Λινού για σχολικό εκφοβισμό: Να δεσμευθεί η κυβέρνηση για την ασφάλεια του κάθε μαθητή

Η 6η Μαρτίου έχει καθιερωθεί ως η Πανελλήνια Ημέρα κατά της Σχολικής Βίας και του Εκφοβισμού. Με αφορμή την ημέρα αυτή, η κοινωνία οφείλει να στρέψει την προσοχή της σε αυτό το ευρέως διαδεδομένο φαινόμενο, που την επηρεάζει άμεσα, και το οποίο απειλεί το θεμελιώδες δικαίωμα κάθε παιδιού σε ένα ασφαλές και φιλόξενο περιβάλλον μάθησης, επισημαίνει η καθηγήτρια Λινού, προσθέτοντας:

«Ο σχολικός εκφοβισμός σε όλες του τις μορφές, συμπεριλαμβανομένης της σωματικής βίας, της λεκτικής κακοποίησης, του κοινωνικού αποκλεισμού και του διαδικτυακού εκφοβισμού, ενισχύεται περισσότερο σε περιβάλλοντα στα οποία επικρατούν κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες, προκαταλήψεις και έλλειψη ενημέρωσης.

Οι συνέπειες του σχολικού εκφοβισμού εκτείνονται πέρα από την άμεση ψυχολογική βλάβη στα θύματα και τις ακόλουθες κοινωνικές της επιπτώσεις. Σύμφωνα με έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας οι οικονομικές συνέπειες του φαινομένου είναι συντριπτικές.

11 τρισ. το κόστος της βίας

Σε διεθνές επίπεδο το κόστος της βίας στα σχολεία αγγίζει τα 11 τρισεκατομμύρια. Οι μαθητές που υφίστανται συνεχή παρενόχληση εμφανίζουν μείωση της σχολικής τους επίδοσης, ενώ συγχρόνως αυξάνεται ο κίνδυνος της σχολικής διαρροής.

Η μείωση των δυνατοτήτων συνεισφοράς στο κοινωνικό γίγνεσθαι, τόσο των θυμάτων όσο και των θυτών σε εκδηλώσεις περιστατικών σχολικής βίας, οδηγεί σε μείωση του ανθρώπινου κεφαλαίου, επηρεάζοντας αρνητικά την οικονομική ανάπτυξη και διαιωνίζοντας κύκλους φτώχειας και ανισότητας.

Η αντιμετώπιση της σχολικής βίας δεν μπορεί να έχει τιμωρητικά χαρακτηριστικά. Η αυστηροποίηση των μέτρων, που θέλει να εφαρμόσει η κυβέρνηση, οδηγεί σε μεγαλύτερη απομόνωση των μαθητών που εκδηλώνουν βίαιες συμπεριφορές και αυξάνει την σχολική αποχή. Σε πολλές περιπτώσεις, μάλιστα, πετυχαίνει αντίθετα αποτελέσματα, ενισχύει την επιθετική συμπεριφορά, και οδηγεί σε έναν φαύλο κύκλο βίας και εκφοβισμού. Οι αποτελεσματικές λύσεις αντιμετωπίζουν συνολικά το πρόβλημα, ξεκινώντας από τις βασικές του αιτίες, ενώ παράλληλα προωθούν μια κουλτούρα σεβασμού και αποδοχής. Η πολιτεία οφείλει να επενδύσει σε προγράμματα πρώιμης παρέμβασης, όπως η στοχευμένη υποστήριξη, οικονομική και κοινωνική, των μαθητών και των οικογενειών τους καθώς και η διευκόλυνση πρόσβασης σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Η παρουσία καλά εκπαιδευμένων ψυχολόγων στις σχολικές μονάδες είναι ουσιώδης για την παροχή έγκαιρης παρέμβασης και υποστήριξης τοσο για τους μαθητές όσο και για τους εκπαιδευτικούς. Ωστόσο, ο αριθμός των ψυχολόγων, σήμερα, είναι ανεπαρκής για την κάλυψη των αναγκών στα σχολεία.

Σε διεθνές επίπεδο λειτουργούν προγράμματα πρόληψης της βίας που ξεκινούν σε πρώιμα στάδια της ζωής ενός παιδιού και απευθύνονται όχι μόνο στους μαθητές αλλά και στην οικογένεια και τους εκπαιδευτικούς. Εφαρμόζονται παρεμβάσεις ήδη από την εγκυμοσύνη, που στοχεύουν στη μείωση της κατάχρησης ουσιών, όπως το αλκοόλ, οι οποίες έχουν συσχετιστεί με μελλοντική βίαιη συμπεριφορά του παιδιού. Ταυτόχρονα, αναδεικνύεται ο ρόλος της οικογένειας και του σχολείου και ενισχύονται οι δεξιότητες των γονέων και των δασκάλων για την αντιμετώπιση φαινομένων βίας.

Το παράδειγμα της Δανίας

Η ευαισθητοποίηση των μαθητών στα ζητήματα του εκφοβισμού ξεκινάει ήδη από τις τάξεις του νηπιαγωγείου και συνεχίζεται σε όλα τα εκπαιδευτικά έτη. Η Δανία αποτελεί ένα ισχυρό παράδειγμα καλών πρακτικών, την εφαρμογή των οποίων θα πρέπει να εξετάσουμε και για τη χώρα μας. Το εκπαιδευτικό τους σύστημα εστιάζει στην κοινωνική και συναισθηματική μάθηση από μικρή ηλικία, διδάσκοντας ενσυναίσθηση και δεξιότητες επίλυσης συγκρούσεων παράλληλα με τα παραδοσιακά ακαδημαϊκά μαθήματα. Μέσω αυτής της προσέγγισης θεμελιώνεται μια ισχυρή βάση αμοιβαίου σεβασμού και κατανόησης, μειώνοντας σημαντικά τα περιστατικά εκφοβισμού. Διεθνώς εφαρμόζονται προγράμματα εντός και εκτός του σχολείου που στοχεύουν στην ενίσχυση της αυτογνωσίας, του αυτοελέγχου της ενσυναίσθησης, των κοινωνικών δεξιοτήτων και των υπεύθυνων λήψεων αποφάσεων».