«Θυμόμαστε – Νοσταλγούμε»: Η Καρύταινα μέσα από τη φωτογραφική μηχανή του χρόνου

Η ιστορία, το ένδοξο παρελθόν και εικόνες από την καθημερινότητα της Καρύταινας είναι αποτυπωμένα σε μια σειρά περίπου 700 ασπρόμαυρων φωτογραφιών οι οποίες ταξιδεύουν το επισκέπτη σε άλλες εποχές, αναβιώνοντας γεγονότα και ξυπνώντας αναμνήσεις και έντονα συναισθήματα.

Στόχος της έκθεσης, που διοργανώνεται από τον Σύλλογο των Καρυτινών «Θέοδωρος Κολοκοτρώνης» είναι η προβολή και η πληρέστερη γνώση σχετικά με την Καρύταινα του χθες, που περικλείεται σε πλήθος ασπρόμαυρων φωτογραφιών που βρίσκονταν, επί πολλές δεκαετίες, σε παλιά άλμπουμ, σε σκονισμένα κουτιά, σεντούκια, ντουλάπες και πατάρια.

Άλλες πάλι, σταλμένες από αγαπημένα πρόσωπα από το μέτωπο ή από την ξενιτειά, είναι οπισθογραφημένες ή συνοδεύονται από ένα μικρό, συγκινητικό κείμενο και φράσεις όπως «σε φιλώ με αγάπη», «σ’ αγαπώ», «καλή αντάμωση»…!

Η έκθεση καλύπτει μια μεγάλη χρονική περίοδο, από το 1870 έως το 1985. Κυρίαρχη μορφή σε πολλές φωτογραφίες είναι η ηρωική και ταλαιπωρημένη γυναίκα της Καρύταινας, κυρτωμένη, ρακένδυτη, ρυτιδωμένη, στον καθημερινό αγώνα για την επιβίωση της οικογένειας, σαν μάνα, σύζυγος αλλά και παράλληλα σαν ακούραστη εργάτρια της γης. Ανάμεσα στις εικόνες τοπία και μνημεία της Καρύταινας σε ασπρόμαυρο φόντο, λιτές αλλά πλούσιες σε αναμνήσεις και συναισθήματα.

Οι φωτογραφίες έχουν ταξινομηθεί σε διακριτές θεματικές ενότητες, όπως ενδεικτικά αναφέρονται παρακάτω :
* Γκραβούρες Περιηγητών
* Η Καρύταινα του 1900
* Το Κάστρο της Καρύταινας
* Το Καποδιστριακό Σχολείο της Καρύταινας
* Νικόλαος Π. Δημητρακόπουλος. Ο Μεγάλος Καρυτινός Νομοθέτης
* Οι ιστορικοί Σύλλογοι της Καρύταινας
* Η ύδρευση της Καρύταινας από τον Κριό
* Η Καρύταινα σε ερειπιώδη κατάσταση
* Οι επαγγελματίες της Καρύταινας
* Καρυτινοί βιομήχανοι
* Ευεργέτες της Καρύταινας
* Οι γιατροί της Καρύταινας
* Δημοσθένης Βαλαβάνης. Ο αδικοχαμένος ποιητής της Καρύταινας
* Το Δημοτικό Σχολείο
* Η Οικοκυρική Σχολή
* Οι Εκκλησίες της Καρύταινας
* Αρχαιολογικά ευρήματα
* Το παζάρι των γυναικών της Καρύταινας
* Οικογενειακές φωτογραφίες, ομαδοποιημένες κατά οικογένεια

Στον σύντομο χαιρετισμό του ο Περιφερειάρχης Πελοποννήσου κ. Παναγιώτης Νίκας, που στάθηκε αρωγός και έθεσε υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Πελοποννήσου την έκθεση, αναφέρει:
«Αγαπητέ Κύριε Πρόεδρε,
Ορισμένοι τόποι της πατρίδας μας προικίστηκαν απλόχερα από την ιστορία και τη φύση, και ανάμεσά τους ξεχωριστή θέση κατέχει η Καρύταινα με το ξακουστό της κάστρο. Γεννήθηκε σαν Βρένθη στα αρχαία χρόνια, ανδρώθηκε σαν έδρα βαρονίας στην περίοδο της Φραγκοκρατίας και προσέφερε πολύτιμες υπηρεσίες στον Αγώνα του 1821, για την απελευθέρωση της χώρας μας.

