Ο Δρ. Γιώργος Παυλάκης για τις πανδημίες του μέλλοντος - Το πενταετές, παγκόσμιο σχέδιο δράσης

Ένα από αυτά, η ανάγκη για επάρκεια και αυτάρκεια των πρώτων υλών, για ανάγκη συμμαχιών και συστράτευση όλων των υγιών κοινωνικών ομάδων, αλλά και η… τελευταία μας ίσως ευκαιρία, να σεβαστούμε το περιβάλλον και το οικοσύστημά μας. Διότι έγινε απόλυτα σαφές ότι οι υγειονομικές προκλήσεις δεν θα σταματήσουν, αλλά αντίθετα θα μας επισκέπτονται ολοένα και πιο συχνά. Και εάν τελικά δεν μπορούμε να πάρουμε το μήνυμα της τεράστιας καταστροφής μέσα από την κλιματική αλλαγή, η πρόκληση της πανδημίας, ίσως καταφέρει να μας αφυπνίσει.

Ίσως για τον λόγο αυτό, Υγειονομικοί Οργανισμοί σε όλο τον κόσμο, αποφάσισαν να συμμαχήσουν ώστε να προετοιμαστούν για την επόμενη υγειονομική κρίση. Στόχος της παγκόσμιας αυτής συμμαχίας, είναι να δημιουργηθούν οι συνθήκες εκείνες, ώστε μέσα από τη βιωσιμότητα και την αειφόρο ανάπτυξη, να προστατεύσουμε τον πλανήτη μας και άρα τη δημόσια υγεία, τους ανθρώπους και φυσικά να προετοιμαστούμε για μία επόμενη υγειονομική απειλή.

Πενταετές Σχέδιο Δράσης για μελλοντικές απειλές υγείας

Οι εν λόγω Οργανισμοί δημιούργησαν ένα πενταετές Σχέδιο δράσης, που τιτλοφορείται «Μία και μόνη Υγεία», (2022-26) και το οποίο δόθηκε στη δημοσιότητα στις 17 Οκτωβρίου 2022.

Η συνεργασία «είναι ουσιώδης ώστε να αντιμετωπιστούν οι παγκόσμιες υγειονομικές απειλές, όπως η ευλογιά των πιθήκων, η Covid-19 και ο Έμπολα, που αυξάνεται δραματικά στην Αφρική» ανέφεραν στην κοινή ανακοίνωσή τους οι τέσσερις Οργανισμοί που συμμετέχουν στο σχέδιο αυτό: ο Παγκόσμιος Οργανισμός για την Υγεία των Ζώων (WOAH), ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP) και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ).

Ο Δρ. Γιώργος Παυλάκης για τις πανδημίες του μέλλοντος

Την ανησυχία του όμως για μελλοντικές υγειονομικές απειλές εκφράζει και ο διακεκριμένος καθηγητής Γιώργος Παυλάκης, του Ερευνητικού Ινστιτούτου Kαρκίνου των ΗΠΑ.

Ο διαπρεπής επιστήμονας - ο οποίος έχει συνδέσει το όνομά του με μακροχρόνια έρευνα, πάνω στους ιούς, την ανοσολογία αλλά και την ανοσοθεραπεία του καρκίνου, έχοντας συμβάλλει σημαντικά στη δημιουργία νέων φαρμάκων, εμβολίων και διαγνωστικών - μίλησε διαδικτυακά, για την πορεία του ιού, τις προβλέψεις του και τα μαθήματα της πανδημίας στο πλαίσιο του 21^st Health World, που οργάνωσε το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο, στις 5 και 6 Οκτωβρίου 2022.

«Είμαστε σε μια νέα εποχή πανδημιών και έχουμε νέου τύπου παθογόνα που προσαρμόζονται στον τρόπο ζωής μας σε μεγαλουπόλεις, με γρήγορες επικοινωνίες και καταστροφή του περιβάλλοντος που διαταράσσει την οικολογική ισορροπία», επισήμανε εμφατικά ο Δρ. Παυλάκης.

