Ι.Μ Παντελεήμονος: Το μοναστήρι που αγάπησε ο Πούτιν

Είναι κτισμένη σε ένα ορμίσκο, μεταξύ της Ιεράς Μονής Ξενοφώντος και του λιμανιού της Δάφνης και είναι έχει εντυπωσιακά κτήρια. Βλέποντας την από ψηλά έχεις την αίσθηση ότι παραπέμπει σε μικρή πολιτεία.

Ιδρύθηκε το 1765 ενώ το παλιότερο κτηριακό συγκρότημα ανεγέρθηκε τον 11ο αιώνα στη θέση του σημερινού Παλαιομοναστηρου ή Σκήτη Βογοροδιτσα.

Παλαιότερα ονομαζόταν Μονή Θεσσαλονικέως και αργότερα Μονή Ξυλουργού. Το 13ο αι. η Μονή κάηκε και την ανακατασκευή της ανέλαβαν ο Ανδρόνικος Β' Παλαιολόγος και Σέρβοι ηγεμόνες.

Στη μονή αυτή βρήκαν μοναστικό καταφύγιο από το 1840 πολλοί Ρώσοι μοναχοί, με αποτέλεσμα στα τέλη του 19ου αι. να ξεπερνούν τα 1000 άτομα.

Το νέο Καθολικό άρχισε να χτίζεται το 1812 και ολοκληρώθηκε το 1821. Έχει τοιχογραφίες ρωσικής τέχνης και από το 1875 οι μοναχοί εξέλεγαν Ρώσο ηγούμενο. Με τις χορηγίες τσάρων και του ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας Σκαρλάτου Καλιμαύχη, χτίστηκε το κτιριακό συγκρότημα, μεγάλα παρεκκλήσια που διακοσμήθηκαν με χρυσάφι και ασήμι.

ΑΠΕ-ΜΠΕ/AFP/MAXIM MARMUR (φωτογραφία αρχείου)

Τον 18ο αι. η Μονή Παντελεήμονος επανήλθε σε ελληνικά χέρια και ξαναπέρασε σε Ρωσικά το 1875 οπότε και ορίστηκε, οι ακολουθίες να γίνονται και στην Ελληνική και στην Ρωσική γλώσσα. Η αδελφότητα είχε 1.000 μοναχούς και στις αρχές το 20ου αι. περίπου 2.000.

Η τράπεζα κτίστηκε το 1890 και είναι χωρητικότητας 1.000 μοναχών. Στη Μονή φυλάσσονται πολλές φορητές εικόνες και ένα πλήθος κειμηλίων και αμφίων. Η βιβλιοθήκη της Μονής περιέχει 1320 ελληνικά χειρόγραφα, 600 σλάβικα και πάνω από 20.000 βιβλία ελληνικά και ρωσικά. Από τους θησαυρούς της Μονής ξεχωρίζουν οι εικόνες της Παναγίας της Ιεροσυλυμίτιδας, του Πρόδρομου, του Αγ. Παντελεήμονος και η ψηφιδωτή εικόνα του Αλεξάνδρου Νευσκυ. Στο μοναστήρι φυλάσσεται και η δεύτερη μεγαλύτερη καμπάνα στον κόσμο, βάρους 13 τόνων.

Η μονή έχει 15 παρεκκλήσια και 5 κελιά, 2 από τα οποία είναι στις Καρυές. Έχει επίσης το μετόχι της Χρωμίτσας, την Σκήτη του Ξυλουργού ή της Θεοτόκου, την Νέα Θηβαϊδα και το λεγόμενο Παλαιομονάστηρο.