Πανελλήνιες 2022: Οι «πρώτες βοήθειες» διαχείρισης του άγχους για μαθητές και γονείς

«Οι υποψήφιοι πρέπει να ξέρουν ότι είναι μια σημαντική δοκιμασία, αλλά δεν είναι η μόνη σημαντική στη ζωή. Θα έχουν πολλές επίσης σημαντικές δοκιμασίες όπως και διάφορες ευκαιρίες στη ζωή τους. Είναι βασικό όμως να δώσουν τον καλύτερό τους εαυτό έχοντας ως γνώμονα το στόχο τους και την ειλικρινή αντίληψη της προσπάθειας που έχουν καταβάλλει το προηγούμενο διάστημα στο διάβασμά τους», συμβουλεύει τους υποψηφίους των πανελλαδικών η κα Καππάτου, εξηγώντας ότι το άγχος μπορεί να γίνει τροχοπέδη και να γίνει αιτία να υπάρξουν δυσάρεστα αποτελέσματα στις εξετάσεις που αδικούν και τον πιο επιμελή μαθητή.

Η παιδοψυχολόγος δίνει επίσης χρήσιμες συμβουλές για τους γονείς για το πώς μπορούν να διαχειριστούν το στρες των παιδιών τους, αλλά και το δικό τους.

«Η περίοδος των εξετάσεων είναι η πιο στρεσεγόνος περίοδος όχι μόνο των εφήβων αλλά και των γονέων τους γιατί με τα δεδομένα που έχουμε υπάρχει μια υπερεπένδυση στο κομμάτι αυτό των εξετάσεων που έχουν μεγενθυθεί με υπερβολή. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τα παιδιά φορτώνονται με πολύ μεγάλη πίεση καθώς ακούνε από γονείς, καθηγητές και συμμαθητές ότι οι εξετάσεις είναι η ευκαιρία τους», αναφέρει και συνεχίζε:

«Υπολογίζεται ότι ένα μεγάλο ποσοστό περίπου 20% των παιδιών πάσχει από έντονο άγχος που μερικές φορές γίνεται ανεξέλεγκτο. Όταν μπαίνει σε μια "κόκκινη τροχιά" μπορεί να μπλοκάρει ακόμα και το παιδί που έχει προετοιμαστεί καλά. Το στρες μπορεί να το παραλύσει και να επηρεάσει τη μαθησιακή λειτουργία και τη μαθησιακή του απόδοση».

Οι γονείς, όπως μας λέει η κα Καππάτου, αναφέρουν περιπτώσεις άριστων μαθητών με τόσο πολύ άγχος που έχουν τάσεις λιποθυμίας, φόβο ότι δεν πρόκειται να γράψουν τίποτα κλ.π. «Αυτό επηρεάζει όλη την εγκεφαλική λειτουργία των παιδιών και δεν τα βοηθά καθόλου στις εξετάσεις», αναφέρει προσθέτοντας ότι η «αγωνία που πολλαπλασιάζεται μέρα με την ημέρα, έχει ως αποτέλεσμα ο υποψήφιος, να μην μπορεί να συγκεντρωθεί, να ξεσπάει σε κλάματα ακόμα και να εμφανίσει ψυχοσωματικές εκδηλώσεις του άγχους, ή κρίσεις πανικού που θα τον αποτρέψει από το να παρουσιαστεί στις εξετάσεις».

«Νοιώθουν ένα τεράστιο φόβο και ότι θα λιποθυμήσουν όταν βγούνε από το σπίτι. Το άγχος όταν μπαίνει σε κόκκινη σφαίρα, λειτουργεί ως τροχοπέδη. Αντίθετα το άγχος σε μία φυσιολογική λειτουργία, είναι πολύ δημιουργικό, μας δημιουργεί κίνητρο, μας έχει σε εγρήγορση, μας κάνει αποδοτικούς και να θέλουμε να δώσουμε τον καλύτερό μας εαυτό», μας λέει.

Οι «πρώτες βοήθειες» διαχείρισης του άγχους

Η κα Καππάτου δίνει στα παιδιά τις ακόλουθες συμβουλές διαχείρισης του άγχους:

• Θα πρέπει να έχουν ρεαλιστικές προσδοκίες και να έχουν κάνει έναν ρεαλιστικό απολογισμό της δουλειάς τους. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να έχουν κάποιους στόχους, που να συμβαδίζουν με την προσπάθειά τους.
• Τη στιγμή των εξετάσεων να δώσουν τον καλύτερο εαυτό τους
• Να είναι αφοσιωμένοι στο γραπτό τους και να ξεχάσουν ότι έχουν κάποιους άλλους δίπλα τους
• Να ξεκινούν από τα θέματα που γνωρίζουν καλύτερα
• Την παραμονή των εξετάσεων είναι χρήσιμο να μην διαβάσουν μέχρι αργά
• Να προσπαθήσουν να έχουν ένα καλό ωράριο ύπνου
• Όταν πάνε στο σχολείο πριν τις εξετάσεις να μην συγκρίνονται με τους συμμαθητές τους, πόσο έχουν διαβάσει και τι έχουν κάνει
• Να μην έρχονται σε επαφή με συμμαθητές τους που είναι πολύ αγχωμένοι γιατί το άγχος είναι μεταδοτικό και μπορεί να τους επηρεάσει
• Αν αισθάνονται άγχος να αναγνωρίσουν ότι είναι πολύ φυσιολογικό να αισθάνονται έτσι, και να δοκιμάσουν ασκήσεις χαλάρωσης, ή ακόμα και διαλογισμό που μπορεί να τους βοηθήσει, ή με όποιον τρόπο έχουν συνηθίσει να νοιώθουν καλύτερα (π.χ. ακούγοντας μουσική, κάνοντας περπάτημα, να μιλήσουν με γονείς ή συμμαθητές τους)
• Ισορροπημένο φαγητό όλες τις ημέρες των εξετάσεων
• Να μάθουν να αναγνωρίζουν τα σωματικά συμπτώματα του άγχους και να συμφιλιωθούν με αυτά και να μην τα φοβούνται. Πρέπει να γνωρίζουν ότι τα συμπτώματα του άγχους σωματοποιούνται και εκδηλώνονται με κρίσεις πανικού, με κεφαλαγίες, με τάσεις προς έμετο, κοιλιακό άλγος, τάση για λιποθυμία κ.α. Πρέπει να κινητοποιηθούν για να τα διαχειριστούν.

Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς

«Τις παραμονές των εξετάσεων τα παιδιά βρίσκονται μέσα σε ένα πανικό διότι συνειδητοποιούν ότι κάτι έχουν ξεχάσει, κάτι δεν έχουν διαβάσει, ότι δεν έχουν προετοιμαστεί καλά, ενώ παράλληλα αισθάνονται την αγωνία των γονιών τους που είναι πολύ σημαντική παράμετρος», εξηγεί η κα Καππάτου.

«Οι γονείς είναι πολύ σοβαρός παράγοντας του άγχους των παιδιών. Ακόμα και από το βλέμμα μας και από τον μη λεκτικό τρόπο επικοινωνίας μας τα παιδιά μπορεί να αντιληφθούν πως νοιώθουν οι γονείς τους» εξηγεί η ίδια.

«Πολλές φορές το άγχος των γονέων παίρνει τη μορφή χιονοστιβάδας, με συνήθειες αποστειρωμένες, να μην ακούγεται ψίθυρος στο σπίτι, να μην ακούγεται τηλέφωνο, να μην πηγαίνουν οι γονείς στις δουλειές τους, με το να κάνουν συγκρίσεις και υποδείξεις τα οποία δεν βοηθούν καθόλου τα παιδιά μας».

«Αυτό που έχω να πω στους γονείς, είναι ότι χρειάζεται να διατηρούν την ψυχραιμία τους και να έχουν ξεκάθαρες προσδοκίες από τα παιδιά τους, αφού έχουν παρακολουθήσει πως έχουν διαβάσει. Να μην τα συγκρίνουν με τους συμμαθητές τους, ούτε να απαιτούν να διαβάσουν, ούτε να τους κάνουν χίλιες δυο παρατηρήσεις. Αντίθετα πρέπει να φροντίζουν τη διατροφή τους, να μπορούν να είναι κοντά τους, όταν έχουν ξεσπάσματα ή νεύρα».

«Ακόμα και όταν τα βλέπουν να μην διαβάζουν να μην τους κάνουν παρατήρηση, αντίθετα να δημιουργούν όμορφες συνθήκες γιατί μόνο έτσι μπορούν να κουβεντιάσουν μαζί τους και να τους δημιουργήσουν ένα κίνητρο να συνεχίζουν την προσπάθεια τους».

«Ιδιαίτερα την παραμονή των εξετάσεων και όταν το παιδί τους είναι ιδιαίτερα αγχωμένο, οι γονείς πρέπει να είναι πρόθυμοι να συζητήσουν μαζί του, να το ενθαρρύνουν και να του εξηγήσουν ότι οι πανελλήνιες είναι ένα σημαντικό μονοπάτι της ζωής, αλλά δεν είναι το βασικό μονοπάτι της ζωής μας. Είναι ένας δρόμος που μπορεί να μας οδηγήσει στην εκπλήρωση των ονείρων μας, αλλά ακόμα και αν δεν τα πάμε καλά πρέπει να ξέρει ο έφηβος ότι πάντοτε υπάρχει μια δεύτερη ευκαιρία και ότι ο γονιός είναι εκεί και τον αγαπάει» καταλήγει η Αλεξάνδρα Καππάτου.