Το «Τολέδο της Ελλάδας», όπως ονομάστηκε από τον Ουίλιαμ Μίλλερ και τον Νίκο Καζαντζάκη κρατήθηκε όρθιο έως σήμερα, διατήρησε πολλά από τα μνημεία του, και απολαμβάνει τον καθαρό αέρα των γορτυνιακών βουνών, αγναντεύοντας τα νερά του Αλφειού ποταμού, που μεταφέρουν σαγηνευτικούς θρύλους και απίθανους μύθους.
Η εικόνα της Καρύταινας που έφυγε, αλλά πάντα θα προκαλεί νοσταλγία στους ανθρώπους της, έχει αποτυπωθεί με τον καλύτερο τρόπο πάνω στο χαρτί, στις παλιές φωτογραφίες που παρέμειναν φυλαγμένες στα σπίτια της και αυτές παρουσιάζονται στη θεματική φωτογραφική έκθεση του Συλλόγου Καρυτινών, με τίτλο «Θυμόμαστε-Νοσταλγούμε».
Η Περιφέρεια Πελοποννήσου στέκεται αρωγός, πάντα, σε εκδηλώσεις οι οποίες αναδεικνύουν την ιστορία και τον λαϊκό μας πολιτισμό, γι΄ αυτό παρείχε την υποστήριξή της και έθεσε τη φωτογραφική έκθεση υπό την Αιγίδα της. Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους εμπνευστές, οργανωτές αλλά και σε εκείνους οι οποίοι διαφύλαξαν αυτές τις ψηφίδες της πολιτιστικής μας κληρονομιάς»

Όπως αναφέρει στον πρόλογο της ειδικής έκδοσης για την έκθεση ο πρόεδρος του Συλλόγου κ. Γεώργιος Αδαμόπουλος «Σκοπός της έκθεσης είναι η προβολή και η πληρέστερη γνώση της Καρύταινας που “έφυγε”, μέσα από την ασπρόμαυρη μνήμη, που απλόχερα μας μεταφέρουν και μας προσφέρουν οι παλιές φωτογραφίες, που σε κάθε σπίτι είναι κρυμμένες σε παλιά άλμπουμ ή σε σκονισμένα κουτιά, μέσα σε σεντούκια, ντουλάπες, ακόμη και στα πατάρια των σπιτιών μας. Μερικές σταλμένες από αγαπημένα πρόσωπα από το μέτωπο ή από την ξενιτειά, είναι οπισθογραφημένες είτε με ένα μικρό συγκινητικό κείμενο που αγγίζει την ψυχή του παραλήπτη, είτε απλά με ένα “σε φιλώ με αγάπη”, “σ αγαπώ”, “καλή αντάμωση”.