Σε μία διαδικτυακή, «πρόσωπο με πρόσωπο» συζήτηση με το CNN Greece, ο καθηγητής Παυλάκης, μίλησε εφ' όλης της ύλης για το τι έχουμε να περιμένουμε το προσεχές διάστημα όσον αφορά στην πορεία του ιού, αναφέρθηκε στην αποτελεσματικότητα και στην αναγκαιότητα των αναμνηστικών δόσεων εξαιτίας της φθίνουσας ανοσίας αλλά και των μεταλλάξεων, στην συνύπαρξη της εποχικής γρίπης και του κορωνοϊού, στη μεγάλη προσοχή που πρέπει όλοι μας να δείξουμε αναφορικά με τις επαναλοιμώξεις που δημιουργούν βλάβες σε πολλά ανθρώπινα όργανα, καθώς και νευρολογικά προβλήματα σε παιδιά, στην πρόοδο των αντιικών φαρμάκων και των μονοκλωνικών αντισωμάτων, αλλά και στις μελλοντικές πανδημίες και υγειονομικές προκλήσεις.

Ακολουθούν τα σημαντικότερα σημεία της παρέμβασης του Δρ Παυλάκη στο 21^st Health World, σε συντονισμό της δημοσιογράφου Υγείας του CNN Greece, Νατάσσας Ν. Σπαγαδώρου:

Η συνύπαρξη γρίπης και COVID -19

Κύριε καθηγητά, βρισκόμαστε σχεδόν τρία χρόνια μετά την εμφάνιση της πρωτοφανούς πανδημίας COVID-19 που άλλαξε πολλά στον πλανήτη, από την οικονομία, μέχρι τις κοινωνικές συμπεριφορές. Πώς εκτιμάτε ότι θα κυλήσει το προσεχές διάστημα ο ιός, και πόσο σας τρομάζει μία συνύπαρξη κορωνοϊού και γρίπης;

Πέρυσι στο ίδιο συνέδριο, είχα κάνει την πρόβλεψη ότι θα εισέλθουμε σε μια νέα κανονικότητα πριν λήξει η επιδημία, και αυτό βλέπουμε γύρω μας. Αυτό γίνεται πολύ πιο γρήγορα και τεχνητά απ΄ όσο πρέπει, κατά τη γνώμη μου. Δυστυχώς, η επιδημία είναι ακόμη εδώ, και ο χειμώνας προδιαγράφεται προβληματικός. Οι πολίτες δεν δίνουν πια την ίδια προσοχή στην επιδημία, (αυτό είναι φυσιολογικό για να κατεβάσουμε το στρες και να επιβιώσουμε σε αντίξοες συνθήκες). Και φυσικά αναφύονται και μεγάλα καινούρια προβλήματα όπως απειλές κατά της Εθνικής μας κυριαρχίας που δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να αγνοηθούν.

Για να έλθω στην ερώτησή σας, πολλοί επιστήμονες προβλέπουν νέο επιδημικό κύμα το χειμώνα. Για την Ελλάδα αυτό είναι σχεδόν βεβαιότητα και οφείλεται στη δομή του γερασμένου πληθυσμού, στο έλλειμμα του εμβολιασμού και αναμνηστικών δόσεων και στην απουσία προληπτικών μέτρων όπως οι μάσκες. Ήδη το χειμερινό κύμα έχει αρχίσει. Τα καλά νέα είναι ότι η Ελλάδα έχει σχεδόν αποκλειστικά στέλεχος Ο5, που αντιμετωπίζεται με τα επικαιροποιημένα εμβόλια. Τα κακά νέα είναι ότι νέα στελέχη είναι προ των πυλών και είναι ιδιαίτερα επίφοβα γιατί αποφεύγουν την ανοσία που έχουμε οικοδομήσει.

Η γρίπη και άλλοι ιοί του αναπνευστικού, ήρθαν εφέτος ιδιαίτερα γρήγορα. Με φοβίζει αρκετά η συνύπαρξη γρίπης και κορωνοιού, γιατί αν συμπέσουν τα επιδημικά κύματα, προβλέπεται πολύ μεγαλύτερη νοσηρότητα. Συμπερασματικά, η Ελλάδα πρέπει να αποφύγει το τι έγινε τον προηγούμενο χειμώνα που ήταν ο χειρότερος της επιδημίας. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί. Χρειάζεται έντονη προσπάθεια και η συμβουλή μου είναι εμβολιασμός και προληπτικά μέτρα δημόσιας υγείας με υποχρεωτικές μάσκες στους εσωτερικούς χώρους, ένα απλό και εφαρμόσιμο μέτρο.

