει βελτιωθεί θεαματικά, αλλά και τον εμβολιασμό έναντι του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) που έχει συμβάλει στη μείωση της συχνότητας του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας».

Καρκίνος σε νέους και στον γηράσκων πληθυσμό

Κλείνοντας την τοποθέτησή του, ο Mike Holmes υπενθύμισε τις προκλήσεις, με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπη η ανθρωπότητα, όπως ο γηράσκων πληθυσμός και η αυξητική συχνότητα του καρκίνου παγκοσμίως, αναφέροντας τα εξής: «Οι κοινωνικοί εταίροι πρέπει να συνεργαστούμε για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων και ειδικότερα για την αυξημένη συχνότητα του καρκίνου σε νεαρά άτομα. Περίπου οι μισοί τύποι καρκίνου μπορούν να προληφθούν με αλλαγές στον τρόπο ζωής. Πρέπει να επενδύσουμε περισσότερο σε προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου, καθώς έχει αποδειχθεί ότι η έγκαιρη διάγνωση αυξάνει τις πιθανότητες πρώιμης θεραπευτικής παρέμβασης και θετικής έκβασης της νόσου».

Από οξεία σε χρόνια νόσο

Και στη συνέχεια, υπογράμμισε: «Η ανθρωπότητα βρίσκεται μπροστά σε ένα ιστορικό χρονικό ορόσημο και είναι φιλοδοξία όλων εμάς στην MSD να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε πιστά για τη μετατροπή του καρκίνου από οξεία σε χρόνια νόσο, με έμφαση στην ολιστική και ποιοτική φροντίδα των ογκολογικών ασθενών, ενσωματώνοντας την καινοτομία προς όφελος των ασθενών.

Εξάλλου, η MSD στην Ελλάδα υποστηρίζει διαχρονικά το αίτημα των συλλόγων ασθενών για την εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τον Καρκίνο και τις ενέργειες της Πολιτείας προς την κατεύθυνση αυτή, με γνώμονα την ύπαρξη ενός σύγχρονου, λειτουργικού και βιώσιμου Εθνικού Συστήματος Υγείας».

Η αξία της διάγνωσης σε αρχικό στάδιο

Ο Christian Hosius, συμμετέχοντας στο πάνελ για «Το μέλλον της Καινοτομίας στον Καρκίνο» εξήγησε ότι: «Κατά τον σχεδιασμό των κλινικών μελετών υπάρχει πια η αναγκαιότητα για τον έγκαιρο εντοπισμό των ασθενών που θα επωφεληθούν περισσότερο από μια θεραπεία και την έγκαιρη χορήγησή της, ώστε να αποτραπεί η πιθανότητα η νόσος να γίνει μεταστατική. Έχει, εξάλλου, αποδειχθεί ότι ο ασθενής επωφελείται περισσότερο όταν λαμβάνει νωρίς την κατάλληλη θεραπεία. Σήμερα, ευτυχώς όλο και περισσότεροι ογκολογικοί ασθενείς διαγιγνώσκονται σε πρώιμα στάδια, και αυτό μας δίνει την ευκαιρία να παρέμβουμε εγκαίρως. Η ύφεση της νόσου είναι εφικτή μόνο όταν παρέμβουμε στα πρώιμα στάδια. Χρειαζόμαστε, λοιπόν, νέο σχεδιασμό των κλινικών μελετών για τον προσδιορισμό των ασθενών, περισσότερες κλινικές μελέτες για νέο-επικουρικές θεραπείες αλλά και εξατομικευμένα θεραπευτικά σχήματα, έχοντας πάντα στο επίκεντρο, φυσικά, παραμέτρους όπως η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια των καινοτόμων θεραπειών».

Ολοκληρώνοντας την ομιλία του ο κ. Hosius τόνισε την επιστημονική αξία των κλινικών μελετών στην αντιμετώπιση του καρκίνου, υπενθυμίζοντας τη δέσμευση της MSD στην Ογκολογία. «Την τελευταία τριετία οι κλινικές μελέτες της MSD στην Ογκολογία υπερ-τριπλασιάστηκαν. Όλοι μαζί -επιστήμονες, γιατροί, ασθενείς, κυβερνήσεις και φαρμακευτικές εταιρίες- μπορούμε να πετύχουμε πολλά. Κανείς δεν μπορεί να τα καταφέρει μόνος του», υπογράμμισε.

Η αναγκαιότητα εμβολιασμών στους ογκολογικούς ασθενείς

Οι ασθενείς που πάσχουν από καρκίνο εμφανίζουν κάποιο βαθμό ανοσοκαταστολής και είναι περισσότερο ευάλωτοι σε λοιμώξεις λόγω τόσο της υποκείμενης νόσου τους όσο και των χορηγούμενων θεραπειών. Επομένως, είναι ανάγκη να προφυλάσσουμε τους ογκολογικούς ασθενείς από λοιμώξεις, ιδίως αυτούς που λαμβάνουν θεραπεία για τη νόσο.

Ο εμβολιασμός έναντι λοιμωδών παραγόντων έχει ως στόχο να αποτρέψει την εκδήλωση μιας λοίμωξης ή να μειώσει την ένταση των συμπτωμάτων στην περίπτωση που δεν μπορεί να αποτραπεί η λοίμωξη.

