Το νερό ως πολύτιμος φυσικός πόρος και η διαχείρισή του για την υδροδότηση της Αττικής
Η ορθολογική διαχείριση του νερού, ως πολύτιμου φυσικού πόρου, απασχολεί εντόνως την ανθρωπότητα, καθώς έχει ξεκινήσει η πορεία προς τη βιωσιμότητα, την αειφορία και την κυκλική οικονομία. Το πόσιμο νερό στον πλανήτη μας είναι περιορισμένο και είναι σαφές, βάσει εκτιμήσεων της επιστημονικής κοινότητας, πως μία από τις σοβαρότερες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής έχει να κάνει με τον περαιτέρω περιορισμό του, τόσο λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας στον πλανήτη, όσο και της μόλυνσης του περιβάλλοντος.
Στην Ελλάδα, η ΕΥΔΑΠ είναι η μεγαλύτερη Εταιρεία στον κλάδο της ύδρευσης, αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων, καθώς καλύπτει τις ανάγκες άνω του 40% του συνολικού πληθυσμού της χώρας, τροφοδοτώντας την Αττική με πόσιμο νερό, η ποιότητα του οποίου κατατάσσεται μεταξύ των καλύτερων της Ευρώπης. Ταυτόχρονα, βασικός άξονας της λειτουργίας της είναι η καταλληλότερη διαχείριση του νερού, με γνώμονα το περιβάλλον και τον πλανήτη. Έτσι, η ΕΥΔΑΠ διαχειρίζεται τον πόρο του νερού με υπευθυνότητα και ευαισθησία, υιοθετώντας τις αρχές της κυκλικής οικονομίας και μειώνοντας σταθερά το περιβαλλοντικό της αποτύπωμα.
Στρατηγική βιώσιμης διαχείρισης των υδάτινων πόρων
Η στρατηγική της ΕΥΔΑΠ στηρίζεται σε ένα σύμπλεγμα δράσεων που έχει σαν σκοπό τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας και τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος, με γνώμονα πάντα την ορθολογική και βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων χώρας μας. Παράλληλα, εφαρμόζονται προγράμματα για τη μείωση των διαρροών στο δίκτυο ύδρευσης καθώς και για τη χρήση νέων τεχνολογιών για τη βέλτιστη διαχείριση του δικτύου (smart grid).
Επιπλέον, η ΕΥΔΑΠ προχωρά σε επαναχρησιμοποίηση του νερού, με απευθείας άντληση από το δίκτυο, επιτόπια επεξεργασία και αξιοποίηση των επεξεργασμένων υγρών λυμάτων από το δίκτυο αποχέτευσης, μέσω της τεχνολογίας sewer mining. Έτσι το νερό αξιοποιείται εκ νέου για αρδευτική χρήση, σε μία από τις πλέον σημαντικές εφαρμογές των αρχών της κυκλικής οικονομίας για το περιβάλλον γενικά και ειδικά για τον πολύτιμο πόρο του νερού.
Στο πλαίσιο αυτό, προχωρά μια σειρά έργων και δράσεων, όπως τα έργα στην Ανατολική Αττική, που περιλαμβάνουν την επαναχρησιμοποίηση των επεξεργασμένων εκροών για αρδευτικούς σκοπούς και περιαστική χρήση, σε πλήρη εναρμόνιση με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο. Αξιοποιείται, επίσης, το Αδριάνειο Υδραγωγείο, σε συνεργασία με τον Δήμο Χαλανδρίου, ώστε να δημιουργηθεί δίκτυο μη πόσιμου νερού, το οποίο θα αξιοποιείται για αρδευτική χρήση, στο πλαίσιο του πιλοτικού ευρωπαϊκού προγράμματος CULTURAL HIDRANT.
Αυστηρές προδιαγραφές που σέβονται το περιβάλλον
Σε όλη την αλυσίδα της λειτουργίας της, η ΕΥΔΑΠ θέτει και τηρεί τις αυστηρότερες προδιαγραφές, αναφορικά με το περιβαλλοντικό τους πρόσημο.
Μέσα από το ερευνητικό πρόγραμμα INTCATCH, με χρήση δύο ρομποτικών σκαφών γίνεται η παρακολούθηση και προστασία των επιφανειακών υδάτων, ενώ ο σχεδιασμός των έργων ύδρευσης και αποχέτευσης γίνεται πάντα με αυστηρή τήρηση κανονισμών και περιβαλλοντικών προδιαγραφών, με εφεδρείες και μηχανισμούς διασφάλισης έναντι περιβαλλοντικών ατυχημάτων (ατυχημάτων πρόκλησης ρύπανσης).
Με τις πιο σύγχρονες περιβαλλοντικές προδιαγραφές γίνεται, επίσης, η επιλογή υλικών και μηχανημάτων, ενώ έχουν δρομολογηθεί η ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων και εγκαταστάσεών της Εταιρείας, καθώς και η σταδιακή αντικατάσταση του μηχανοκίνητου στόλου της με ηλεκτρικά οχήματα, ώστε να επιτευχθεί η μετάβαση σε συστήματα χαμηλής έκλυσης αερίων του θερμοκηπίου.
