Τα Παιδία... Εκφοβίζει: Καταγράφονται περίπου τέσσερις περιπτώσεις εκφοβισμού την ημέρα
Ανανεώθηκε:
Η έκταση του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού αναδεικνύεται σε πολλές διεθνείς, αλλά και εθνικές έρευνες.
Γράφει ο Στέφανος Αλεβίζος*
Η έρευνα που αφιλοκερδώς διενήργησε η εταιρεία Focus Bari για «Το Χαμόγελο του Παιδιού» καταγράφει ότι ένα στα τρία παιδιά βιώνει εκφοβισμό ενώ άλλη επιστημονική καταγραφή και προσέγγιση σημειώνει ότι το 27% των μαθητών / μαθητριών στην Ελλάδα αναφέρει ότι έχει βιώσει εκφοβισμό.
Στην Εθνική Γραμμή για τα Παιδιά S.O.S. 1056, καταγράφονται περίπου 4 περιπτώσεις εκφοβισμού ανά ημέρα. Και αν αυτοί οι αριθμοί προβληματίζουν, η δημοσιογραφική απεικόνιση της πραγματικότητας έρχεται να επιβεβαιώσει την έκταση του φαινομένου και τις ολέθριες συνέπειές του στη ζωή των παιδιών. Μόνο το 2022 παρακολουθήσαμε τους εξής τίτλους ειδήσεων:
- Θεσσαλονίκη: Αναμορφωτικό μέτρο σε μαθήτρια για bullying σε άτομο με αυτισμό
- Γέρακας: 13χρονος πήγε στο σχολείο με αεροβόλο - Δεχόταν bullying από τους συμμαθητές του
- Νεκρός 14χρονος: Mε τη ζώνη του ο απαγχονισμός - Πληθαίνουν οι καταγγελίες για bullying
- Συγκλονίζει 11χρονος που δέχεται bullying στο σχολείο: Με βρίζουν, με χτυπάνε, κάντε κάτι
- «Δεν έβλεπα φως, μόνο σκοτάδι»: Νεαρή μιλά για το bullying που δεχόταν στο σχολείο από 14 ετών
- Υπόθεση bullying στον Πύργο: Τρεις προσαγωγές για την επίθεση σε βάρος 14χρονου
Παιδιά που εκφοβίζονται σε όλες τις ηλικίες, σε όλες τις περιοχές και κάποια απο αυτά πραγματοποίησαν θανατηφόρες απόπειρες αυτοκτονίας, ενώ άλλα κατέληξαν στο νοσοκομείο. Διαβάζοντας τις ειδήσεις, αλλά και τις έρευνες των ειδικών επιστημόνων που παρακολουθούν το φαινόμενο, ένα ερώτημα μπορεί να γεννηθεί. ΓΙΑΤΙ; Γιατί υπάρχουν παιδιά που επιτίθενται, εκφοβίζουν άλλα παιδιά. Τι ακριβώς συμβαίνει;
Αρχικά, να σημειώσουμε ότι όσον αφορά στα παιδιά, η εμπλοκή σε ένα περιστατικό εκφοβισμού εμπλέκει παιδιά που εκφοβίζουν, παιδιά που εκφοβίζονται ή παιδιά που παρατηρούν.
Τα παιδιά που εκφοβίζουν παρουσιάζονται σε κάποιες μελέτες ως επιθετικά, παρορμητικά, χωρίς συναισθήματα συμπόνιας για τα παιδιά που εκφοβίζονται και με χαμηλή σχολική επίδοση. Επίσης, παρουσιάζουν γενικότερα προβλήματα συμπεριφοράς και δυσκολίες να συνεργαστούν με συνομήλικά τους παιδιά. Από την άλλη, υπάρχουν ερευνητικές καταγραφές οι οποίες παρουσιάζουν τα παιδιά που εκφοβίζουν ως κοινωνικά επαρκή, έξυπνα, δημοφιλή και εξωστρεφή. Στο σημείο που συμφωνούν οι περισσότερες έρευνες είναι οτι πρόκειται για παιδιά με χαμηλή ενσυναίσθηση, που δυσκολεύονται να αντιληφθούν τις σκέψεις και τα συναισθήματα των παιδιών που εκφοβίζονται ούτε μπορούν να συμμετέχουν στη συναισθηματική τους κατάσταση. Παράλληλα, έχουν μια διαστρεβλωμένη αίσθηση του δικαίου, δεν εμφανίζουν το συναίσθημα της ντροπής και αρνούνται οποιαδήποτε προσωπική ευθύνη.
