Ζαούτης στο CNN Greece για την ευλογιά των πιθήκων: Δεν βρισκόμαστε μπροστά σε νέα πανδημία

Πάντως, στην εργαστηριακή εξέταση δείγματος από το ύποπτο κρούσμα του 29χρονου άνδρα που νοσηλεύεται στο Νοσοκομείο Αττικόν δεν ανιχνεύθηκε ιός ευλογιάς των πιθήκων (monkeypox), καθώς το δείγμα βρέθηκε θετικό σε δύο επαναλαμβανόμενους ελέγχους για τον ιό της ανεμοβλογιάς (varicella - chickenpox), όπως αναφέρει σε χθεσινοβραδινή του ανακοίνωση, ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας.

Οι εξετάσεις πραγματοποιήθηκαν στο Εργαστήριο Αναφοράς (Εργαστήριο Μικροβιολογίας, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ) για Ευλογιά και στο Εργαστήριο Μικροβιολογίας του Νοσοκομείου Αττικόν.

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, «ο ιός της ανεμοβλογιάς παρότι περιλαμβάνει το συνθετικό -pox είναι διαφορετικός από τον ιούς που προκαλούν Ευλογιά ή Ευλογιά των πιθήκων. Υπάρχει συνάφεια αναφορικά με τα συμπτώματα και την εμφάνιση δερματικών αλλοιώσεων που προκαλούνται από την ανεμοβλογιά και την ευλογιά, ευλογιά των πιθήκων. Η ευλογιά έχει εκριζωθεί από τον ανθρώπινο πληθυσμό από το 1980 ενώ η ανεμοβλογιά αποτελεί μια συχνή νόσο που προκαλεί περίπου 4 εκατομμύρια λοιμώξεις σε παιδιά. Για την ανεμοβλογιά υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο και προκαλεί ηπιότερη νόσο από την ευλογιά».

Χαμηλή μεταδοτικότητα

Όπως αναφέρει στο CNN Greece, ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, ο ιός της ευλογιάς, έχει πολύ χαμηλή μεταδοτικότητα, μάλιστα από ενδελεχή ιχνηλάτηση που πραγματοποιήθηκε στη Βρετανία, μολύνθηκε μόνο 1 άνθρωπος σε 50 από ένα κύκλο στενών επαφών.

«Μεταδοτικός γίνεται κάποιος με τα σταγονίδια μόνο αφού εμφανίσει συμπτώματα, πράγμα που σημαίνει ότι εάν είναι ασυμπτωματικός, δεν μπορεί να μεταδώσει τον ιό», επισημαίνει ο κ. Ζαούτης.

Η επιδημιολογική επιτήρηση και το θέρος

Σε ερώτηση, εάν ο ιός αυτός είναι περισσότερο επικίνδυνος τους θερινούς μήνες, ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ αναφέρει ότι ενδεχομένως λίγο περισσότερο το καλοκαίρι από τον χειμώνα, καθώς είμαστε σε μεγάλο βαθμό ακάλυπτοι από πλευράς ένδυσης και ο ιός μεταδίδεται από την επαφή με το δέρμα.

Όμως σε μεγάλο βαθμό το εμβόλιο της ευλογιάς μας καλύπτει και δημιουργεί την αναγκαία ανοσία, τονίζει ο κ. Ζαούτης.

Ένα άλλο σημείο που τονίζει ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, είναι ότι το δίκτυο επιδημιολογικής επιτήρησης λειτούργησε με αμεσότητα και ακρίβεια, προκειμένου να εντοπίσει το ύποπτο κρούσμα και να σταματήσει τη διασπορά.

Μήπως βρισκόμαστε μπροστά σε μία νέα πανδημία;

Πάντως και ενώ η ιογενής αυτή λοίμωξη εξαπλώνεται ταχύτατα στην Ευρώπη- με την Αυστρία να προστίθεται στην λίστα με τα επιβεβαιωμένα κρούσματα – ο προβληματισμός όλων μας αφορά στο γεγονός, εάν εισήλθαμε στην εποχή των ιών και των λοιμώξεων και εάν τελικά βρισκόμαστε μπροστά σε μία νέα υγειονομική θύελλα.

Ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ κ. Ζαούτης, επισημαίνει ότι τα περιστατικά αυτά, δεν σηματοδοτούν μία νέα πανδημία.

Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC), απαντώντας σε ερωτήσεις την Κυριακή, δήλωσε ότι θα προβεί στη σύσταση για τα προγράμματα εμβολιασμού, σε μια αξιολόγηση κινδύνου που θα δημοσιευθεί σήμερα Δευτέρα 23 Μαΐου.

Ποια είναι τα εγκεκριμένα εμβόλια

Να σημειώσουμε, ότι δεν υπάρχει, μέχρι στιγμής, εγκεκριμένος εμβολιασμός κατά της ευλογιάς των πιθήκων.

