Η νόσος των βάλτων: Τι είναι η λεπτοσπείρωση και πώς θα αποφευχθεί μια επιδημία στη Θεσσαλία

Σύμφωνα με το Διοικητή της 5ης Υγειονομικής Περιφέρειας, Φώτη Σερέτη, από την ενημέρωση στο Συντονιστικό Κέντρο Λάρισας την Παρασκευή:

«Ο συνολικός αριθμός κρουσμάτων λεπτοσπείρωσης ανέρχεται στα 9, ένας ασθενής εκ των οποίων έχει καταλήξει και δύο νοσηλεύονται».

Και μπορεί η νόσος αυτή να μπήκε στη δημόσια συζήτηση -και το λεξιλόγιό μας- μετά τις τεράστιες καταστροφές που προκάλεσαν οι πλημμύρες στη Θεσσαλία, όμως πρόκειται για μια όχι και τόσο σπάνια ζωοανθρωπονόσο, που ενδημεί στη χώρα μας.

Η νόσος των βάλτων και της Στουτγάρδης

Αποκαλείται νόσος των βάλτων, καθώς και Νόσος της Στουτγάρδης, επειδή σ' αυτή την πόλη της Γερμανίας είχε ξεσπάσει μεγάλη επιδημία στα μέσα του 19ου αιώνα.

Το CNN Greece, επικοινώνησε με τον καθηγητή Μικροβιολογίας του ΕΚΠΑ Αθανάσιο Τσακρή, για να μάθει τι ακριβώς σημαίνει για τη δημόσια υγεία η νόσος αυτή, πόσο κινδυνεύουμε και κυρίως οι κάτοικοι που βρίσκονται κοντά στις περιοχές που πλημμύρησαν και πώς εν κατακλείδι μπορούν να προστατευθούν.

Η συχνότητα της λεπτοσπείρωσης διαφέρει από χώρα σε χώρα. Στην Ελλάδα η αναλογία είναι 1,52 κρούσμα ανά 100.000 κατοίκους – με τα περισσότερα κρούσματα να εντοπίζονται κάθε χρόνο στα νησιά του Ιονίου και τη Δυτική Ελλάδα, τονίζει ο έγκριτος καθηγητής και συνεχίζει:

«Οφείλεται σε διάφορους τύπους του βακτηριδίου λεπτόσπειρα, μεταδίδεται μέσω του μολυσμένου νερού και προσβάλλει ανθρώπους και ζώα. Συχνότεροι ξενιστές είναι τα τρωκτικά, αλλά και άλλα είδη θηλαστικών, άγρια ή οικόσιτα (χοίροι, βοοειδή, αιγοπρόβατα και σκύλοι), τα οποία μπορεί να αποβάλουν την παθογόνο λεπτόσπειρα στα ούρα τους. «Πύλες εισόδου» της λεπτόσπειρας στον οργανισμό είναι οι βλεννογόνοι (οφθαλµών, στόµατος, µύτης), το δέρμα (µέσω αµυχών) και το πεπτικό σύστημα (με κατανάλωση µολυσµένων τροφών ή νερού). Ο χρόνος επώασης κυμαίνεται από πέντε μέρες έως τέσσερις εβδομάδες».

Τα συμπτώματα και πότε μιλάμε για τη νόσο Weil

Στους ανθρώπους η λεπτοσπείρωση μπορεί να προκαλέσει ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων, από υψηλό πυρετό, κεφαλαλγία και ρίγη μέχρι μυαλγίες και διάρροια.

Τα αρχικά συµπτώµατα μοιάζουν µε αυτά της γρίπης, έτσι κάποιες φορές δεν υπάρχει εξαρχής σωστή διάγνωση, ο ασθενής φαίνεται πως αναρρώνει αλλά μπορεί στη συνέχεια τα συµπτώµατα να εμφανιστούν ξανά και πιο έντονα.

Αν αυτό συμβεί, αν δηλαδή η λεπτοσπείρωση μείνει χωρίς την ενδεδειγμένη θεραπευτική αγωγή, ενδέχεται να οδηγήσει σε νεφρική βλάβη, μηνιγγίτιδα, ηπατική ανεπάρκεια, αναπνευστική δυσχέρεια, ακόμη και θάνατο.

Ένα πολύ χαρακτηριστικό σύμπτωμα, ωστόσο, που συμβάλλει στην έγκαιρη διάγνωση, είναι η έντονη ερυθρότητα στο εσωτερικό του ματιού. Η σοβαρή νόσηση, γνωστή ως Νόσος του Weil, εμφανίζεται περίπου στο 10% των περιπτώσεων και η θνητότητα σε αυτή τη μορφή φτάνει το 40%.

Η θεραπεία

Οι λιγότερο σοβαρές περιπτώσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν με αντιβιοτικά από το στόμα.