Προσοχή στις επαναμολύνσεις – Μπορεί να βλάψουν πολλά όργανα

Αναφέρατε τα νέα στελέχη του ιού, ενώ παρατηρούμε συνεχώς τις νέες μεταλλάξεις. Πόσο έχει αλλάξει ο ιός από την αρχή της επιδημίας? Πόσο έχει αλλάξει η ασθένεια που προκαλεί;

Ο ιός αλλάζει πια κάθε 3-4 μήνες και δημιουργεί καινούρια στελέχη που έχουν μεγαλύτερη μεταδοτικότητα είτε διαφεύγουν από το ανοσολογικό μας σύστημα. Αντίθετα, οι ασθένειες που προκαλεί δεν έχουν αλλάξει πολύ. Αυτό που άλλαξε είναι εμείς. Οι περισσότεροι είμαστε είτε εμβολιασμένοι είτε προηγούμενα μολυσμένοι και έχουμε αποκτήσει διαφορετικά επίπεδα ανοσίας. Το πρόβλημα όμως παραμένει: ο κορωνοϊός προκαλεί βλάβες σε πολλά όργανα συμπεριλαμβανομένου και του νευρικού. Δεν είναι σωστό να αφήνουμε ένα νευροτοξικό ιό να μολύνει ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας, γιατί θα έχουμε συνέχεια θύματα. Οι επαναμολύνσεις μπορεί να προκαλέσουν πρόσθετες βλάβες.

Η συμβολή των επικαιροποιημένων εμβολίων

Πόσο θα μας βοηθήσουν, επομένως, κ. καθηγητά, το διάστημα αυτό τα νέα επικαιροποιημένα εμβόλια για τις αναμνηστικές δόσεις;

Τα νέα εμβόλια θα βοηθήσουν φοβερά το πρώτο διάστημα του χειμώνα τουλάχιστον, που θα συνεχίσει η επιδημία Ο5. Όταν έρθουν τα καινούρια στελέχη, όπως πιθανόν το BQ.1, θα βοηθήσουν ίσως λιγότερο.

Συμφωνείτε ότι η πρόσφατη αύξηση των κρουσμάτων δεν οφείλεται τόσο στα νέα στελέχη και τις μεταλλάξεις του κορωνοϊού, όσο στην φθίνουσα ανοσία και στο γεγονός ότι έχουμε σχεδόν ξεχάσει τα υγειονομικά μέτρα προστασίας, όπως μάσκες, αποστάσεις και διενέργεια συχνών τεστ. Επίσης δεν υπάρχει μεγάλη κινητικότητα στους εμβολιασμούς με τις αναμνηστικές δόσεις;

Ναι, είμαστε «τυχεροί» ότι το Ο5 συνεχίζει να είναι ο ιός που κυκλοφορεί.

Η φθίνουσα ανοσία κατά του ιού μέσα σε λίγους μήνες είναι τεράστιο και μακροχρόνιο πρόβλημα. Γι’ αυτό χρειαζόμαστε αναμνηστικές δόσεις κάθε χρόνο όπως την εποχική γρίπη.

Η απουσία προφυλακτικών μέτρων όπως μάσκες, είναι επίσης τεράστιο πρόβλημα και θα το βρούμε μπροστά μας το χειμώνα όπως και πέρυσι.

Η σωτήρια λύση των αντιικών φαρμάκων

Πόσο τελικά βοηθούν οι φαρμακευτικές θεραπείες- αντιικά φάρμακα και μονοκλωνικά αντισώματα- τους νοσούντες;

Και εδώ έχουμε τεράστια πρόοδο. Έχουμε ειδικές θεραπείες που είναι πολύ αποτελεσματικές, ιδιαίτερα για ηλικιωμένους και ανοσοκατασταλμένους. Αν νοσήσετε, ζητείστε άμεσα τη συμβουλή γιατρού, την πρώτη ημέρα και πάρτε φάρμακα που είναι διαθέσιμα. Είναι σωτήρια αν εφαρμοστούν γρήγορα, τις πρώτες 5 ημέρες.