Όπως αναφέρουν οι γιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) Μιχάλης Λιόντος (Επίκουρος Καθηγητής Ογκολογίας), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Παθολόγος, Καθηγήτρια Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής), Μαρία Καπαρέλου (Δρ. Παθολόγος – Ογκολόγος) και Θάνος Δημόπουλος (τ. Πρύτανης ΕΚΠΑ, Καθηγητής Ογκολογίας - Αιματολογίας και Διευθυντής της Θεραπευτικής Κλινικής), πολλές κλινικές μελέτες με νέα εμβόλια έχουν παρουσιαστεί τα τελευταία χρόνια κάνοντας αναγκαία την αναπροσαρμογή των οδηγιών με βάση τα νεότερα δεδομένα.

Πράγματι, πριν από μερικές ημέρες δημοσιεύθηκαν οι ανανεωμένες κατευθυντήριες οδηγίες από τον Αμερικανικό Οργανισμό Κλινικής Ογκολογίας (ASCO) για τον εμβολιασμό ασθενών με καρκίνο. Με βάση τις οδηγίες αυτές, όλοι οι ενήλικες ασθενείς με καρκίνο θα πρέπει να υποβάλλονται στους κάτωθι εμβολιασμούς:

1. Για τον ιό της γρίπης ετησίως
2. Για τον COVID-19, με βάση τις υπάρχουσες κατευθυντήριες συστάσεις για τους ασθενείς υψηλού κινδύνου
3. Για τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV) άπαξ σε όσους είναι άνω των 60 ετών
4. Για τον τέτανο, τη διφθερίτιδα και τον κοκκύτη, που θα πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε 10 έτη
5. Για την ηπατίτιδα-Β για όλους ως την ηλικία των 60 ετών και για όσους πάσχουν από AIDS, έχουν χρόνια ηπατική νόσο ή κάνουν χρήση ενδοφλεβίων ναρκωτικών
6. Για τον ιό του έρπητα ζωστήρα με το ανασυνδυασμένο εμβόλιο που έχει λάβει έγκριση
7. Για τον πνευμονιόκοκκο με μία δόση του 15δύναμου εμβολίου, ακολουθούμενη μετά από 8 εβδομάδες από μια δόση του 23δύναμου εμβολίου ή εξαρχής με μια δόση του 20δύναμου εμβολίου και τέλος
8. Για τον ιό του ανθρωπίνου θηλώματος HPV για τα άτομα έως 26 ετών και μετά από εκτίμηση του πιθανού οφέλους για τα άτομα έως 45 ετών

Δύο με τέσσερις εβδομάδες ο εμβολιασμός πριν τη θεραπεία

Με βάση τις κατευθυντήριες οδηγίες, ο εμβολιασμός θα πρέπει να προγραμματίζεται 2-4 εβδομάδες πριν την έναρξη της θεραπείας για τη νόσο. Ειδικά, βέβαια, τα εμβόλια που δεν περιέχουν ζώντες μικροοργανισμούς μπορούν να χορηγούνται και κατά τη διάρκεια των θεραπειών, ενώ δεν έχει διαπιστωθεί διαφορά στα δεδομένα ασφαλείας από τη χρήση των εμβολίων σε ασθενείς που λαμβάνουν ανοσοθεραπεία.

Οι κατευθυντήριες οδηγίες προτείνουν, επίσης, όλες οι στενές επαφές των ασθενών με καρκίνο να έχουν προβεί στους εμβολιασμούς που προβλέπονται για την ηλικιακή τους ομάδα. Συγκεκριμένες συστάσεις υπάρχουν για ειδικές ομάδες ασθενών. Για τους ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση αρχέγονων αιμοποητικών κυττάρων απαιτείται πλήρης επανεμβολιασμός ξεκινώντας από τους 6 μήνες μετά τη μεταμόσχευση καθώς χάνεται πλήρως η ανοσιακή μνήμη που είχε αποκτηθεί σε παιδική ηλικία.

Τα εμβόλια που περιέχουν ζώντες ή εξασθενημένους μικροοργανισμούς θα πρέπει να αναβάλλονται ως 2 έτη μετά τη μεταμόσχευση και να χορηγούνται μόνο επί απουσίας νόσου έναντι του ξενιστή και σοβαρής ανοσοανεπάρκειας. Ο εμβολιασμός για τη γρίπη, τον COVID-19 και τον πνευμονιόκοκκο μπορεί να προγραμματίζεται και 3 μήνες μετά τη μεταμόσχευση. Επίσης, όσοι έχουν υποβληθεί σε σπληνεκτομή ή έχουν λειτουργική ασπληνία θα πρέπει να υποβάλλονται σε επιπλέον εμβολιασμό για τον αιμόφιλο της γρίπης και τον πνευμονιόκοκκο.

Το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών ενηλίκων στην Ελλάδα

Θα πρέπει να τονιστεί ότι το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού Ενηλίκων στην Ελλάδα για το 2024 έχει ενσωματώσει σχεδόν το σύνολο των προαναφερόμενων οδηγιών. Είναι σημαντικό, επομένως, να εκτιμώνται όλοι οι ασθενείς που έχουν διαγνωσθεί με καρκίνο για το ιστορικό εμβολιασμών τους και να προγραμματίζονται οι εμβολιασμοί που συνιστώνται από τις Κατευθυντήριες οδηγίες και Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών.

Διαβάστε ολόκληρο το αφιέρωμα του CNN Greece για την Υγεία ΕΔΩ