Candida auris: Μία νέα υγειονομική απειλή, ή αλλιώς οι παράπλευρες απώλειες της πανδημίας

Όπως όλα δείχνουν, ο ενδονοσοκομειακός μύκητας που εμφανίστηκε και μας ανησυχεί, ο Candida auris, ίσως αποδεχθεί η απαρχή για μία νέα υγειονομική πρόκληση, έστω και εάν οι επιστήμονες και λοιμωξιολόγοι, δηλώνουν ψύχραιμοι προς ώρας. Σε κάθε περίπτωση αυτό που πρέπει να γνωρίζουμε, είναι ότι ο μύκητας αυτός, αποτελεί απειλή ενδονοσοκομειακή και δεν κυκλοφορεί στην κοινότητα, με «αδύναμους κρίκους» τους νοσηλευόμενους σε νοσηλευτήρια, ΜΕΘ και τους ασθενείς σε ανοσοκαταστολή.

Όπως τονίζει στο CNN Greece, κορυφαίος επιστήμονας από τον τομέα της Μικροβιολογίας στη χώρα μας, «αυτές είναι οι παράπλευρες απώλειες της πανδημίας, αφού επί δύο και πλέον χρόνια, μεσούσης του COVID-19, έπαψε σχεδόν ο έλεγχος των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων στο σύστημα υγείας, ενώ όπως είναι γνωστό, στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, έγινε μεγάλη χρήση των αντιβιοτικών, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί πολυανθεκτικότητα στα μικρόβια».

Όπως αναφέρεται μάλιστα σε report του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC), η πανδημία Covid-19 αφαίρεσε πόρους από την καταπολέμηση και τον εντοπισμό του μύκητα, γεγονός που οδήγησε σε επιδημίες. Επίσης, οι ελλείψεις σε εξοπλισμό ατομικής προστασίας, ανάγκασαν το ιατρικό προσωπικό να επαναχρησιμοποιεί τις ρόμπες και τις μάσκες κατά τη διάρκεια της πανδημίας, γεγονός που συνέβαλε στην εξάπλωση του μύκητα.

Η ανησυχία στην Ελλάδα έχει αρχίσει και κορυφώνεται, ιδιαίτερα μετά τους τέσσερις θανάτους που καταγράφηκαν στην Πάτρα από την ενδονοσοκομειακή λοίμωξη που προκαλεί, όπως αποκάλυψε η πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Πάτρας Άννα Μαστοράκου σε δηλώσεις της στον σταθμό Max Fm.

Ηλεκτρονική καταγραφή σε 10 νοσοκομεία

Από την πλευρά του ο καθηγητής Παιδιατρικής του ΕΚΠΑ και πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας Θεοκλής Ζαούτης, τονίζει στο CNN Greece, ότι έχει ξεκινήσει ήδη μία ηλεκτρονική καταγραφή των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων σε 10 νοσοκομεία της χώρας, με πόρους από το Ίδρυμα «ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΑΡΧΟΣ».

Άλλωστε το πεδίο των λοιμώξεων και δη των ενδονοσοκομειακών, αποτελούσε πάντα το αγαπημένο πεδίο του καθηγητή Ζαούτη, ενώ σήμερα με την θεσμική ιδιότητα του προέδρου του ΕΟΔΥ, αποτελεί και ένα κρίσιμο στοίχημα. Να σημειωθεί, ότι ο κ. Ζαούτης, είναι παγκοσμίως ειδικός στις μυκητιακές λοιμώξεις και ένας από τους συγγραφείς των κατευθυντήριων γραμμών της IDSA (Infectious Diseases Society of America) αναφορικά με τη διαχείριση των λοιμώξεων Candida, καθώς και στις ευρωπαϊκές κατευθυντήριες γραμμές για τους κοινώς αποδεκτούς ορισμούς των μυκητιακών λοιμώξεων.

Όπως επισημαίνει για την ηλεκτρονική καταγραφή των λοιμώξεων, πρόκειται για μία εθνική προσπάθεια, η οποία αφορά στην ανάπτυξη ενός εθνικού συστήματος παρακολούθησης Νοσοκομειακών Λοιμώξεων (ΝΛ) και της Μικροβιακής Αντοχής (ΜΑ) που θα παρέχει τα απαραίτητα δεδομένα (σε επίπεδο υγειονομικών μονάδων, περιφερειών, αλλά και εθνικό) για τον εντοπισμό προβλημάτων, τη μέτρηση της προόδου των παρεμβάσεων πρόληψης και τελικά την εξάλειψη των ΝΛ και τη μείωση της ΜΑ. Παράλληλα, δημιουργείται ένα εθνικό πρόγραμμα εκπαίδευσης και κατάρτισης για Νοσηλευτές Ελέγχου Λοιμώξεων (ΝΕΛ), με διαπίστευση, σχετικά με τις βασικές αρχές της πρόληψης και του ελέγχου των ΝΛ και για τη μείωση της ΜΑ. Λειτουργεί ήδη και έχουν ολοκληρωθεί 3 κύκλοι εκπαίδευσης σε ιατρονοσηλευτικό προσωπικό της χώρας.

