Δασωμένα χωράφια: Βήμα-βήμα η διαδικασία για τους τίτλους ιδιοκτησίας

Οπως προκύπτει από σχετική εγκύκλιο, σε όσες εκτάσεις το Δημόσιο δεν θεμελιώνει δικαιώματα κυριότητας βάσει τίτλου, τότε η αρμόδια Δασική Υπηρεσία θα χορηγεί στον ιδιοκτήτη σχετική βεβαίωση ώστε να μπορεί να μεταβιβάσει την έκταση.

Επειτα από τις νομοθετικές ρυθμίσεις που έφερε ο υφυπουργός Περιβάλλοντος Γιώργος Αμυράς, το Κτηματολόγιο «τρέχει» την απόδοση των δασωθέντων αγρών σε περισσότερους από 500.000 πολίτες, δίνοντάς τους με αυτό τον τρόπο εξπρές τίτλους ιδιοκτησίας για τα χωράφια, όπως επισημαίνει ο Ελεύθερος Τύπος.

Εγκύκλιος

«Επομένως για την εφαρμογή της διάταξης και ύστερα από αίτημα του ενδιαφερόμενου που προβάλλει δικαιώματα κυριότητας επί έκτασης, που εμφανίζεται ως ΑΔ στον αναρτημένο ή κυρωμένο δασικό χάρτη, εξετάζεται από τον δασάρχη (ή τον δ/ντή Δασών εάν δεν υφίσταται Δασαρχείο στην περιφερειακή ενότητα) η τυχόν ύπαρξη τίτλων ιδιοκτησίας του Δημοσίου (από διαθήκη, δωρεά, δικαστική απόφαση κ.λπ.) ή η τυχόν καταγραφή της έκτασης στο βιβλίο δημοσίων κτημάτων ή η τυχόν υπαγωγή της στην κυριότητα του Δημοσίου εξ άλλης αιτίας π.χ. ως κοινόχρηστης ή διαθέσιμης εποικιστικής έκτασης. Με την ανωτέρω αίτηση συνυποβάλλεται από τον ενδιαφερόμενο απόσπασμα του οικείου δασικού χάρτη με εντοπισμένη την υπόψη έκταση επ’ αυτού ή στοιχεία εντοπισμού της, όπως τοπογραφικό ή κτηματολογικό διάγραμμα ή συντεταγμένες κορυφών, καθώς και βεβαίωση από την οικεία Κτηματική Υπηρεσία ότι η έκταση δεν είναι καταγεγραμμένη ως δημόσιο κτήμα» σημειώνεται χαρακτηριστικά στην εγκύκλιο.

Ο πρόσφατος αποχαρακτηρισμός όλων των εκτάσεων που είχαν αποτυπωθεί ως δασωμένοι αγροί άνοιξε τον δρόμο για να κτηματογραφηθούν οι εν λόγω εκτάσεις, να απλοποιηθεί η διαδικασία και εν τέλει να περάσει στους ιδιοκτήτες.

Ειδικότερα, με πρόσφατη τροπολογία του ΥΠΕΝ, απορρίπτονται οι δηλώσεις του Δημοσίου επί των δασωμένων αγρών, για τις οποίες δεν θεμελιώνεται το δικαίωμα του Δημοσίου και ανακαλούνται αυτοδικαίως αποφάσεις που εκδόθηκαν από τις επιτροπές ενστάσεων με τις οποίες αναγνωρίστηκαν δικαιώματα του Δημοσίου επί των εκτάσεων αυτών, ενώ παράλληλα καταργούνται εκκρεμείς υποθέσεις ενώπιον των συγκεκριμένων επιτροπών.

Στο διαδικαστικό κομμάτι, το Γραφείο Κτηματογράφησης προβαίνει σε διορθώσεις των οικείων κτηματολογικών πινάκων, καταχωρίζοντας ως κύριους των παραπάνω ακινήτων τους ιδιώτες που έχουν υποβάλει σχετική δήλωση εγγραπτέου δικαιώματος, ενώ το Ελληνικό Δημόσιο παραιτείται από τις ασκηθείσες αγωγές και αιτήσεις που αφορούν στη διόρθωση ανακριβών πρώτων κτηματολογικών εγγραφών σχετικά με τις εκτάσεις αυτές.

