Βασίλης Καραστάθης: Η μελέτη του ραδονίου και ο «δρόμος» προς την πρόβλεψη των σεισμών

Οι λόγοι που συντέλεσαν στην αγάπη του για ένα τόσο απρόβλεπτο φυσικό φαινόμενο, ενδεχομένως ήταν πολλοί: Η καταγωγή του από την πλευρά του πατέρα του, που είναι από τη Μαλεσίνα της Λοκρίδας, η οποία κατεστράφη εκ θεμελίων από τον ιστορικό σεισμό της Αταλάντης το 1894, τα προσωπικά βιώματα των ισχυρών σεισμών του ‘81 που επίσης τον επηρέασαν ή η πατρική φιγούρα που του μετέδωσε το «μικρόβιο», μιας και ο ίδιος ο πατέρας του είχε αποτυπώσει σε ένα από τα βιβλία του, το χρονικό των δύο ισχυρότατων σεισμών του 1894;

Όποια και εάν ήταν η αφορμή, ένα είναι το σίγουρο: Ο Βασίλης Καραστάθης, Διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου, ως φοιτητής του Φυσικού τμήματος της Αθήνας, είχε εξαρχής συνειδητοποιήσει το ενδιαφέρον του για τη Σεισμολογία και τη Γεωφυσική. Κάπως έτσι, εν έτει 2022, πρωτοπόρησε για ακόμη μία φορά, δημοσιεύοντας μία έρευνα σχετικά με το ραδόνιο και τη σχέση του με την πρόβλεψη των σεισμών.

Δείτε στο βίντεο που ακολουθεί όσα είπε ο Βασίλης Καραστάθης στο CNN Greece:

Μέσα από μία λαμπρή πορεία χρόνων, όπως το πτυχίο του στο Φυσικό τμήμα της Αθήνας, μεταπτυχιακές σπουδές στη Μεγάλη Βρετανία και Μάστερ στην Εφαρμοσμένη Γεωφυσική, διδακτορικό στο Πανεπιστήμιο Αθήνας, αναγνώριση από τον διεθνή τύπο, όπως οι New York Times, Times, International Herald Tribune, και πολλές άλλες κορυφαίες εφημερίδες, αλλά και βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, έφτασε στο «σήμερα», πρωτοπορώντας για ακόμη μία φορά, σχετικά με το ραδόνιο και τη σχέση του με την πρόβλεψη των σεισμών.

«Κάποια στιγμή θα μπορέσουμε να προσεγγίσουμε σε καλό βαθμό τη βραχυπρόθεσμη πρόγνωση σεισμού. Πολλές φορές βέβαια υπήρξε ενθουσιασμός με διάφορες μεθοδολογίες, που όμως ατόνησε με τον καιρό. Πιστεύω ότι τα πρόδρομα φαινόμενα κάποια στιγμή θα είναι σε θέση να συναξιολογούνται τουλάχιστον σε σεισμικές κρίσεις», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Καραστάθης, δίνοντας μία «αχτίδα» αισιοδοξίας για την πολυπόθητη πρόβλεψη των σεισμών, που μπορεί να γίνει πραγματικότητα κάποια στιγμή, μέσω και της εξέλιξης της τεχνολογίας.

Η έρευνα είναι το πάθος του, όπως μαρτυράει και το πλούσιο βιογραφικό του. Ένα πάθος φυσικά, που πηγάζει από την αβεβαιότητα και τη δυσκολία ενός φυσικού φαινομένου, όπως είναι ο σεισμός, αλλά και από την ανάγκη της πολιτείας για ενημέρωση.

Μπορεί οι Έλληνες, σε σχέση με άλλους λαούς, να είναι πολύ καλά ενημερωμένοι για τον σεισμό, μιας και υπάρχει το κίνητρο, αλλά και η σημαντική βοήθεια των σχολείων, του ΟΑΣΠ, του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, αλλά και των ΜΜΕ. Ο ίδιος ωστόσο, δεν θα διστάσει να μιλήσει για το εάν και κατά πόσο είμαστε προετοιμασμένοι για έναν μεγάλο σεισμό στην Ελλάδα.

«Προσωπικά πιστεύω ότι θα έπρεπε να γίνουν πολλά περισσότερα για να απαντήσω θετικά. Το δόγμα της αντισεισμικής πολιτικής και προστασίας στην Ελλάδα περιστρέφεται κυρίως γύρω από τον σχεδιασμό νέων ισχυρών κατασκευών. Ωστόσο, υπάρχει ένα τεράστιο ποσοστό παλαιών κατασκευών αλλά και αυθαίρετων κτισμάτων και εντός μάλιστα αστικών ζωνών, που έχουν χτιστεί χωρίς τις απαιτούμενες προδιαγραφές. Η Αθήνα είναι γεμάτη με κτήρια από σκυρόδεμα ηλικίας άνω των 60 ετών. Ακόμα και δημόσιες υπηρεσίες, νοσοκομεία σχολεία κλπ. στεγάζονται σε τέτοια κτήρια. Δεν έχω δει κάποιον έλεγχο να προγραμματίζεται για αυτά.