Με τρομάζουν οι μεταλλάξεις

Υπάρχει κάτι που σας ανησυχεί για το προσεχές διάστημα από πλευράς κορωνοϊού, ή άλλων υγειονομικών προκλήσεων; Βλέπουμε τα κρούσματα από τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων, την έξαρση του Έμπολα στην Αφρική, πολλά κρούσματα του ιού του Δυτικού Νείλου. Πριν ένα χρόνο που σας είχα ρωτήσει, μου είχατε απαντήσει ότι η επόμενη πανδημία θα είναι γρίπη.

Οι συνεχείς μεταλλάξεις του παθογόνου και νευροτοξικού κορωνοιού με τρομάζουν. Αυτό είναι μια νέα κατάσταση. Η γρίπη, δεν αλλάζει τόσο γρήγορα και δραστικά. Ο ιός πολιομυελίτιδας έκανε παράλυση σε 1/200 μολυσμένα παιδιά και δεν ήταν αποδεκτός από την κοινωνία. Ο κορωνοϊός μπορεί να είναι χειρότερος σε συχνότητα νευρολογικών επιπλοκών για να μην μιλήσουμε για πνευμονίες, θρομβώσεις, καρδιαγγειακά κλπ…

Αλλά και άλλοι ιοί είναι επίφοβοι να κάνουν νέες επιδημίες, όπως αυτοί που αναφέρατε καθώς και η γρίπη, τα επόμενα χρόνια θα επιστρέψει δριμύτερη.

Φοβάμαι ότι κινδυνεύουμε να κάνουμε τα ίδια λάθη με τον ιό ευλογιάς των πιθήκων, όπως κάναμε για το AIDS και τον κορωνοιό.

Είμαστε σε μια νέα εποχή πανδημιών και έχουμε νέου τύπου παθογόνα που προσαρμόζονται στον τρόπο ζωής μας σε μεγαλουπόλεις, με γρήγορες επικοινωνίες και καταστροφή του περιβάλλοντος που διαταράσσει την οικολογική ισορροπία.

Η πανδημία είναι ακόμη εδώ – Εμβολιασμός και μέτρα

Πόσο καλά μπορούμε να προετοιμαστούμε και να αντιμετωπίσουμε τις μεγάλες κρίσεις δημόσιας υγείας; Πιστεύετε ότι η ανθρωπότητα θα μπορέσει να ζήσει σε μία κανονικότητα ξανά, όπως την προ πανδημίας εποχή;

Είμαι αισιόδοξος ότι η οργάνωση της παγκόσμιας κοινωνίας και το υψηλό επίπεδο της τεχνολογίας, θα μας βοηθήσουν να νικήσουμε, αρκεί να μην κάνουμε τα ίδια λάθη.

Πρώτον, παρ’ ότι όλοι θέλουμε να το ξεχάσουμε, η πανδημία είναι εδώ και χρειάζεται επιμονή και υπομονή για να αντιμετωπισθεί.

Δεύτερον, η επιστημονική πρόοδος μας έδωσε όλα τα εργαλεία για να επιβάλλουμε καλές λύσεις και για τον κορωνοϊό καθώς και για την γρήγορη αντιμετώπιση νέων επιδημιών. Έχουμε εμβόλια, διαγνωστικά και φάρμακα καθώς και μέτρα ατομικής προφύλαξης.

Τα είχαμε και πέρυσι, αλλά χρειάζεται σωστή ενημέρωση και γνώση, και σωστή συμπεριφορά για να αποδώσουν.

Τρίτον, τα εμβόλια και όλα τα άλλα μέτρα προστασίας και θεραπείας κατάφεραν να μετριάσουν την βαριά νόσο και τους θανάτους. Έχουμε τεράστια πρόοδο, και φέτος δεν θα πρέπει να επιτρέψουμε χιλιάδες θανάτους. Θα είναι αποτυχία. Άλλες χώρες το πέτυχαν ήδη πέρυσι.

Κεντρικό μήνυμα που θέλω να στείλω είναι, εμβολιαστείτε και μην μολυνθείτε χρησιμοποιώντας μέτρα ατομικής προστασίας όπως μάσκες και αποφυγή συνωστισμών.

Δείτε εδώ το αφιέρωμα του CNN Greece «Η Υγεία στην επόμενη ημέρα»