Οι πολίτες απέκτησαν πλέον το δικαίωμα κατοχύρωσης των εκτάσεων που έχουν χαρακτηριστεί δασωμένοι αγροί. Το Δημόσιο δεν προβάλλει δικαιώματα κυριότητας σε εκτάσεις που εμφανίζονται στις αεροφωτογραφίες του 1945 ή, εφόσον αυτές δεν είναι ευκρινείς, του 1960, με αγροτική μορφή που δασώθηκαν μεταγενέστερα, ανεξάρτητα από τη μορφή που απέκτησαν αργότερα, επί των οποίων το Δημόσιο δεν θεμελιώνει δικαιώματα κυριότητας βάσει τίτλου. Πρωτόκολλα διοικητικής αποβολής που έχουν εκδοθεί για τις εκτάσεις αυτές ανακαλούνται ακόμη και αν τελεσιδίκησαν δικαστικά.

Να σημειωθεί ότι μέχρι σήμερα το Δημόσιο δεν διεκδικούσε την κυριότητα των εκτάσεων αυτών μόνο εφόσον ιδιώτης προσκόμιζε τίτλο παλαιότερο του 1946. Η ρύθμιση αυτή αφορά ουσιαστικά όλες τις περιοχές όπου ισχύει το τεκμήριο υπέρ του Δημοσίου.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα του «Ελεύθερου Τύπου», πηγές από το Κτηματολόγιο εκτιμούν ότι από τη ρύθμιση για τους δασωμένους αγρούς επηρεάζονται περισσότερα από 1.200.000 οικόπεδα. Ως ποσοστό επί του συνόλου μιας περιφερειακής ενότητας, οι περισσότερες εκτάσεις βρίσκονται στη Λευκάδα και το Μεγανήσι (15%) και την Αρκαδία (12,5%). Ακολουθούν η Μεσσηνία (11,7%), η Καστοριά (11,4%) και η Χαλκιδική (10,1%).

Τι πρέπει να κάνουν οι ιδιοκτήτες

1 Να συντάξουν τοπογραφικό διάγραμμα στο οποίο θα αποτυπώνονται ακριβώς οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες επί αυτών των εκτάσεων, όπως: παλιά δένδρα, πεζούλες, ερείπια από καλύβια, στέρνες ποτίσματος και αυλάκια, ίχνη από ντριτσέλες, μαντριά, αποθήκες και γενικά κάθε ιδιαίτερο στοιχείο που μπορεί να αποδείξει ότι υπήρχε παλιά ανθρώπινη δραστηριότητα στον χώρο.

2 Να καταγράψουν με φωτογραφίες όλα τα ίχνη και τα παλιά δένδρα.

3 Να αναζητήσουν συνεχόμενους τίτλους ιδιοκτησίας.

4 Να αναζητήσουν παλιά έγγραφα, χειρόγραφα μισθωτήρια, επιδότηση από παγετό, επιδοτήσεις από ελαιοκομικό, αμπελουργικό κτηματολόγιο κ.λπ.

5 Να δηλώσουν την πραγματική έκταση των ακινήτων τους στο Ε9.

6 Σε περίπτωση μη ύπαρξης τίτλου ιδιοκτησίας να συντάξουν ενώπιον συμβολαιογράφου δύο ένορκες βεβαιώσεις μαρτύρων που να βεβαιώνουν ότι η έκταση είναι καλλιεργήσιμη.

7 Να καταθέσουν αντίρρηση σε περίπτωση που είναι σε ανάρτηση ο δασικός χάρτης ή εκπρόθεσμο αίτημα προδήλου σφάλματος σε περίπτωση που υπάρχει μερικώς κυρωμένος δασικός χάρτης στην περιοχή.

8 Να καταθέσουν εμπρόθεσμα ένσταση-αίτηση διόρθωσης στο Κτηματολόγιο κατά τη διαδικασία της ανάρτησης με όλα τα δικαιολογητικά.

9 Επειδή πολλά αγροτεμάχια είναι κληρονομικά και οι αρχικοί ιδιοκτήτες απεβίωσαν θα πρέπει να ζητήσουν οι νέοι κάτοχοι από το αρχείο της παλιάς Κοινότητας ή Δήμου, τυχόν βεβαίωση που έχει εκδοθεί από τον κοινοτάρχη ή δήμαρχο, για το ιδιοκτησιακό καθεστώς του ακινήτου.