Το 1999 είδαμε ότι η Αθήνα ήταν αρκετά πιο ευάλωτη στον σεισμό απ’ ό,τι κάποιοι θεωρούσαν. Ανθρώπινες ψυχές χάθηκαν στον χώρο εργασίας τους, σε κτίσματα που οι ίδιοι δεν μπορούσαν να ελέγξουν. Ποιοι τα έχτισαν, ποιοι τα έλεγξαν; Τα σχολεία που κατεστράφησαν σε πρόσφατο σεισμό, ποιοι τα είχαν ελέγξει; Όταν μια αστική ζώνη απειλείται τα πράγματα είναι διαφορετικά. Υπάρχουν πόλεις με πολλά αυθαίρετα και παλιά σπίτια. Πρέπει να γίνονται έλεγχοι και μελέτες για κατολισθήσεις σε περιοχές που έχουν πρόβλημα. Το 2003 είδαμε παραλία στη Λευκάδα να σκεπάζεται από βράχους. Δεν είχαμε θύματα τότε από τύχη. Το 2015 βράχος κύλησε και καταπλάκωσε μια γυναίκα μες στο σπίτι της. Όλα αυτά δείχνουν μια εικόνα αρκετά μακριά από την επιθυμητή».

Ο ίδιος γνωρίζει ότι σηκώνει ένα μεγάλο βάρος στους ώμους του, όπως και όλοι οι συνάδελφοί του, ακριβώς διότι η χώρα μας βρίσκεται στις υψηλότερες θέσεις σεισμικότητας παγκοσμίως. Συγχρόνως όμως, έχει το σθένος να κάνει την ευθύνη αυτή… «λάβαρο», τονίζοντας πως η θέση της Ελλάδας στη σεισμολογία είναι εξίσου υψηλή. Αιτία είναι το γεγονός πως η Ελλάδα είναι ένα «φυσικό εργαστήριο» για την επιστήμη, μιας και φιλοξενούμε πολλές διεθνείς ερευνητικές ομάδες και συνεργαζόμαστε συστηματικά με αυτές.

«Οι Έλληνες ερευνητές σε καμία περίπτωση δεν είμαστε αποκομμένοι από τη διεθνή σκηνή, αλλά αντίθετα έχουμε πολλές φορές κεντρικό ρόλο. Το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο, ιδιαίτερα, έχει κομβικό ρόλο στην ευρωπαϊκή σεισμολογία.», επεσήμανε ο κ. Καραστάθης.

Ο Βασίλης Καραστάθης πιστεύει και ελπίζει σε ένα καλύτερο «αύριο». Όταν όμως διερωτάται πώς θα δημιουργήσουμε εμείς οι ίδιοι ένα μέλλον με λιγότερες καταστροφές και απώλειες, γνωρίζει ακριβώς πού να αναζητήσει την απάντηση: Στις νέες τεχνολογίες που έχει χρέος να εισαγάγει η Πολιτεία για την προστασία του πολίτη από τον σεισμό, όπως είναι τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης, στον έλεγχο παλαιών κτηρίων, στην προστασία παλαιών παραδοσιακών οικισμών, που δεν έχουν δοκιμαστεί από ισχυρούς σεισμούς, στον έλεγχο και τη μελέτη για την προστασία όλων των μνημείων, καθώς και σε πολλά ακόμη που μένουν να αλλάξουν για ένα καλύτερο και ασφαλέστερο μέλλον.

Ένας άνθρωπος που γνώριζε από παιδί τον δρόμο που θα ακολουθήσει, που δεν έχανε ευκαιρία να μαθαίνει όλο και περισσότερα για τη Σεισμολογία και τη Γεωφυσική. Είναι ο Βασίλης Καραστάθης, Διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου και τα τελευταία δύο χρόνια Αναπληρωτής Διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, ενώ εργάζεται ερευνητικά σε θέματα γεωφυσικής και σεισμολογίας. Εξίσου σημαντικός «τίτλος» όμως είναι ότι ο σεισμολόγος Βασίλης Καραστάθης κατευθυνόμενος καθημερινά προς τον Λόφο Νυμφών, στο Εθνικό Αστεροσκοπείο, έχει έναν και μόνο στόχο: Να είναι δίπλα σε κάθε πολίτη, πριν καταστεί αναγκαίο.

Δείτε εδώ τα Πρόσωπα 2022 του CNN Greece

Παραγωγή: DPG Digital Media
Premium Content Manager: Σοφία Μαυραντζά | Σκηνοθεσία: Σεραφείμ Ντούσιας | Κάμερα: Νικόλας Κόρνφορντ, Στάθης Κεφάλας, Γιώργος Αποστολόπουλος | Φωτογραφίες: Λευτέρης Παρτσάλης | Μοντάζ: Νίκη Μαλλιωτάκη, Σταύρος Λογοθέτης