Το bullying «βγαίνει» από το σχολικό περιβάλλον: Οι συνέπειες στην ενήλικη ζωή
Ανανεώθηκε:
Ο σχολικός εκφοβισμός ή το bullying, όπως έχει καθιερωθεί να ονομάζεται, πολύ συχνά αποκτά διαστάσεις ευρύτερες του σχολικού περιβάλλοντος.
Αν και το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας των μαθητών αφορά στο περιβάλλον του σχολείου, ενδέχεται να ασκείται bullying σε οποιονδήποτε χώρο συναντά ο θύτης ή οι θύτες, το θύμα.
Καθώς όμως το bullying ασκείται από μαθητές προς μαθητές, τότε στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων εκπορεύεται από το σχολείο, όπου συμβιώνουν, υπό κάποια μορφή, τα εμπλεκόμενα μέρη. Άρα, είτε πρόκειται για την πλατεία, το φροντιστήριο, τη γειτονιά, το γήπεδο, την παιδική χαρά, μιλάμε σε όλες αυτές τις περιπτώσεις για «σχολικό εκφοβισμό».
Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που το bullying «βγαίνει» από το σχολείο και μεταφέρεται στο σπίτι, στην οικογένεια, στην εργασία ή στον ευρύτερο περίγυρο και αυτό συμβαίνει όταν οι θύτες και τα θύματα συνεχίζουν τη ζωή τους μετά την αποφοίτηση. Πλέον, οι επιστήμονες μιλούν ξεκάθαρα για εργασιακό bullying, ενώ οι συμπεριφορές θυτών και θυμάτων μετά την ενηλικίωση, επίσης μπορούν να αναγνωριστούν με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.
Το bullying μεταφέρεται στην ενήλικη ζωή
Οι επιστημονικές έρευνες που επιβεβαιώνουν ότι οι συνέπειες του bullying μεταφέρονται στην ενήλικη ζωή είναι δεκάδες. Μία σπουδαία έρευνα μακράς διαρκείας (Wolkeetal 2013) αξιοποίησε την ίδια βάση δεδομένων για περίπου 26 χρόνια. Οι μελετητές είδαν την εξέλιξη 1.420 παιδιών, που όταν ξεκίνησε η έρευνα ήταν εννέα, δέκα και έντεκα ετών και συμπέραναν ότι ο ρόλος του θύτη και του θύματος στο σχολείο επιφέρει αρνητικές συνέπειες στην ενήλικη κοινωνική και οικονομική ζωή, στην υγεία καθώς και αυξημένη παραβατική συμπεριφορά στην ενήλικη ζωή.
Οι ερευνητές χώρισαν τους ενήλικες πια σε τέσσερις ομάδες: Άτομα που δεν υπήρξαν ποτέ θύματα ούτε θύτες, θύματα σχολικού εκφοβισμού, θύτες που δεν είχαν δεχθεί ποτέ οι ίδιοι σχολικό εκφοβισμό και θύτες - θύματα, που δεχόταν και προκαλούσαν οι ίδιοι βία. Η συνολική ψυχική και σωματική υγεία της τελευταίας ομάδας παρουσίαζε τις εντονότερες δυσκολίες και αρνητικές συνέπειες, ενώ οι ενήλικες της δεύτερης και τρίτης ομάδας σημείωσαν αυξημένη παραβατική και εγκληματική συμπεριφορά. Επίσης, οι ενήλικες της δεύτερης, τρίτης και τέταρτης ομάδας παρουσίαζαν χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο και ήταν λιγότερο ευκατάστατοι σε σχέση με την πρώτη ομάδα.
Αντίστοιχα είναι και τα αποτελέσματα νέας έρευνας Αμερικανών ψυχιάτρων: Τα παιδιά που υφίστανται εκφοβισμό και καταπίεση (bullying) στο σχολείο τους ή στις παρέες τους, αντιμετωπίζουν ως ενήλικες αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν μικρότερα ή μεγαλύτερα ψυχολογικά προβλήματα, όπως διαταραχές άγχους, κατάθλιψη και τάσεις αυτοκτονίας. Η μελέτη ανατρέπει διά παντός την αντίληψη ότι το φαινόμενο του «τραμπουκισμού» στο σχολείο έχει μόνο προσωρινή ψυχική επίπτωση στα παιδιά και ξεπερνιέται μετά από ένα διάστημα. Αντίθετα, δείχνει ότι ο εκφοβισμός μπορεί συχνά να προκαλέσει μόνιμη ψυχική ζημιά σε ένα άνθρωπο και γι’ αυτό πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη και να αντιμετωπιστεί στο μέτρο του δυνατού απ’ όλους τους εμπλεκόμενους (πολιτεία, εκπαιδευτικούς, γονείς και τους ίδιους τους μαθητές).
Οι ερευνητές, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο ψυχιατρικό περιοδικό του Αμερικανικού Ιατρικού Συλλόγου "JAMA Psychiatry", παρακολούθησαν παιδιά και μετά την ενηλικίωσή τους για να αξιολογήσουν τις επιπτώσεις του σχολικού εκφοβισμού στη ψυχική υγεία των νέων. «Εκπλαγήκαμε από το πόσο βαθιά ο σχολικός εκφοβισμός επηρεάζει την μακροπρόθεσμη υγεία ενός προσώπου. Η ψυχική ζημιά δεν εξαφανίζεται έτσι απλά, επειδή κάποιος μεγαλώνει και σταματά να πέφτει πια θύμα σχολικού εκφοβισμού. Οι συνέπειες τον συνοδεύουν από την παιδική ή εφηβική ηλικία του, προκαλώντας μια μεγάλη γκάμα προβλημάτων αργότερα», δήλωσε ο επικεφαλής της έρευνας.
Επιπροσθέτως, η έρευνα διαπίστωσε ότι όχι μόνο τα θύματα του σχολικού εκφοβισμού, αλλά ακόμα και οι θύτες, ως ενήλικες πια, έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ψυχιατρικών διαταραχών, καθώς όταν μεγαλώσουν, εμφανίζουν αυξημένες πιθανότητες για αντικοινωνικές συμπεριφορές και άλλες παρεμφερείς διαταραχές προσωπικότητας. «Ο εκφοβισμός αποτελεί δυνητικό πρόβλημα και για τα θύματα και για τους θύτες», δήλωσε η κύρια ερευνήτρια. «Τείνουμε να θεωρούμε τον εκφοβισμό ως κάτι φυσιολογικό και όχι τρομερά σημαντικό μέρος της παιδικής ηλικίας, όμως στην πραγματικότητα μπορεί να έχει πολύ σοβαρές επιπτώσεις για τα παιδιά, τους εφήβους και τους ενήλικες».
Παράλληλα, μελέτη που δημοσιεύθηκε στο "The American Journal of Psychiatry" δείχνει ότι οι βλαβερές συνέπειες του σχολικού εκφοβισμού επεκτείνονται δεκαετίες μετά την περίοδο που συνέβη. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι εκείνοι που εκφοβίστηκαν στην παιδική ηλικία είχαν χαμηλότερα επίπεδα ακαδημαϊκής εκπαίδευσης, περισσότερα σωματικά και ψυχολογικά προβλήματα υγείας και κακή κοινωνική λειτουργικότητα σε όλη τη ζωή τους, σε σύγκριση με εκείνους που δεν είχαν πέσει θύμα εκφοβισμού.