Το εμβόλιο που διατίθεται στην ΕΕ, από τη φαρμακοβιομηχανία Bavarian Nordic's Imvanex, της Δανίας δεν είναι εγκεκριμένο για χρήση κατά της ευλογιάς των πιθήκων ενώ δεν υπάρχουν δεδομένα ασφάλειας για τη χρήση του σε άτομα με ανοσοκαταστολή ή σε μικρά παιδιά. Και οι ομάδες αυτές, είναι εκείνες που διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο από τη νόσο, σύμφωνα με το ECDC.

Το εμβόλιο είναι επίσης διαθέσιμο στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου οι υγειονομικές αρχές έχουν συστήσει παρόμοια στρατηγική.

Αναφορικά με τον 29χρονο Άγγλο τουρίστα, να θυμίσουμε ότι νοσηλεύεται στην μονάδα αρνητικής πιέσεως και συγκεκριμένα στη μονάδα ειδικών λοιμώξεων του Αττικού, η οποία είναι ασφαλέστατη μονάδα με εξαιρετικό προσωπικό. Στο «Αττικόν» νοσηλεύεται και η σύντροφός του, η οποία ωστόσο είναι ασυμπτωματική.

Υπενθυμίζεται ότι ο Βρετανός είχε μεταφερθεί το Σάββατο το βράδυ σε ειδική κάψουλα από την Κεφαλονιά στην Αθήνα.

Ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων, ξεκινά με πυρετό και συμπτώματα κρυώματος, κόπωση, κακουχία, ενώ στην συνέχεια εμφανίζεται το εξάνθημα. Έχει περίοδο επώασης μια με δυο εβδομάδες. Αρχικά, έχει συμπτώματα κοινού κρυολογήματος.

Το περιστατικό του 29χρονου Βρετανού, έχει αναλάβει ο καθηγητής Παθολογίας ΕΚΠΑ Σωτήρης Τσιόδρας, μαζί με την αναπληρώτρια καθηγήτρια Παθολογίας -Λοιμώξεων, Αναστασία Αντωνιάδου και τον καθηγητή Παθολογίας – Ρευματολογίας Δημήτρη Μπούμπα.

Τι αναφέρουν οι επιστήμονες του ΕΚΠΑ

• Ευλογιά των πιθήκων (monkeypox) - τι γνωρίζουμε έως τώρα;

Σύμφωνα με τους επιστήμονες του ΕΚΠΑ, «πριν από δύο εβδομάδες μία επιδημική έξαρση κρουσμάτων ευλογιάς των πιθήκων ανιχνεύτηκε για πρώτη φορά στο Ηνωμένο Βασίλειο προκαλώντας ανησυχία στους ειδικούς δημόσιας υγείας. Η διασπορά των περιστατικών που νοσούν από την ευλογιά των πιθήκων αυξάνεται ανά τον κόσμο ενώ είναι άγνωστη ακόμα η μεταδοτικότητά του. Για τον λόγο αυτό είναι απαραίτητη η ενημέρωση των επαγγελματιών υγείας, για την λήψη των απαραίτητων μέτρων προφύλαξης, καθώς και του βαθμού μεταδοτικότητας του ιού».

Ειδικότερα, οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής και της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Γιάννα Ρέντζιου (Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Καθηγήτρια), Μαρία Καντζανού (Αναπληρώτρια Καθηγήτρια), Γιάννης Ντάνασης, Ροδάνθη Ελένη Συρίγου, Πάνος Μαλανδράκης, Δημήτρης Παρασκευής (Αναπληρωτής Καθηγητής και Αντιπρόεδρος του ΕΟΔΥ) και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα νεότερα δεδομένα σχετικά με την ευλογιά των πιθήκων όπως δημοσιεύτηκαν πρόσφατα από τον Max Kozlov στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση Nature (Kozlov M, Monkeypox goes global: why scientists are on alert,Nature 2022).

Επιδημιολογία - Παθογένεια - Κλινική Εικόνα - Διάγνωση

Ο ιός της ευλογίας των πιθήκων ανήκει στο γένος Orthopoxvirus της οικογένειας Poxviridae, στο ίδιο γένος με τον ιό variola, ο οποίος προκαλεί την ευλογιά και έχει εκριζωθεί παγκοσμίως από το 1980. Ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 1958 σε αποικίες πιθήκων, ενώ εντοπίστηκε για πρώτη φορά στον άνθρωπο το 1970 στο Κογκό. Έκτοτε, έχουν παρατηρηθεί τοπικές επιδημικές εξάρσεις σε χώρες της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής, με τελευταία και σημαντικότερη την επιδημική έξαρση στην Νιγηρία με >500 επιβεβαιωμένα και ύποπτα κρούσματα. Στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν εντοπιστεί από το 2018 7 κρούσματα-σχετιζόμενα με ταξίδι σε ενδημικές χώρες.

