Έρευνα GIVMED και διαΝΕΟσις: Στην Ελλάδα πετιούνται περισσότερα από 40 εκατ. κουτιά φάρμακα ετησίως
Σύμφωνα με τη νέα έρευνα του GIVMED για τη δωρεά φαρμάκων και τα ληγμένα φάρμακα, πάνω από 40 εκατ. κουτιά φαρμάκων λήγουν αχρησιμοποίητα και πετιούνται ετησίως από ιδιώτες στην Ελλάδα -ένα κόστος το οποίο αγγίζει σχεδόν το ένα δισ. ευρώ.
Πρόκειται για ένα πραγματικά τεράστιο ποσό, εάν αναλογιστεί κανείς τους λιγοστούς πόρους που υπάρχουν στην εποχή μας αλλά και σε εποχές κρίσεων -και αυτό είναι ένα γεγονός που «αγγίζει» όλα τα συστήματα υγείας παγκοσμίως.
Οι πολίτες στην Ελλάδα, επιπλέον, αφενός δεν γνωρίζουν πού να δωρίσουν τα φάρμακα τα οποία δεν χρησιμοποιούν, για παράδειγμα σε κοινωνικές δομές ή σε φαρμακεία, και αν πρέπει τελικά να τα δωρίσουν. Αφετέρου, δεν γνωρίζουν πού να πετάξουν τα ληγμένα φάρμακα, καθώς κάθε άλλο παρά πρέπει να πετιούνται στα οικιακά σκουπίδια.
Τι έδειξε η έρευνα του GIVMED σχετικά με την πρόσβαση σε φάρμακα
Η έρευνα του GIVMED, που πραγματοποιήθηκε με την επιστημονική επιμέλεια της διαΝΕΟσις και του Ινστιτούτου Πολιτικής Υγείας και με την υποστήριξη της Thenamaris, αποτυπώνει τα εμπόδια που αντιμετωπίζει ο πληθυσμός και, πιο ειδικά, οι ευπαθείς ομάδες, τόσο στη χρήση των υπηρεσιών υγείας όσο και στην πρόσβαση στο φάρμακο. Παράλληλα, διερευνά τις συνήθειες του κοινού σχετικά με τη διαχείριση, τη δωρεά και την απόρριψη φαρμάκων.
Τα αποτελέσματα της έρευνας παρουσιάστηκαν από την κυρία Φαίη Μακαντάση, Διευθύντρια Ερευνών της διαΝΕΟσις, και τον κ. Κυριάκο Σουλιώτη, Καθηγητή Πολιτικής Υγείας, Κοσμήτορα της Σχολής Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και Πρόεδρο του Ινστιτούτου Πολιτικής Υγείας (HPI), κατά τη διάρκεια της ημερίδας «Δωρεά και Διαχείριση Φαρμάκων». Στο πλαίσιο αυτής, πραγματοποιήθηκαν δύο συζητήσεις:
- Δωρεά Φαρμάκων, με συνομιλητές τις/τους κκ. Κυριάκο Σουλιώτη, Έλενα Μαντζαβίνου, Σπύρο Σαπουνά και Μάρκο Ολλανδέζο και συντονίστρια την Νατάσσα Ν. Σπαγαδώρου
- Διαχείριση Ληγμένων Φαρμάκων, με συνομιλητές τις/τους κκ. Φίλιππο Κυρκίτσο, Ηλία Κατσόγιαννη, Χαρίκλεια Τζιουβάρα και Ιωάννα Δημητρακοπούλου-Κουταβά και συντονίστρια την Σοφία Νέτα.
Η έρευνα απαντά σε ερωτήματα που έχουν σκοπό την ενημέρωση και τον σχεδιασμό δράσεων που μπορούν να εφαρμοστούν στην Ελλάδα για να επιφέρουν θετικές και αποτελεσματικές αλλαγές. Τέτοια ερωτήματα είναι μεταξύ άλλω, ποια είναι τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι στην Ελλάδα σχετικά με την πρόσβαση στην υγεία και το φάρμακο, ποιες είναι οι συνήθειες και οι συμπεριφορές των ατόμων στην Ελλάδα σε σχέση με τη χρήση και τη δωρεά των μη ληγμένων φαρμάκων, αλλά και πώς διαχειρίζονται οι άνθρωποι τα ληγμένα φάρμακα που έχουν στη διάθεσή τους και πώς αυτό επηρεάζει το περιβάλλον.
