Ναυάγιο στην Πύλο: Ο Χαφτάρ, οι διακινητές και η στάση της Αθήνας

Το κενό εξουσίας στη Λιβύη, η έλλειψη αποφασιστικότητας από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η εμπλοκή τρίτων κρατών αφήνουν ανοιχτό πεδίο στα κυκλώματα των διακινητών, οι οποίοι δρουν ανενόχλητοι στέλνοντας εκατοντάδες ανθρώπους στον υγρό τάφο της Μεσογείου.

Επιχείρηση στα… χαρτιά

To 2015, όταν ξέσπασε ο λιβυκός εμφύλιος, οι Βρυξέλλες, σε μια προσπάθεια να διασφαλιστεί η τήρηση του εμπάργκο όπλων που επέβαλε ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών και δευτερευόντως να αναχαιτιστεί η ανεξέλεγκτη δράση των κυκλωμάτων διακινητών, έθεσαν σε εφαρμογή την επιχείρηση EUNAVFOR MED «SOPHIA». Η επιχείρηση αυτή αντικαταστάθηκε το 2020 από την «IRINI» με την Ελλάδα και την Ιταλία να αναλαμβάνουν εναλλάξ τη διοίκηση επί του πεδίου.

Παρά το γεγονός, ότι η Αθήνα εκπληρώνει - και με το παραπάνω - τις δεσμεύσεις της απέναντι στο ευρωπαϊκό «στρατηγείο», διατηρώντας δύναμη μιας Φρεγάτας στα ανοιχτά της βορειοαφρικανικής χώρας, η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία δεν τυγχάνει ιδιαίτερης στήριξης από πολλά κράτη- μέλη και ως εκ τούτου η αποτελεσματικότητα της είναι περιορισμένη. Αντίστοιχη κατάληξη είχαν και όποιες πρωτοβουλίες αναλήφθηκαν για την αντιμετώπιση των παράνομων μεταναστευτικών ροών στην κεντρική Μεσόγειο.

Ειδικά για τους «δρόμους» που οδηγούν από τη Λιβύη στην Ιταλία και σπανιότερα στη Μάλτα, η ΕΕ επικεντρώθηκε στην εκπαίδευση της λιβυκής ακτοφυλακής, στην προστασία και αρωγή στους μετανάστες, στη στήριξη των τοπικών κοινοτήτων και στη βελτίωση της διαχείρισης των συνόρων. Παρά την ευρωπαϊκή συνδρομή και τα κονδύλια πολλών εκατομμυρίων ευρώ που έχουν διατεθεί σε αντίστοιχα προγράμματα, λίγα έχουν επιτευχθεί στο πεδίο, με τους διακινητές να εκμεταλλεύονται ανενόχλητοι την ελπίδα εξαθλιωμένων ανθρώπων για μια καλύτερη ζωή.

Αλλαγή κατεύθυνσης

Εδώ και καιρό, οι εισηγήσεις που φτάνουν στα ανώτατα κλιμάκια της ελληνικής διπλωματίας καταδεικνύουν την ανάγκη αναζήτησης νέων συνομιλητών στη Λιβύη μιας και ο Στρατάρχης Χαφτάρ δεν αποτελεί πλέον αξιόπιστο «παίκτη» και βρίσκεται στο «στόχαστρο» της διεθνούς κοινότητας για την εμπλοκή του στον «πόλεμο» των διακινητών και στο λαθρεμπόριο πετρελαίου.

Όπως έγραψε πρόσφατα το CNN Greece, μια από τις άμεσες προτεραιότητες της νέας κυβέρνησης θα είναι ο επανακαθορισμός της ελληνικής στρατηγικής στη βορειοαφρικανική χώρα. Η αλλαγή των συσχετισμών, με την προσωρινή κυβέρνηση Ντμπεϊμπά να απολαμβάνει διεθνούς αναγνώρισης, ακόμη και το Κάιρο φαίνεται πως κάνει στροφή 180 μοιρών, δεν αφήνει πολλά περιθώρια στην Αθήνα να ακολουθήσει τον δικό της δρόμο, αν φυσικά, θέλει να έχει λόγο στις εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα στο μαλακό της υπογάστριο.

Αρμόδιες διπλωματικές πηγές, εκτιμούν ότι είναι καιρός η Αθήνα να ακολουθήσει διαφορετικές πολιτικές στη Λιβύη, ένα μοντέλο «Ιταλίας» όπως λένε χαρακτηριστικά, διεκδικώντας χώρο και ρόλο στην περιοχή καθώς η απουσία της Ελλάδας αφήνει ζωτικό έδαφος στην Τουρκία για να αυξήσει το γεωπολιτικό της αποτύπωμα.