Βιώσιμος τουρισμός: Γιατί η τάση του sustainable travel είναι το «αύριο» στα ταξίδια
Ο βιώσιμος τουρισμός, που διεθνώς ονομάζεται sustainable travel ή eco – tourism (αν και οι έννοιες ελαφρώς διαφοροποιούνται), θα έπρεπε να είναι ο μόνος τρόπος τουρισμού, υποστηρίζουν ολοένα και περισσότερα μέλη της παγκόσμιας κοινότητας. Με τον πλανήτη να προσπαθεί να αναστρέψει τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης, την ώρα που η ανθρωπότητα ανακάμπτει από την πανδημία και η διάθεση για ταξίδια αναπτερώνεται, ήρθε η ώρα να αναθεωρήσουμε τα δεδομένα και να αλλάξουμε διά παντός τον τρόπο που ταξιδεύουμε.
Ο βιώσιμος τουρισμός δεν προέκυψε «ξαφνικά» το 2022, όμως οι ειδικοί του Τουρισμού παγκοσμίως εκτιμούν ότι είναι μία τάση που θα πρωταγωνιστήσει στις επιλογές των ταξιδιωτών, τόσο φέτος όσο και στο μέλλον. Προέκυψε ως ανάγκη, στο πλαίσιο της προστασίας του πλανήτη μας, υπό τη λογική ότι δεν μπορεί στην καθημερινότητά μας να υιοθετούμε όλο και φιλικότερες προς το περιβάλλον πρακτικές – ειδικά εν μέσω πράσινης μετάβασης – όμως από την άλλη να επιλέγουμε τρόπο διακοπών που επιβαρύνει τη φύση, μεγαλώνει το περιβαλλοντικό μας αποτύπωμα και ουσιαστικά ακυρώνει την όποια προσπάθεια γίνεται σε αυτόν τον τομέα.
Αντίθετα, είναι λογικό κατά τη διάρκεια των διακοπών μας να δίνουμε ακόμα περισσότεροι έμφαση στη βιωσιμότητα και την αειφορία, με επιλογές που δεν βλάπτουν τη φύση, αλλά αντίθετα ενισχύουν ειδικά τον τόπο προορισμού. Στόχος του βιώσιμου τουρισμού είναι να εντοπίσει και να εφαρμόσει τρόπους ώστε ο τουρισμός να διατηρηθεί μακροπρόθεσμα χωρίς να βλάπτει το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον. Τα αειφόρα ταξίδια θα πρέπει να ελαχιστοποιούν τις αρνητικές επιπτώσεις του τουρισμού και ιδανικά να είναι ωφέλιμα για την περιοχή στην οποία πραγματοποιούνται.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού ορίζει τον αειφόρο τουρισμό ως «ανάπτυξη [που] ανταποκρίνεται στις ανάγκες των σημερινών τουριστών και των περιοχών υποδοχής, ενώ παράλληλα προστατεύει και ενισχύει τις ευκαιρίες για το μέλλον. Θεωρείται ότι οδηγεί στη διαχείριση όλων των πόρων με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν να εκπληρωθούν οι οικονομικές, κοινωνικές και αισθητικές ανάγκες διατηρώντας παράλληλα την πολιτιστική ακεραιότητα, τις βασικές οικολογικές διαδικασίες, τη βιολογική ποικιλότητα και το σύστημα υποστήριξης της ζωής».
Βιώσιμα ταξίδια, υπεύθυνα ταξίδια, οικολογικός τουρισμός και πράσινος τουρισμός, ουσιαστικά χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν το ίδιο πράγμα: Την ανάγκη ο τρόπος που ταξιδεύουμε για λόγους αναψυχής να μην επιβαρύνει τον πλανήτη, ελαχιστοποιώντας τις αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και στοχεύοντας στον θετικό αντίκτυπο για τις τοπικές κοινωνίες και οικονομίες.
Οι πυλώνες της αειφορίας στον Τουρισμό
Η έννοια της βιωσιμότητας στον τουρισμό στηρίζεται στις τρεις βασικές αρχές, οι οποίες είναι γνωστές ως «οι τρεις πυλώνες της αειφορίας».
Ο περιβαλλοντικός πυλώνας, που εστιάζει στη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον και την άγρια ζωή από τα ταξίδια. Αυτό περιλαμβάνει την ελαχιστοποίηση του αποτυπώματος άνθρακα, ειδικά από τα αεροπορικά ταξίδια, τη χρήση νερού, τις συσκευασίες και τα πλαστικά απόβλητα, ενώ δεν περιλαμβάνει επουδενί την ενόχληση της άγριας ζωής. Ως βιώσιμοι ταξιδιώτες, μπορούμε να έχουμε ένα απλό θετικό αποτέλεσμα μεταφέροντας τα δικά μας επαναχρησιμοποιήσιμα αντικείμενα που θα αντικαταστήσουν τα μιας χρήσης. Μπορούμε επίσης, να αναζητήσουμε ξενοδοχεία και εστιατόρια που ανακυκλώνουν και προϊόντα που είναι κατασκευασμένα από βιώσιμα υλικά. Μέσα από την εκ των προτέρων ενδελεχή έρευνα, έχουμε τη δυνατότητα να εντοπίσουμε υπεύθυνους τουριστικούς πράκτορες, που θα μας επιτρέψουν να πραγματοποιήσουμε ακόμα και τουρισμό άγριας ζωής με ηθικό τρόπο.
