Στο τραπέζι ξανά το «αγκάθι» της Ευρώπης: Νέα προσπάθεια συμφωνίας για το μεταναστευτικό

Το μεταναστευτικό εξάλλου θα είναι ένα από τα δύο κυρίαρχα θέματα - το άλλο είναι η κλιματική αλλαγή - στη Σύνοδο Κορυφής των ευρωπαϊκών χωρών του Νότου (EUMED9) στη Μάλτα σήμερα (29/9), όπου θα δώσει το παρών και ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός είναι έτοιμος να θέσει επί τάπητος το θέμα στους ηγέτες της MED9 (Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Κροατία, Σλοβενία, Μάλτα, Κύπρος) την ώρα που Αθήνα και Άγκυρα συζητούν ένα νέο πλαίσιο συνεργασίας για τον έλεγχο των ροών από τα τουρκικά παράλια με τις διαπραγματεύσεις να βρίσκονται σε καλό σημείο.

Πείστηκε η Γερμανία, αντιδρά τώρα η Ιταλία

Έντονο ήταν το παρασκήνιο στην τελευταία σύνοδο των υπουργών Εσωτερικών και Δικαιοσύνης στις Βρυξέλλες.

Με τη Γερμανία να αλλάζει την αρνητική της στάση απέναντι στο κείμενο της συμφωνίας, αφού πρώτα πήρε ανταλλάγματα, η Ιταλία, η οποία μαζί με την Ελλάδα αποτελεί σημείο εισόδου για χιλιάδες μετανάστες, αποφάσισε ότι το κείμενο δεν την ικανοποιεί και εκφράζει αντιρρήσεις.

Οι αλλαγές που έγιναν για να εξασφαλιστεί η συγκατάθεση της Γερμανίας περιλάμβαναν τη διασφάλιση ότι οι οικογένειες και τα παιδιά θα έχουν «προτεραιότητα» όταν φτάνουν παράτυπα στο έδαφος της ΕΕ και ότι δεν θα αυστηροποιηθούν τα κριτήρια εισδοχής για τους αιτούντες άσυλο.

Επίσης, «η έννοια της εργαλειοποίησης ορίστηκε πιο στενά» δεδομένων των προσπαθειών της δεξιάς κυβέρνησης της Ιταλίας να αντιμετωπίζει τα φιλανθρωπικά πλοία που διεξάγουν επιχειρήσεις διάσωσης μεταναστών στη Μεσόγειο παρόμοια με τους διακινητές ανθρώπων.

Αποκαλυπτική ήταν η δήλωση του Ισπανού υπουργού Εσωτερικών Φερνάντο Γκράντε Μαρλάσκα. Όπως είπε, μία πλειοψηφία κρατών - μελών είναι έτοιμη για συμβιβασμό προσθέτοντας ότι υπάρχουν κάποιες λεπτομέρειες που πρέπει να διευκρινιστούν και ότι ελπίζει ότι η συμφωνία θα επιτευχθεί σύντομα.

Από την πλευρά του ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μαργαρίτης Σχοινάς, προειδοποίησε:

«Πρέπει να στερήσουμε από τους δημαγωγούς και τους λαϊκιστές το επιχείρημα ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να λύσει το μεταναστευτικό μας πρόβλημα».

Ελλάδα και Ιταλία χώρες εισόδου των μεταναστών στην Ευρώπη

Η αλήθεια είναι ότι η αδυναμία κατάληξης σε συμφωνία - ο κανόνας και όχι η εξαίρεση στην Ευρωπαϊκή Ένωση - δοκιμάζει τις αντοχές της Ελλάδας, αλλά τις τελευταίες εβδομάδες κυρίως της Ιταλίας, δεδομένου ότι καθημερινά στο νησί της Λαμπεντούζα φτάνουν από την Αφρική χιλιάδες μετανάστες, που ψάχνουν μία καλύτερη ζωή την Ευρώπη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι και η Μελόνι, η οποία επίσης θα συμμετάσχει στη σύνοδο των χωρών EU-MED στην Μάλτα, θα ζητήσει, όπως και ο Μητσοτάκης να υπάρξει κοινή θέση από τις χώρες του Νότου, ενόψει και του άτυπου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στην Γρανάδα -στις 5 και 6 Οκτωβρίου- όπως και της συνόδου των Βρυξελλών, η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 27 και 28 Οκτωβρίου.

Μόλις τεθεί σε εφαρμογή, το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο θα επιδιώξει να ανακουφίσει την πίεση που ασκείται στις λεγόμενες χώρες πρώτης γραμμής, όπως η Ιταλία και η Ελλάδα, με τη μετεγκατάσταση ορισμένων αφίξεων σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ.

Οι χώρες που αντιτίθενται στη φιλοξενία αιτούντων άσυλο - μεταξύ των οποίων η Πολωνία και η Ουγγαρία - θα υποχρεούνται να πληρώνουν αυτές που δέχονται μετανάστες.

Συμφωνία Ελλάδας - Τουρκίας

Η Ελλάδα, ωστόσο δεν αρκείται στις διαπραγματεύσεις που γίνονται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το μεταναστευτικό, αλλά έχει ανοίξει δίαυλο επικοινωνίας με την Τουρκία σε μία προσπάθεια να σταματήσει η εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού από την Άγκυρα, η οποία στέλνει καραβιές προσφύγων στην Ελλάδα.

Ο Έλληνας υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Δημήτρης Καιρίδης, αποκάλυψε ότι κατέληξε σε συμφωνία με τον Τούρκο ομόλογό του, Αλί Γερλικαγιά, για να σταματήσουν οι παράνομες ροές ανθρώπων μέσω των χερσαίων συνόρων που μοιράζονται οι δύο χώρες. Μένει να φανεί αν στην πράξη η συμφωνία θα αποδώσει καρπούς και ποια είναι τα ανταλλάγματα που θα πάρει η Άγκυρα.

Καθοριστικός θα είναι ο ρόλος σε αυτή την περίπτωση των στελεχών του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής και της Τουρκικής Ακτοφυλακής καθώς ειδικά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες λόγω των καλών καιρικών συνθηκών παρατηρούνται αυξημένες μεταναστευτικές ροές προς διάφορα ελληνικά νησιά όπως τη Λέσβο, τη Χίο και τη Σάμο.

Ο κ. Καιρίδης δήλωσε κατά τη σύνοδο στις Βρυξέλλες ότι - είτε ηθελημένα είτε όχι- η Τουρκία έχει γίνει ο μεγαλύτερος παράγοντας παράτυπης μετανάστευσης στη Μεσόγειο.

Γι’ αυτό και όπως τόνισε είναι ζωτικής σημασίας να επικαιροποιήσει η Ε.Ε. τη συνθήκη του 2016 που είχε καταρτίσει με την Άγκυρα στον απόηχο της μεταναστευτικής κρίσης της Ευρώπης, όταν έως και ένα εκατομμύριο Σύροι εισήλθαν στο μπλοκ - συχνά διασχίζοντας τα ελληνικά νησιά του Αιγαίου για να το πράξουν - για να σταματήσει τις παράνομες ροές.

Η θέση της Αθήνας βρήκε ευήκωα ώτα στις Βρυξέλλες και συμφωνήθηκε Ελλάδα Τουρκία και Ευρώπη να συνεργαστούν στενά ώστε να υπάρχουν σύντομα αποτελέσματα για την επανενεργοποίηση των επιστροφών και της πρόληψης των παράτυπων μεταναστευτικών ροών, μέσα από την πάταξη των δικτύων των διακινητών και τη φύλαξη από την Τουρκία των συνόρων της.