Η χρονική περίοδος που καλύπτεται από τη φωτογραφική έκθεση είναι τα εκατόν δέκα χρόνια από το 1870 έως περίπου το 1980 μέσα στα οποία αναπτύχθηκε η τεχνολογία της ασπρόμαυρης φωτογράφισης, εκλαϊκεύθηκε και έγινε ευρύτερη η χρήση της. Το ασπρόμαυρο δίνει ένα πιο θλιβερό, πιο μελαγχολικό τόνο σε μια εικόνα και τονίζει το συναίσθημα και την νοσταλγία. Ακόμη και οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες των τοπίων και των μνημείων τονίζουν μια νοσταλγία, μια προσμονή, μια μελαγχολία. Δίνουν την αίσθηση ενός ερημωμένου τόπου και σίγουρα σε βάζουν στη διαδικασία της σκέψης, του προβληματισμού, της φαντασίας και της νοσταλγίας.
Η αποτύπωση της λιτότητας της ζωής των προγόνων μας, μέσα από την ασπρόμαυρη φωτογραφία, είναι ακαταμάχητα μαγευτική και ιδιαίτερα μοναδική. Υπέροχες ασπρόμαυρες φωτογραφίες από το παρελθόν της Καρύταινας και των ανθρώπων της, μας προβάλλουν πρόσωπα της καθημερινότητας και μας δίνουν μια σαφή αίσθηση της κοινωνικοοικονομικής κατάστασης του ιστορικού τόπου, όπως αυτή εξελίχτηκε μέσα από κοσμοϊστορικά γεγονότα, όπως οι πόλεμοι και ο τραγικός εμφύλιος. Οι φωτογραφίες τοπίων και μνημείων μας θυμίζουν τα περασμένα χρόνια, αλλά ταυτόχρονα μας επιβεβαιώνουν ότι η Καρύταινα ήταν πάντοτε κραταιά και όμορφη. Η πραγματική Αρχόντισσα, Πρωτεύουσα της Γορτυνίας, με την τεράστια προσφορά της στους αγώνες του Έθνους μας.

Οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες που συγκεντρώσαμε, κιτρινισμένες, θαμπές, ξεθωριασμένες φθαρμένες, σε ταξιδεύουν με μοναδικό τρόπο στον παρελθόντα χρόνο και σε κάνουν να αναπολείς και να δημιουργείς φανταστικές εικόνες, με έντονη την επιθυμία να γίνεις και εσύ ένα αναπόσπαστο κομμάτι του περιεχομένου τους. Κυρίαρχη μορφή σε πολλές φωτογραφίες η ηρωική και ταλαιπωρημένη γυναίκα της Καρύταινας, κυρτωμένη, ρακένδυτη, ρυτιδωμένη, στον καθημερινό αγώνα για την επιβίωση της οικογένειας, σαν μάνα, σύζυγος αλλά και παράλληλα σαν ακούραστη εργάτρια της γης.
Αυτές τις σκόρπιες, μισοκατεστραμμένες ασπρόμαυρες φωτογραφίες, προσπάθησε ο Σύλλογός μας να τις συγκεντρώσει, να καταγράψει το περιεχόμενό τους, να τις εμφανίσει, να τις μεγεθύνει, ώστε στη συνέχεια να τις παρουσιάσει στη φωτογραφική μας έκθεση.

Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της έκθεσης είναι ότι θα γίνει σε ένα χώρο που δημιουργεί και εμπεριέχει βαριά συναισθηματική φόρτιση για κάθε Καρυτινό. Στη μεγάλη αίθουσα του Αρχοντικού του Νομοθέτη συμπατριώτη μας Νικόλαου Δημητρακόπουλου, που ευελπιστούμε σύντομα να αποτελέσει τη Στέγη Πολιτισμού και Παιδείας της Καρύταινας και της ευρύτερης περιοχής της. Επειδή κρίνεται ότι η ιδιαίτερα χρονοβόρα, περίπλοκη, αλλά ιδιαίτερα σημαντική δουλειά που έχει γίνει, δεν πρέπει να χαθεί, αλλά αντίθετα επιβάλλεται να αποτελέσει παρακαταθήκη για τους επιγόνους μας, θα γίνει συστηματική προσπάθεια λεπτομερούς βιντεοσκόπησης της έκθεσης, ώστε το πλήρες περιεχόμενό της να είναι διαθέσιμο για κάθε ενδιαφερόμενο στο μέλλον, σε ηλεκτρονική μορφή».

Η έκθεση ανοίγει τις πύλες της στο κοινό το Σάββατο 13 Μαΐου και ώρα 11.00 πμ. και θα λειτουργεί έως την 31η Αυγούστου 2023 Τετάρτη, Σάββατο και Κυριακή από 11.00 π.μ. έως 13.00 μ.μ.