Σύμφωνα με την έρευνα, ενώ το 16% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι αντιμετώπισαν εμπόδια πρόσβασης στο φάρμακο, το 22% των ερωτηθέντων δήλωσε πως τον τελευταίο χρόνο υπήρξαν φορές που, λόγω του κόστους, δεν έκανε χρήση υπηρεσιών υγείας τις οποίες χρειάζονταν.
Οι γυναίκες είχαν κατά 43% μεγαλύτερη πιθανότητα να μην μπορούν να κάνουν χρήση υπηρεσιών υγείας λόγω κόστους, σε σύγκριση με τους άντρες, καταδεικνύοντας την ανισότητα πρόσβασης σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη βάσει φύλου.
Άτομα που έχουν διαγνωστεί με κάποιο χρόνιο πρόβλημα υγείας είχαν κατά 48% μεγαλύτερη πιθανότητα να μην μπορούν να κάνουν χρήση υπηρεσιών υγείας λόγω κόστους.
Τα αποτελέσματα της έρευνας σχετικά με τη διαχείριση και δωρεά φαρμάκων
Το 46% των ανθρώπων που συμμετείχαν στην έρευνα δήλωσαν πως τους περίσσεψαν φάρμακα τους τελευταίους 12 μήνες, αλλά σχεδόν το σχεδόν 50% των συμμετεχόντων δεν γνώριζε την παρούσα, σωστή διαδικασία δωρεάς φαρμάκων.
Κατά μέσο όρο, οι ιδιώτες βρήκαν 2,9 ληγμένα κουτιά φαρμάκων και προϊόντων υγείας, κοιτάζοντας το οικιακό τους φαρμακείο και το 55% δήλωσε πως πετάει τα ληγμένα φάρμακα στα σκουπίδια, πρακτική η οποία είναι επιβλαβής για το περιβάλλον και τον υδροφόρο ορίζοντα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι 52% των πολιτών, που ήλεγξαν τελευταία φορά το οικιακό τους φαρμακείο, είχαν στο σπίτι φάρμακα που είχαν λήξει.
Όσον αφορά στη διαχείριση των ληγμένων φαρμάκων που βρίσκονται στο σπίτι, το 55% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι τα πέταξε στα σκουπίδια, το 38% ότι τα επέστρεψε στο ιδιωτικό φαρμακείο, το 4% ότι τα δώρισε και το 3% δήλωσε ότι δεν γνωρίζει και δεν απαντά.
Ακόμη, το 5% δήλωσε πως αποθηκεύει φάρμακα σε σημείο με εύκολη πρόσβαση σε άτομα που δεν πρέπει (όπως παιδιά και ηλικιωμένοι), ενώ το 46% δήλωσε πως του περίσσεψε φάρμακα τους τελευταίους 12 μήνες.
Αναφορικά με τη δωρεά των μη ληγμένων φαρμάκων, το 45% δήλωσε ότι τα δώρισε σε ιδιωτικό φαρμακείο, το 28% σε κοινωνικό φαρμακείο, το 19% σε άλλη δομή (όπως ΜΚΟ, ΚΑΠΗ, Μονάδα φροντίδας ηλικιωμένων κλπ.) και το 5% σε εκδήλωση για συγκέντρωση φαρμάκων.
Συνεπώς, το 50% των συμμετεχόντων στην έρευνα δεν γνωρίζει την παρούσα, σωστή διαδικασία δωρεάς φαρμάκων. Επίσης, το 92% έχει θετική γνώμη για την ύπαρξη των κοινωνικών φαρμακείων και άλλων κοινωνικών φορέων που δίνουν φάρμακα σε όσους έχουν ανάγκη.
Αξίζει να σημειωθεί πως η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε στο χρονικό διάστημα 6-13 Δεκεμβρίου 2023, σε συνολικό δείγμα 1.000 ατόμων άνω των 17 ετών, από την Εταιρεία Ερευνών Κοινής Γνώμης και Εφαρμογών Επικοινωνίας ProRata A.E. Επίσης, επισημαίνεται ότι τα αποτελέσματα είναι σταθμισμένα βάσει της από κοινού κατανομής φύλου και ηλικίας σύμφωνα με την απογραφή της ΕΛΣΤΑΤ.
Διαβάστε ολόκληρο το αφιέρωμα του CNN Greece για την Υγεία ΕΔΩ