Spiegel: Το παράδειγμα της Ελλάδας κατά της ακροδεξιάς

Σε μία ιστορική απόφαση επί της προσφυγής της Νοτίου Αφρικής κατά του Ισραήλ, το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (Δ.Δ.Χ.) έκρινε πως το Ισραήλ οφείλει να κάνει το παν «στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του», προκειμένου να εμποδίσει κάθε πράξη γενοκτονίας στη Γάζα. Το Δικαστήριο πάντως δεν έκρινε επί της ουσίας σχετικά με το εάν το Ισραήλ διαπράττει όντως γενοκτονία στον παλαιστινιακό θύλακα, ενώ απέφυγε να αναφερθεί και στο ενδεχόμενο μίας κατάπαυσης πυρός.

«Κάθε απόφαση σχετικά με μια αμφισβητούμενη διαδικασία κατά την οποία οι διάδικοι επιχειρηματολογούν και αναγνωρίζουν την εξουσία ενός εγνωσμένου κύρους δικαστηρίου, αποτελεί νίκη – νίκη κατά της βίας και νίκη του νόμου», σχολιάζει η Frankfurter Allgemeine Zeitung. «Με την απόφαση αυτή όμως οι δικαστές έχασαν και μία ευκαιρία. Η Αμερικανίδα πρόεδρος του Δικαστηρίου παρουσίασε με λογικό τρόπο τα πραγματικά περιστατικά ωστόσο υπήρχαν κενά, παρ' ότι έγινε αναφορά στην επίθεση της Χαμάς και στους ομήρους. […]

Η Süddeutsche Zeitung συμφωνεί επίσης πως το Δικαστήριο «εστίασε αποκλειστικά στις πολεμικές επιχειρήσεις του Ισραήλ», κάτι που μπορεί μεν να «οφείλεται φυσικά σε διαδικαστικούς λόγους», παραμένει δε «το γεγονός όμως ότι δημιουργείται ένα κενό όταν τα συνεχόμενα εγκλήματα της Χαμάς παραμένουν τόσο μακριά από το επίκεντρο της προσοχής».

Βεβαίως, «όλα όσα αναφέρει το Δικαστήριο είναι ορθά. […] Ο ισραηλινός στρατός μπορεί να συνεχίσει να πολεμά – πράττοντας όμως τούτο μονάχα ενάντια στη Χαμάς και όχι ενάντια στον άμαχο πληθυσμό, όπως φαινόταν να συμβαίνει το τελευταίο διάστημα. Εξ ου και η τακτική του Ισραήλ στον πόλεμο πρέπει να αλλάξει επειγόντως. Η απόφαση αποτελεί έτσι μία αναγκαία παρέμβαση από μέρους της Χάγης. Αλλά είναι ελλιπής, μονόπλευρη. Θα ήθελε κανείς να ακούσει περισσότερα από το Δικαστήριο», καταλήγει η S.Z, σύμφωνα με το δημοσίευμα.

Μπορούν οι διαδηλώσεις να φέρουν την αλλαγή;

Τις τελευταίες εβδομάδες περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι έχουν κατέβει στους δρόμους της Γερμανίας διαδηλώνοντας ενάντια στην ακροδεξιά AfD. Με αφορμή τις μαζικές αυτές κινητοποιήσεις, το περιοδικό Spiegel διαπιστώνει πως ορισμένες φορές όταν η πολιτική φαίνεται να μην έχει τις απαντήσεις, ο λαός μπορεί να υπερασπιστεί τη δημοκρατία.

Στο σχετικό αφιέρωμα του γερμανικού περιοδικού αναφέρονται παραδείγματα διαφόρων χωρών όπου οι λαϊκές κινητοποιήσεις κατάφεραν να ανακόψουν τα ακροδεξιά εξτρεμιστικά ρεύματα. Και μεταξύ αυτών των χωρών συγκαταλέγεται και η Ελλάδα.

Ο Αντώνης Έλληνας, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, συνέκρινε με τον συνάδελφό του Ιάσονα Λαμπριανού την πορεία της Χρυσής Αυγής στις βουλευτικές εκλογές των ετών 2012, 2015 και 2019 σε περιοχές όπου πραγματοποιούνταν διαδηλώσεις εναντίον της και στις περιοχές χωρίς αντίστοιχες δράσεις. Ακόμη, οι δύο ερευνητές έλαβαν υπόψιν το μέγεθος του πληθυσμού των πόλεων, καθώς και το γεγονός ότι το κόμμα σημείωσε ιδιαίτερη επιτυχία σε περιοχές με περισσότερους μετανάστες, αλλά και μεταξύ των νέων.

Το πόρισμα της έρευνας αποτυπώνεται ως εξής: «Οι διαδηλώσεις μπορούν να μειώσουν την υποστήριξη προς τα ακροδεξιά κόμματα», όπως δηλώνει ο Έλληνας. Ωστόσο κατά τα πρώτα χρόνια η εικόνα ήταν ξεκάθαρη: «Τα κινήματα διαμαρτυρίας δεν ήταν καλά οργανωμένα ούτε και είχαν ευρεία απήχηση. Προέρχονταν κυρίως από τη ριζοσπαστική Αριστερά, καταφέρνοντας ωστόσο να διατηρήσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα τις δράσεις τους».

[…] Η περίπτωση της Ελλάδας είναι πάντως διδακτική και για έναν ακόμη λόγο. Τελικά το αποφασιστικό χτύπημα στη Χρυσή Αυγή το έδωσε πιθανότατα το κράτος, όταν αυτό άσκησε ποινικές διώξεις ενάντια στο κόμμα και έφερε τους ηγέτες του ενώπιον της δικαιοσύνης. «Η Ελλάδα ποτέ δεν θεωρούσε τον εαυτό της ως μία αμυντική δημοκρατία – όμως υπό την πίεση του δρόμου αυτό άλλαξε για πρώτη φορά και με τρόπο ριζικό», εξηγεί ο Έλληνας.

«Σήμερα τα φαινόμενα βίας έχουν μειωθεί αισθητά και η ακροδεξιά είναι κατακερματισμένη. Στο πολιτικό σύστημα κυριαρχούν τώρα οι συντηρητικοί – έχοντας πρώτα διαχωρίσει τις θέσεις τους από την ακροδεξιά», καταλήγει το γερμανικό περιοδικό.