Η προστασία της βιοποικιλότητας σε κάθε στάδιο του υδρολογικού κύκλου
Πέρα από τις πρακτικές βιωσιμότητας που εφαρμόζει η ΕΥΔΑΠ σε όλα τα στάδια της λειτουργίας της, δεν πρέπει να παραλείπουμε το γεγονός πως οι υδάτινοι πόροι του περιβάλλοντος ανήκουν στη φύση του τόπου μας και διαμορφώνουν τη βιοποικιλότητά του.
Μέσω της διαχείρισης του υδρολογικού κύκλου, η ΕΥΔΑΠ προστατεύει τα υδάτινα οικοσυστήματα στις περιοχές όπου ασκεί τις δραστηριότητές της, διασφαλίζοντας πως τα υγροτοπικά οικοσυστήματα που υποστηρίζουν προστατευόμενα είδη ορνιθοπανίδας, ενδιαφέρουσα ιχθυοπανίδα και μοναδική παραλίμνια βλάστηση, όχι μόνο διατηρούνται αναλλοίωτα, αλλά και προστατεύονται καταλλήλως. Έτσι, οι ταμιευτήρες της ΕΥΔΑΠ, κύριος ρόλος των οποίων είναι η αποθήκευση υψηλής ποιότητας νερού για την ύδρευση της Αττικής, αποτελούν σημαντικούς υγροβιότοπους.
Πιο αναλυτικά, η φυσική λίμνη Υλίκη, που αποτελεί πηγή υδροληψίας για το Υδροδοτικό Σύστημα της Πρωτεύουσας, είναι επίσης περιοχή δικτύου προστασίας της Φύσης Natura 2000. Η τεχνητή λίμνη του Μαραθώνα είναι ο πρώτος ταμιευτήρας του υδροδοτικού συστήματος της Αττικής και ένας σημαντικός υγροβιότοπος, ενώ οι ταμιευτήρες του Μόρνου και του Ευήνου αποτελούν σημαντικά υγροτοπικά οικοσυστήματα. Για τη διατήρηση της συνέχειας των υγροτοπικών οικοσυστημάτων, η ΕΥΔΑΠ διερεύνησε τη δυνατότητα διατήρησης «οικολογικής παροχής» στα ποτάμια οικοσυστήματα κατάντη των φραγμάτων, εκπονώντας τις κατάλληλες ΤΕΠΕΜ (Τεχνικές Περιβαλλοντικές Μελέτες). Η διατήρηση της ελάχιστης αυτής απαιτούμενης ροής είναι απαραίτητη σύμφωνα με τη νομοθεσία, τους περιβαλλοντικούς όρους και τις σύγχρονες διεθνείς τάσεις στην περιβαλλοντική διαχείριση των ταμιευτήρων. Σύμφωνα με την ΤΕΠΕΜ για το φράγμα του Μαραθώνα, εκτιμήθηκε ότι απαιτείται παροχή 25 l/sec κατάντη του φράγματος για την επίτευξη του προαναφερόμενου σκοπού, η οποία και υλοποιήθηκε. Το ποτάμιο οικοσύστημα κατάντη του φράγματος του Μόρνου βρίσκεται σε καλή κατάσταση, λόγω συνεχούς ροής επιφανειακών υδάτων στην κοίτη του ποταμού. Στον ποταμό Εύηνο, τον νεότερο ταμιευτήρα, έχει προβλεφθεί «οικολογική παροχή» της τάξης του 1 m3/sec. Κατά συνέπεια, τα παραποτάμια οικοσυστήματα κατάντη του φράγματος διατηρούν τη φυσιογνωμία τους και τη σημαντική βιοποικιλότητά τους.
Οι εφαρμοζόμενες μέθοδοι διαχείρισης των υδατικών πόρων της ΕΥΔΑΠ χαρακτηρίζονται από επιστημονικά θεμελιωμένη ορθολογικότητα, αποδοτικότητα καθώς αξιοποιούν τους υδάτινους πόρους στον μέγιστο βαθμό και βιωσιμότητα καθώς δεν δημιουργούν πρόβλημα εξάντλησης των υδάτινων πόρων στο μέλλον για την κάλυψη των αναγκών του σήμερα.
Η ορθολογική αξιοποίηση και εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, χωρίς επιβάρυνση του περιβάλλοντος, είναι ο μόνος τρόπος ώστε να συνεχίσουμε να ατενίζουμε το μέλλον με αισιοδοξία για τις επόμενες γενιές. Η ΕΥΔΑΠ φροντίζει το νερό που φτάνει στις βρύσες των σπιτιών μας να είναι καθαρό και ποιοτικό, ενώ παράλληλα διαχειρίζεται τον φυσικό πλούτο με το οικολογικότερο πρόσημο. Διότι, το νερό σημαίνει ζωή, τόσο για εμάς όσο και για τον πλανήτη μας.