Από την άλλη, τα παιδιά που εκφοβίζονται φαίνεται ότι έχουν κάποια γνωρίσματα και στοιχεία στην προσωπικότητά τους που «διευκολύνουν» τη θυματοποίηση τους, όπως συγκεκριμένες μαθησιακές δυσκολίες, ιδιαίτερα υψηλές σχολικές επιδόσεις, έλλειψη κοινωνικών δεξιοτήτων ή γενικότερα στοιχεία που τα ξεχωρίζουν από τη μέση εικόνα μαθητή ή μαθήτριας στο σχολείο. Επίσης, τα παιδιά που εκφοβίζονται σπάνια υπερασπίζονται τον εαυτό τους ή γενικότερα αντιδρούν στην συμπεριφορά εκφοβισμού τους.
Τέλος, τα παιδιά που παρατηρούν ενδέχεται, είτε να ενθαρρύνουν τη συμπεριφορά του παιδιού που εκφοβίζει με διάφορους τρόπους (γέλια, σχολιασμός κ.λπ.), είτε να παρέμβουν άμεσα και να υπερασπιστούν το παιδί που εκφοβίζεται, είτε να αντιδράσουν παθητικά (πολλές φορές λόγω φόβου). Ωστόσο, παρατηρείται – ανεξάρτητα από την αντίδρασή τους – τις ημέρες που ακολουθούν το περιστατικό εκφοβισμού να ενισχύουν, άθελα τους, τη θυματοποίηση του παιδιού που εκφοβίζεται μέσα από σχολιασμό της κατάστασης, γέλια ή προσπάθειες ερμηνείας για το τι συμβαίνει.
Πιθανά να είναι ουτοπικό να θεωρηθεί ότι όλα τα παιδιά μπορεί ή πρέπει να έιναι φίλοι. Το Ευρωπαϊκό Μαθητικό Εθελοντικό Δίκτυο «YouSmile» είναι το μοναδικό πρόγραμμα εθελοντισμού για παιδιά και νέους στην Ελλάδα που είναι προσαρμοσμένο στις ανάγκες όσων παιδιών θέλουν να συμμετάσχουν στις εθελοντικές δράσεις, προσφέροντας ανακούφιση και Χαμόγελο σε παιδιά που βρίσκονται σε ανάγκη, και εκδηλώσεις με στόχο την κινητοποίηση και ευαισθητοποίηση σε θέματα που τους αφορούν, όπως:
- Δικαιώματα του Παιδιού
- Ενδοσχολική Βία και Εκφοβισμός
- Κακοποίηση παιδιών
- Φυγές εφήβων
- Εθισμός στα ηλεκτρονικά παιχνίδια (gaming) και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
- Ασφαλής χρήση του διαδικτύου
Υπό τον συντονισμό του Ευρωπαϊκού Μαθητικού Εθελοντικού Δικτύου YouSmile, «Το Χαμόγελο του Παιδιού» υλοποιεί από το 2016 την πανελλαδική καμπάνια «ΜΙΛΑ ΤΩΡΑ» στο πλαίσιο της οποίας τα ίδια τα παιδιά επεξεργάζονται και στέλνουν μηνύματα ενάντια στην Ενδοσχολική Βία και τον Εκφοβισμό (Bullying) με στόχο να κινητοποιήσουν τους συμμαθητές τους, τις συμμαθήτριες τους, τους καθηγητές και καθηγήτριες τους και τους γονείς τους να μην μένουν αμέτοχοι στο φαινόμενο.
Για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνιση μπορείτε να καλέσετε στην «Ευρωπαϊκή Γραμμή Υποστήριξης Παιδιών 116111» ώστε να συζητήσετε με έναν ψυχολόγο όλα αυτά που μπορεί να σας απασχολούν σε σχέση με το παιδί σας ή να στείλετε μήνυμα στην εφαρμογή CHAT 1056.
*Στέφανος Αλεβίζος
Ψυχολόγος (M.Ed, PhDc)
Εθνικό Κέντρο Για Τις Εξαφανίσεις Και Τα Παιδιά Θύματα Εκμετάλλευσης