Ο κοινωνικός πυλώνας, που αφορά στον αντίκτυπό μας στους ντόπιους και τις κοινότητες τους στον τόπο προορισμού. Από την υποστήριξη τοπικών επιχειρήσεων έως και την άμεση εμπλοκή τους μέσα από κοινοτικά τουριστικά έργα, ΜΚΟ, κοινωνικές επιχειρήσεις και φιλανθρωπικές οργανώσεις, οι υπεύθυνοι ταξιδιώτες μπορούν να αναζητήσουν ευκαιρίες για να γνωρίζουν ποιους απασχολούν οι επιχειρήσεις, εάν αμείβονται δίκαια και εάν το περιβάλλον εργασίας τους είναι ασφαλές.
Ο οικονομικός πυλώνας, που αναφέρεται στο να χρησιμοποιήσουμε τα χρήματά μας ως ταξιδιώτες για να συμβάλουμε θετικά στην τοπική οικονομία.
Απλές κινήσεις για βιώσιμο τουρισμό
Πολλοί είναι εκείνοι που δεν γνωρίζουν ότι μπορούν να κάνουν πράξη τον βιώσιμο τουρισμό ενσωματώνοντας στα ταξίδια τους απλές κινήσεις σε βασικές επιλογές τους. Φυσικά, κάτι τέτοιο δεν γίνεται «εν μία νυκτί», είναι καλό να θυμόμαστε όμως ότι ακόμα και ένα μικρό βήμα έχει ουσιαστική επίδραση στο τελικό αποτέλεσμα: Τη μείωση του περιβαλλοντικού μας αποτυπώματος και την προστασία του πλανήτη.
- Στον τομέα των μεταφορών: Ένας από τους πιο κρίσιμους τομείς για τα ταξίδια μας και την επίπτωση που έχουν στο περιβάλλον είναι αυτός των μεταφορών – που αφορά τόσο στο πώς θα ταξιδέψουμε μέχρι τον προορισμό μας, όσο και το πώς θα μετακινηθούμε φτάνοντας εκεί. Έρευνες υποστηρίζουν ότι αν καθένας μας μειώσει τα αεροπορικά του ταξίδια σε ένα κάθε τρία χρόνια, τότε η συγκράτηση της ανόδου της θερμοκρασίας στον πλανήτη κάτω από 1,5°C θα είναι εφικτή έως το 2100. Εάν αυτό μας δυσκολεύει, τότε η αμέσως καλύτερη λύση είναι να επιλέξουμε τη συντομότερη διαδρομή προς τον προορισμό μας (την απευθείας πτήση, δηλαδή) και την οικονομική θέση, διότι καταλαμβάνει λιγότερο χώρο στο αεροπλάνο, άρα είναι οικολογικότερη (και φυσικά οικονομικότερη) επιλογή. Όσον αφορά τον τρόπο μετακίνησης στον προορισμό, επιλέγουμε βιώσιμα μέσα μεταφοράς, όπου υπάρχει αυτή η επιλογή: Ποδήλατο, ηλεκτρικά πατίνια, δημόσια μέσα μεταφοράς είναι μερικές επιλογές που έχουν σημαντικές, θετικές επιπτώσεις στο συνολικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα του ταξιδιού μας.
- Στον τομέα της διαμονής: Η επιλογή καταλύματος για τις διακοπές μας, μπορεί επίσης να κάνει τη διαφορά στο ταξίδι μας. Επιλέγοντας τοπικές επιχειρήσεις, ξενώνες, bed & breakfast ή ακόμα και τη διαμονή στο σπίτι φίλων και γνωστών, μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά. Σημαντικό είναι επίσης να είμαστε ενημερωμένοι εκ των προτέρων για τους τρόπους και τις μεθόδους που χρησιμοποιεί το κάθε κατάλυμα για τη διαχείριση αποβλήτων, την τροφοδοσία, αν διαθέτει «πράσινες» πιστοποιήσεις ή εάν έχει αναλάβει δεσμεύσεις για πρωτοβουλίες βιωσιμότητας.
Ο τουρισμός γίνεται βιώσιμος και εμείς οι ταξιδιώτες έχουμε τη δύναμη να επιτύχουμε ακόμα πιο άμεσα, καλύτερα και ισχυρά αποτελέσματα, αλλάζοντας τις επιλογές μας, ταξιδεύοντας «πράσινα» και οικολογικά.