Ας δούμε με προσοχή τις απόψεις του προέδρου του ΕΟΔΥ:

Τι είναι η Candida

H Candida είναι ένας μύκητας που συνήθως ζει στο δέρμα και διάφορα άλλα σημεία του σώματός μας, όπως η στοματική κοιλότητα, το έντερο και ο κόλπος, χωρίς να προκαλεί προβλήματα. Οι σοβαρές λοιμώξεις με Candida εμφανίζονται σχεδόν αποκλειστικά σε νοσηλευόμενους ή σε ανοσοκατασταλμένους ασθενείς, δηλαδή δεν αποτελούν λοιμώξεις της κοινότητας και δεν αφορούν υγιή πληθυσμό.

Οι πρώτες περιγραφές της Candida auris, που αποτελεί ένα από τα πολλά είδη Candida, δημοσιεύτηκαν στην Ιαπωνία και στη Νότια Κορέα το 2009. Από τότε, έχουν αναφερθεί σοβαρές λοιμώξεις από Candida auris σε όλες τις ηπείρους και με αυξανόμενη συχνότητα. Η αντοχή της στα φάρμακα και η ικανότητά της να επιβιώνει στο νοσοκομειακό περιβάλλον δεν είναι διαφορετική από αυτή των ανθεκτικών στα αντιβιοτκά βακτήρια, τα οποία είναι κοινά στα ελληνικά νοσοκομεία. Και τα δυο δημιουργούν αντίστοιχες προκλήσεις στον έλεγχο των λοιμώξεων.

Γιατί μας προβληματίζει η Candida auris

Η Candida auris είναι συχνά πολυανθεκτική, πράγμα που σημαίνει ότι είναι ανθεκτική σε πολλά από τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται συνήθως για τη θεραπεία λοιμώξεων από Candida. Έχει προκαλέσει επιδημίες σε χώρους υγειονομικής περίθαλψης και για το λόγο αυτό, είναι σημαντικό να εντοπιστεί γρήγορα η C. auris σε έναν νοσηλευόμενο ασθενή, έτσι ώστε τα νοσοκομεία να μπορούν να λάβουν έγκαιρα ειδικές προφυλάξεις για να σταματήσουν την εξάπλωσή της. Ορισμένα κοινά απολυμαντικά που χρησιμοποιούνται στους χώρους υγειονομικής περίθαλψης είναι λιγότερο αποτελεσματικά στην εξάλειψή της. Έτσι, μπορεί να μεταφέρεται στο δέρμα των ασθενών χωρίς να προκαλείται λοίμωξη και επιτρέποντας την εξάπλωση της σε άλλους,

Πώς μπορούμε να αποτρέψουμε τις λοιμώξεις Candida auris στους νοσηλευμένους ασθενείς μας

Για τους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας: καθαρίστε σωστά τα χέρια και χρησιμοποιήστε τις κατάλληλες προφυλάξεις για τον έλεγχο λοιμώξεων ώστε να αποτρέψετε τις λοιμώξεις και να προλάβετε την εξάπλωσή τους. Γνωρίζουμε ήδη ότι ένα σημαντικό ποσοστό των νοσοκομειακών λοιμώξεων μπορεί να προληφθεί χρησιμοποιώντας βασικές πρακτικές που είναι βασισμένες σε στοιχεία. Δεδομένου ότι ορισμένα απολυμαντικά που χρησιμοποιούνται συνήθως σε χώρους υγειονομικής περίθαλψης είναι λιγότερο αποτελεσματικά στην εξάλειψή της Candida auris, ο σχολαστικός καθαρισμός των δωματίων των ασθενών με απολυμαντικό που λειτουργεί κατά της C. auris, είναι σημαντικός.

Παγκόσμια υγειονομική απειλή, τονίζει το CDC

Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων στις ΗΠΑ (CDC), ο Candida Auris είναι ένας αναδυόμενος μύκητας που αποτελεί κρίσιμη παγκόσμια απειλή για τη δημόσια υγεία.

Το CDC εκφράζει συγκεκριμένα μια σειρά από βασικούς λόγους για τους οποίους η εξάπλωση του Candida Auris προξενεί ανησυχία:

Είναι ανθεκτικός σε πολλαπλά αντιμυκητιασικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται συνήθως για τη θεραπεία λοιμώξεων από Candida Auris. Ορισμένα στελέχη είναι ανθεκτικά και στις τρεις διαθέσιμες κατηγορίες αντιμυκητιασικών φαρμάκων.

Είναι δύσκολο να ταυτοποιηθεί με τις συνήθεις εργαστηριακές μεθόδους και μπορεί να ταυτοποιηθεί εσφαλμένα σε εργαστήρια χωρίς ειδική τεχνολογία. Η λανθασμένη ταυτοποίηση μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένη διαχείριση.

Έχει προκαλέσει επιδημίες σε χώρους υγειονομικής περίθαλψης. Για το λόγο αυτό, είναι σημαντικό να ταυτοποιείται γρήγορα σε νοσηλευόμενο ασθενή, ώστε οι εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης να μπορούν να λάβουν ειδικές προφυλάξεις για να σταματήσουν την εξάπλωσή του.

Η μη έγκυρη ταυτοποίησή του μπορεί να αποβεί μοιραία, καθώς οδηγεί ακόμη και σε σηψαιμία σε όσους προσβάλλονται απ' αυτόν.

Το 2021, το CDC εντόπισε στελέχη του Candida Auris που είχαν ανοσία σε όλα τα υπάρχοντα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία μυκητιασικών λοιμώξεων.