10 Να αναζητηθεί τέλος κάθε στοιχείο από το οποίο να πιθανολογείται ο νομικός δεσμός του ιδιοκτήτη με το ακίνητο.

Ποιες εκτάσεις αποχαρακτηρίζονται

1 Αγροί που άλλαξαν μορφή. Το Δημόσιο δεν προβάλλει δικαιώματα κυριότητας σε εκτάσεις που εμφανίζονται στις αεροφωτογραφίες του 1945 ή, εφόσον αυτές δεν είναι ευκρινείς, του 1960, με αγροτική μορφή που δασώθηκαν μεταγενέστερα, ανεξάρτητα από τη μορφή που απέκτησαν αργότερα, επί των οποίων το Δημόσιο δεν θεμελιώνει δικαιώματα κυριότητας βάσει τίτλου.

2 Πρωτόκολλα διοικητικής αποβολής που έχουν εκδοθεί για τις ανωτέρω εκτάσεις ανακαλούνται ακόμη και αν τελεσιδίκησαν δικαστικά.

3 Εκτάσεις με εμβαδόν έως 30 στρέμματα μπορεί να χρησιμοποιηθούν για γεωργική και δενδροκομική εκμετάλλευση, χωρίς να επιτρέπεται η περαιτέρω αλλαγή της χρήσης τους.

4 Δικαίωμα να ζητήσουν την αλλαγή της χρήσης για γεωργική και δενδροκομική εκμετάλλευση έχουν όσοι αξιώνουν δικαιώματα κυριότητας επί των ανωτέρω εκτάσεων, δυνάμει τίτλων νόμιμα μεταγεγραμμένων.

5 Η αλλαγή της χρήσης επιτρέπεται κατόπιν άδειας που χορηγείται από τον γενικό διευθυντή Δασών στον οποίο υπάγεται η αρμόδια Δασική Υπηρεσία, μετά από εισήγηση του οικείου δασάρχη ή του διευθυντή Δασών εάν δεν υφίσταται Δασαρχείο στον νομό.

6 Ειδικά για εκτάσεις μεγαλύτερες των 5 στρεμμάτων, προκειμένου να χορηγηθεί άδεια, διαπιστώνεται με βάση σχετική οικονομοτεχνική μελέτη, η οποία συνοδεύεται από τοπογραφικό διάγραμμα της έκτασης και συντάσσεται από ιδιώτη γεωτεχνικό επιστήμονα.

7 Στις ανωτέρω εκτάσεις, πέραν της επιτρεπτής επέμβασης, εφαρμόζονται και οι υπόλοιπες διατάξεις της δασικής νομοθεσίας περί επιτρεπτών επεμβάσεων.

8 Αγροί που απέκτησαν μορφή δασικής έκτασης δεν υπάγονται στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας και επιτρέπεται η απομάκρυνση της φυόμενης δασικής βλάστησης, μετά από άδεια του οικείου δασάρχη ή του διευθυντή Δασών εάν δεν υφίσταται Δασαρχείο στον νομό, κατόπιν αιτήσεως του προσώπου που προβάλλει δικαιώματα κυριότητας στην έκταση. Ο ενδιαφερόμενος, προκειμένου να αποδείξει το έννομο συμφέρον του να αιτηθεί την απομάκρυνση της δασικής βλάστησης, συνυποβάλλει με την αίτησή του:

α) Είτε συμβολαιογραφικούς τίτλους.

β) Είτε δήλωση στοιχείων ακινήτων (Ε9).

γ) Είτε ένορκες βεβαιώσεις.

δ) Είτε οποιοδήποτε άλλο στοιχείο από το οποίο να πιθανολογείται ο νομικός δεσμός του με το ακίνητο.

9 Διοικητικές πράξεις που εκδόθηκαν κατ’ εφαρμογή της δασικής νομοθεσίας για την προστασία των ανωτέρω εκτάσεων ανακαλούνται.

10 Στην ίδια διαδικασία υπάγονται και τα ακίνητα δασικού χαρακτήρα που διατέθηκαν ως κληροτεμάχια, τα οποία εμφανίζονται στις πλησιέστερες στον χρόνο της παραχώρησης αεροφωτογραφίες με αγροτική μορφή και δασώθηκαν μεταγενέστερα, ανεξάρτητα από τη μορφή που απέκτησαν αργότερα.