Υποχρηματοδοτούνται οι φαρμακευτικές ανάγκες των Ελλήνων
Με ασκήσεις ισορροπίας ανάμεσα στους δύο κλειστούς προϋπολογισμούς που έχει δημιουργήσει για τη φαρμακευτική δαπάνη, προσπαθεί το υπουργείο Υγείας να αντιμετωπίσει το μεγάλο πρόβλημα του clawback και των υπέρογκων ποσών με τα οποία επιβαρύνονται οι φαρμακευτικές εταιρείες.
Όμως, παρόλο που η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου θα ήθελε να το αποφύγει, γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρο ότι η αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης είναι μονόδρομος.
Λαμβάνοντας υπόψη στοιχεία για την κατανάλωση, πρόσφατα ο υπουργός Υγείας αποφάσισε την αύξηση κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες, του μεριδίου που αναλογεί στα Φάρμακα Υψηλού Κόστους (ΦΥΚ) των κατηγοριών 1Α και 1Β. Παράλληλα, ο Θάνος Πλεύρης υπεραμύνθηκε του επιμερισμού της φαρμακευτικής δαπάνης, τονίζοντας ότι «ο διαχωρισμός αυτός είναι απολύτως λελογισμένος καθώς επιβαρύνει αναλογικά όσα φάρμακα συμβάλλουν στην αύξηση της δαπάνης». Μετά τη διορθωτική αυτή παρέμβαση, η αναλογία ανάμεσα στα φάρμακα της κοινότητας και τα ΦΥΚ διαμορφώθηκε σε 59% - 41%, αντίστοιχα. Αυτό σημαίνει, ότι περίπου 60 εκατ. ευρώ μεταφέρθηκαν από τον ένα κλειστό προϋπολογισμό στον άλλο.
Ωστόσο, το πρόβλημα της υποχρηματοδότησης της φαρμακευτικής δαπάνης και ως συνέπεια του clawback, δεν λύνεται με τη μεταφορά πόρων από τη μία κατηγορία στην άλλη, αφού και οι δύο κλειστοί προϋπολογισμοί είναι εξ αρχής ελλειμματικοί. Η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη παραμένει καθηλωμένη σε μη βιώσιμα επίπεδα εδώ και πολλά χρόνια, ως απόρροια των μνημονιακών δεσμεύσεων. Μόνο την τελευταία πενταετία, οι ανάγκες των ασθενών έχουν αυξηθεί κατά 35%. Σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, στην Ελλάδα δεν έχουν ληφθεί υπόψη οι αυξημένες φαρμακευτικές ανάγκες λόγω της πανδημίας της COVID-19 ή η αυξητική τάση σημαντικών χρονίων παθήσεων, καθώς και των νεοπλασιών. Εδώ και μια δεκαετία περίπου, διατηρείται η υποχρηματοδότηση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης, τη στιγμή που το κόστος των νέων καινοτόμων φαρμάκων για σοβαρές, απειλητικές για τη ζωή παθήσεις, πιέζει τα συστήματα υγείας όλων των χωρών της Ευρώπης. Στις άλλες χώρες όμως, οι φαρμακευτικοί προϋπολογισμοί ενισχύονται, σε συνδυασμό με την αξιολόγηση της καινοτομίας των νέων φαρμάκων και της σχέσης κόστους-οφέλους.
Το αδιέξοδο που συνθέτουν όλοι αυτοί οι παράγοντες επισημαίνει η φαρμακοβιομηχανία, εγχώρια και διεθνής. Η έκκληση προς την Πολιτεία, να ενισχύσει τη χρηματοδότηση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης, επιταχύνοντας παράλληλα την υλοποίηση των μέτρων για τον ουσιαστικό έλεγχο της συνταγογράφησης και τον εξορθολογισμό της αποζημίωσης, είναι κοινή και επείγουσα. Οι εκτιμήσεις για την υπέρβαση της δαπάνης είναι και για το 2022 δυσοίωνες. Το clawback για την εξωνοσοκομειακή αγορά αναμένεται να εκτιναχθεί στα 960 εκατ. ευρώ από 825 εκατ. ευρώ πέρυσι. Αντίστοιχη αυξητική τάση καταγράφεται και στη νοσοκομειακή αγορά, με τη δαπάνη των νοσοκομείων του ΕΣΥ να ανέρχεται σε 743,5 εκατ. ευρώ το διάστημα Ιανουαρίου – Αυγούστου σε σχέση με 662,7 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2021.
Προς το παρόν, το υπουργείο Υγείας δεν προτίθεται να προχωρήσει σε αύξηση της χρηματοδότησης, πέρα από ενίσχυση ορισμένων κατηγοριών σε περίπτωση που εξοικονομηθούν κονδύλια από το ΙΦΕΤ, όπως έχει πει ο Θάνος Πλεύρης. Σε εκκρεμότητα παραμένει και η χρηματοδότηση από την Πρόνοια της φαρμακευτικής κάλυψης των ανασφάλιστων πολιτών. Για τον περιορισμό της συγκεκριμένης δαπάνης, την οποία κάλυπτε εξ ολοκλήρου η φαρμακοβιομηχανία μέσω των υποχρεωτικών εκπτώσεων και επιστροφών, το υπουργείο Υγείας «κλείδωσε» τη συνταγογράφηση στους ιδιώτες γιατρούς για τους ανασφάλιστους, ώστε να επιτρέπεται μόνο από τις δημόσιες δομές υγείας. Ως προς τον έλεγχο της συνταγογράφησης, το επόμενο διάστημα αναμένεται να τεθούν σε λειτουργία αυστηρά θεραπευτικά πρωτόκολλα στις 10 πιο δαπανηρές κατηγορίες φαρμάκων του ΕΟΠΥΥ. Τέλος, το υπουργείο Υγείας συνεχίζει να ποντάρει πολλά και στις διαπραγματεύσεις, παρά το γεγονός ότι οι εταιρείες αντιστέκονται στις μεγάλες εκπτώσεις που ζητούνται, με αποτέλεσμα η διαδικασία να καθυστερεί.
Συμπερασματικά, μαζί με τα διαρθρωτικά μέτρα, μια αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης συνολικά κρίνεται απαραίτητη, για να αντιστοιχηθεί με τις πραγματικές φαρμακευτικές ανάγκες των Ελλήνων πολιτών και να μειωθεί ουσιαστικά το μη βιώσιμο clawback για τις επιχειρήσεις, που στερεί πόρους από την ανάπτυξη και θέτει εμπόδια στην υλοποίηση του σημαντικού επενδυτικού προγράμματος της φαρμακοβιομηχανίας. Αυτή είναι άλλωστε και η στοχοθεσία της νέας Ευρωπαϊκής Φαρμακευτικής Στρατηγικής για την ενίσχυση της παραγωγής εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επομένως και της χώρας μας.