Η περίοδος επώασης είναι συνήθως 5-21 ημέρες και ο ιός μεταδίδεται μεταξύ των ανθρώπων μέσω του αναπνευστικού συστήματος κατόπιν εισπνοής μεγάλου μεγέθους σταγονιδίων και μέσω επαφής με δερματικές βλάβες πάσχοντος ή μολυσμένα υλικά (π.χ. κλινοσκεπάσματα ή πετσέτες που έχει χρησιμοποιήσει ασθενής).

Η νόσος εκδηλώνεται με πυρετό, κεφαλαλγία, μυαλγίες, λεμφαδενοπάθεια και εξάνθημα, το οποίο συνήθως ξεκινάει από την κεφαλή και επεκτείνεται στον κορμό, ενώ συμπεριλαμβάνει και παλάμες-πέλματα. Το εξάνθημα αρχικά εμφανίζεται με τη μορφή κηλίδων και βλατίδων, οι οποίες εξελίσσονται σε μικρές φυσαλίδες, φλύκταινες και έπειτα σε εφελκίδες που τελικά υποχωρούν. Το εξάνθημα αυτό μερικές φορές συγχέεται με το εξάνθημα της ανεμοβλογιάς. Η νόσος διαρκεί συνήθως 2-4 εβδομάδες και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων είναι αυτοπεριοριζόμενη. Η διάγνωση γίνεται με: απομόνωση του ιού σε καλλιέργεια, ανίχνευση του DNA του ιού με PCR σε κλινικό δείγμα ή ανίχνευση παρουσίας orthopox-ιού σε ιστούς με ανοσοϊστοχημικές μεθόδους.

Η θεραπεία

Η θεραπεία εστιάζει κυρίως στην βελτίωση των συμπτωμάτων. Όσον αφορά στην αντιϊική θεραπεία, δύο φάρμακα που έχουν εγκριθεί για την θεραπεία της ευλογιάς θεωρούνται αποτελεσματικά και έναντι της ευλογιάς των πιθήκων: το tecovirimat, θεραπεία εκλογής σε συνδυασμό με το brincidofovir σε ασθενείς με σοβαρή νόσο. Η θνητότητα στις χώρες της Αφρικής κυμαίνεται μεταξύ 1-10% για τα στελέχη της Κεντρικής Αφρικής ενώ για τα στελέχη της Δυτικής Αφρικής που αποτελούν αυτά που έχουν ταυτοποιηθεί στην πρόσφατη έξαρση στην Ευρώπη, η θνητότητα στην Αφρική είναι περίπου 3%. Στις επιδημικές εξάρσεις στο Δυτικό Ημισφαίριο δεν καταγράφηκε κανένας θάνατος.

• Γιατί ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων προκαλεί ανησυχία για την δημόσια υγεία;

Ένας από τους κυριότερους λόγους ανησυχίας είναι η απότομη άνοδος των κρουσμάτων, καθώς μέχρι το απόγευμα της 21ης Μαΐου 145 περιστατικά (επιβεβαιωμένα και ύποπτα) έχουν καταγραφεί σε 9 ευρωπαϊκές χώρες καθώς και σε Ηνωμένες Πολιτείες, Καναδά, Αυστραλία και Ισραήλ, όπως επισημαίνει ο κ.Moritz Kraemer, PhD, Aναπληρωτής Kαθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Επίσης, άλλος λόγος ανησυχίας είναι η δυνατότητα μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο χωρίς ιστορικό ταξιδιού σε ενδημική περιοχή, το οποίο σημαίνει ότι υπάρχει οριζόντια μετάδοση στην κοινότητα. Το μεγαλύτερο ερώτημα είναι, όπως επισημαίνει και ο Andrea McCollum, επιδημιολόγος στο Τμήμα Poxvirus του CDC, πόσο εύκολα μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Για τον λόγο αυτό, ο κ. Osterholm, διευθυντής του Κέντρου Λοιμωδών Νοσημάτων του Πανεπιστημίου της Μινεσότας, προβλέπει την πιθανότητα δυναμικής μετάδοσης του ιού λόγω της αγνώστου μέχρι ώρας μεταδοτικότητας του. Η αναπληρώτρια διευθύντρια του κέντρου ελέγχου και πρόληψης των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής κ. Jennifer McQuinston δήλωσε ότι «Δεδομένου των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων στην Πορτογαλία, και των ύποπτων περιστατικών στην Ισπανία, και δεδομένου της ανεύρεσης περιστατικών σε πολλές χώρες του κόσμου, είναι ακόμα άγνωστο πόσο μεγάλη θα είναι η διασπορά του ιού, και λόγω των συχνών μετακινήσεων μεταξύ των χωρών, θα δούμε περιστατικά σε όλο το κόσμο».

Τέλος, η κυρία Marion Koopmans, DVM, PhD, διευθύντρια τμήματος Erasmus που επικεντρώνεται στην έρευνα σχετικά με ιούς, επισημαίνει ότι το επιδημική έκρηξη αρχίζει να είναι ανησυχητική καθώς τα περιστατικά εντοπίζονται σε διαφορετικές χώρες, ασυνήθιστο για τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων που δεν είναι τόσο μεταδοτικός.