Στα σοβαρά περιστατικά η ενδοφλέβια χορήγηση πενικιλίνης G ή δοξυκυκλίνης πρέπει να αρχίσει μέσα στις πρώτες μέρες από την έναρξη της νόσου για την πρόληψη επιπλοκών.

Σε ερώτησή μας εάν κάποιοι άνθρωποι μπορούν να λάβουν προληπτικά θεραπεία, κυρίως κτηνοτρόφοι, γεωργοί κλπ, ο καθηγητής Τσακρής, επισημαίνει ότι μπορούν να λάβουν χημειοπροφύλαξη, που θα αποτελέσει σημαντική «ασπίδα».

Πώς θα αποφευχθεί μια επιδημία στη Θεσσαλία

Θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι το μικρόβιο της λεπτόσπειρας έχει την ικανότητα να επιβιώνει για μεγάλο χρονικό διάστημα στο περιβάλλον, όταν υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες, όπως συμβαίνει στις πλημμυρισμένες περιοχές του θεσσαλικού κάμπου, συνεχίζει και προσθέτει:

«Δηλαδή υγρασία, λάσπη, φερτά υλικά και θερμοκρασίες από 20 έως 35οC. Τα μέτρα ατομικής προστασίας (γαλότσες, γάντια, ειδικός ρουχισμός) όπως και τα μέτρα υγιεινής (πλύσιμο χεριών και λαχανικών) παίζουν μεγάλο ρόλο στην πρόληψη.

Επίσης, όποιος κάτοικος παρουσιάσει πυρετό πρέπει άμεσα να ενημερώσει τον γιατρό του, ιδιαίτερα αν έχει έρθει σε επαφή με μολυσμένο νερό, οργανικά υλικά ή χώμα. Η έγκαιρη χορήγηση της κατάλληλης θεραπείας θα μειώσει σημαντικά τις πιθανότητες επιπλοκών.

Αντιμικροβιακή αγωγή μπορεί επίσης να χορηγηθεί και προληπτικά σε κατοίκους που έχουν εκτεθεί σε μολυσμένα ύδατα αλλά και μέλη συνεργείων και εθελοντές που συμμετέχουν στον καθαρισμό των περιοχών που επλήγησαν».

Οι συστάσεις του ΕΟΔΥ για τη λεπτοσπείρωση

Εξάλλου, ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) από την πλευρά του, τονίζει ότι είναι απαραίτητη η λήψη και τήρηση των ατομικών μέτρων προστασίας, προκειμένου να ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος έκθεσης και πιθανής μόλυνσης από λεπτόσπειρα, τα οποία περιλαμβάνουν τα εξής:

1. Μυοκτονίες στο οικιακό περιβάλλον
2. Εφαρμογή προστατευτικού ρουχισμού (γάντια, μακριά μανίκια, παντελόνι, γαλότσες) σε όσους ασχολούνται σε εργασίες υπαίθρου
3. Απομάκρυνση σκουπιδιών και διατήρηση σχολαστικής καθαριότητας εντός των οικιών
4. Χρήση μέσων παρεμπόδισης για την είσοδο τρωκτικών σε κατοικημένους χώρους όπου κινούνται άνθρωποι όπως κατοικίες, αυλές, αποθήκες κλπ.
5. Αποφυγή οιασδήποτε επαφής με τρωκτικά γενικότερα
6. Αποφυγή έκθεσης τροφίμων και πόσιμου νερού σε περιοχές όπου υπάρχουν τρωκτικά

Η υγειονομική κατάσταση στη Θεσσαλία

Σύμφωνα πάντα με τον Διοικητή της 5ης Υγειονομικής Περιφέρειας, Φώτη Σερέτη, μέχρι την Παρασκευή, κατεγράφησαν 32 νέα κρούσματα γαστρεντερίδας και 86 λοίμωξης του αναπνευστικού.

Σαράντα εννέα (49) κρούσματα έχουν βρεθεί συνολικά θετικά στη νόσο COVID-19, ενώ παρατηρήθηκε αύξηση της αναλογικής νοσηρότητας μεταξύ κρουσμάτων γαστρεντερίτιδας και αναπνευστικού, χωρίς όμως, να ξεπερνούν τα αναμενόμενα.

Ως προς τις νοσηλείες υπήρξαν 6 νέες νοσηλείες κρουσμάτων με συμπτώματα από το γαστρεντερικό σύστημα και 15 με λοίμωξη του αναπνευστικού.

Ως προς την εντομολογική επιτήρηση, εντοπίστηκε ένα κρούσμα λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου στα Τρίκαλα, και για τον λόγο αυτό ελήφθησαν στοχευμένα μέτρα στη συγκεκριμένη περιοχή. Συνεχίζεται ο έλεγχος και η επιτήρηση των κουνουπιών στις πληγείσες περιοχές.