Long ή Post COVID: Οι αναθεωρημένες Οδηγίες από την Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία

Στόχος της Πνευμονολογικής Εταιρείας, είναι να βοηθήσει τους Ιατρούς όλων των ειδικοτήτων στη διάγνωση αλλά και τη διαχείριση του «συνδρόμου Long Post COVID», θεωρώντας βαρύνουσας σημασίας την υπεύθυνη ενημέρωση.

Οι αναθεωρημένες οδηγίες είναι το αποτέλεσμα ανταλλαγής εμπειριών και απόψεων των μελών της ΕΠΕ, με ειδικούς από διεθνείς οργανισμούς, όπως το NICE1 και το CDC2 και αξιοποίησης παρόμοιων οδηγιών που έχουν δημοσιευτεί από διαφορετικές ερευνητικές ομάδες.

Ο όρος «σύνδρομο Long COVID» περιλαμβάνει τα συμπτώματα και σημεία αλλά και τις επιπλοκές (όψιμες ή μακροχρόνιες) που εμμένουν ή εμφανίζονται 4 εβδομάδες μετά τη λοίμωξη με SARS-COV-2.

Το National Institute for Health and Care Excellence (NICE) προτείνει την ακόλουθη ορολογία για τις φάσεις που έπονται της λοίμωξης από τον ιό SARS-COV-2:

1. Οξεία COVID-19 (Acute COVID-19): αφορά σε σημεία και συμπτώματα έως 4 εβδομάδες
2. Συνεχιζόμενη συμπωματική COVID-19 (Ongoing symptomatic COVID-19): αφορά σε σημεία και συμπτώματα από 4 έως 12 εβδομάδες
3. Μετά-COVID-19 σύνδρομο (Post COVID-19 syndrome):αφορά σε σημεία και συμπτώματα που αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια ή μετά από τη λοίμωξη με COVID-19 και συνεχίζουν για περισσότερο από 12 εβδομάδες, χωρίς να μπορούν να αποδοθούν σε εναλλακτική διάγνωση.

Από τα παραπάνω, προκύπτει ότι ο όρος Long COVID περιλαμβάνει τη συνεχιζόμενη συμπωματική COVID-19 και το μετά COVID-19 σύνδρομο.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και το Mount Sinai, αναφέρουν ότι η COVID-19, πέραν του ότι είναι ιός που προσβάλλει το αναπνευστικό επηρεάζει και άλλα συστήματα. Έτσι οι ασθενείς με εμμένοντα συμπτώματα μετά από 3 μήνες, θα πρέπει σαφώς να ξεκινούν το διαγνωστικό έλεγχο από το αναπνευστικό σύστημα (για την περίπτωση της επαγόμενης από COVID-19 διάμεσης πνευμονοπάθειας). Στην περίπτωση που ο έλεγχος του αναπνευστικού δεν καταλήξει στην επαρκή αιτιολόγηση της συμπτωματολογίας, ο έλεγχος θα πρέπει να συνεχιστεί στο καρδιαγγειακό και σε άλλες οντότητες.

Ο Πρόεδρος της ΕΠΕ κ. Στέλιος Λουκίδης, καθηγητής Πνευμονολογίας ΕΚΠΑ σχετικά με τις οδηγίες τονίζει: «πρέπει όλοι να κατανοήσουμε το σημαντικό ρόλο του Πνευμονολόγου σε όλες τις βαθμίδες του συστήματος υγείας στη διαχείριση και αντιμετώπιση των αναπνευστικών επιπτώσεων μετά από λοίμωξη με COVID-19. Η ΕΠΕ δημιούργησε μια λεπτομερή έκδοση οδηγιών με πρακτικούς αλγόριθμους με σκοπό να βοηθήσει τον κλινικό γιατρό στην προσέγγιση των βραχυχρόνιων και καμιά φορά μακροχρόνιων επιπτώσεων της λοίμωξης COVID-19».

O Δρ. Στυλιανός Κ. Βιττωράκης Πνευμονολόγος – Φυματιολόγος Υπεύθυνος Ομάδας Εργασίας ΠΦΥ της ΕΠΕ εξηγεί: «με τον όρο παρατεταμένο σύνδρομο COVID-19 περιγράφονται τα μακροχρόνια συμπτώματα που εμφανίζουν ασθενείς που νόσησαν με COVID-19, τα οποία εμμένουν για μήνες μετά την αρχική λοίμωξη ή εμφανίζονται μετά την αρχική ανάρρωση από τη νόσο. Εκτιμάται ότι περίπου δύο στους δέκα ασθενείς που νόσησαν με COVID-19, παρουσιάζουν παρατεταμένο σύνδρομο COVID-19. Με την έγκαιρη αναγνώριση του συνδρόμου αυτού και την κατάλληλη αντιμετώπιση, μπορούμε να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής των ασθενών μας και να μετριάσουμε τις επιπλοκές της νόσησης από COVID-19».

Η Κατερίνα Αντωνίου MD, PhD, Συντονίστρια 12ης Επιτροπής Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας, καθηγήτρια Πνευμονολογίας, και υπεύθυνη της Μονάδας Διαμέσων Νοσημάτων της Πανεπιστημιακής Πνευμονολογικής Κλινικής ΠΑ.Γ.Ν.Η, αναφερόμενη στις οδηγίες επισημαίνει: «είχα την τιμή να συντονίσω με τη συμμετοχή εξαιρετικών Συναδέλφων, την Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας σχετικά τις συστάσεις που πρέπει να ακολουθούν οι Συνάδελφοι μας για τη διαχείριση των ασθενών με Long Covid-19, είτε έχουν νοσηλευτεί, είτε όχι. Οι συστάσεις αυτές, τους διευκολύνουν για το πως θα διαχειρίζονται τους ασθενείς αυτούς, τις εξετάσεις (πνευμονική λειτουργία, απεικονιστικές μεθόδους) που πρέπει να διενεργούν, λαμβάνοντας υπόψη την Ποιότητα ζωής των ασθενών και τη δυνατότητα παρακολούθησης τους, μέσω της τηλεϊατρικής. Πρόσφατα δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας και αποτελούν μέρος των οδηγιών της ERS (living ERS GUIDELINES)».

Ο Δρ. Αργύριος Τζουβελέκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Πνευμονολογίας, Διευθυντής Πνευμονολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Πατρών τονίζει: « To Long COVID-19 σύνδρομο αποτελεί στην παρούσα φάση τη μεγαλύτερη απειλή για τη δημόσια υγεία, μετά την οξεία λοίμωξη από κορονοϊό. Από τον πνεύμονα, η σοβαρότερη επιπλοκή του συνδρόμου, ονομάζεται πνευμονική ίνωση και χαρακτηρίζεται από πολλαπλές ουλές στο πνευμονικό παρέγχυμα, κατάλοιπα της λοίμωξης από κορωνοϊό. Εμφανίζεται σε ποσοστό 10-20% στους βαρέως πάσχοντες ασθενείς. Δεδομένου ότι μέχρι σήμερα έχουν εξέλθει από τις ΜΕΘ περί τους 4.000 ασθενείς, το μελλοντικό αντίκτυπο του συνδρόμου στη δημόσια υγεία είναι ιδιαίτερα σημαντικό».

Η Αφροδίτη Μπούτου MD, MSc, PhD, Συντονίστρια ομάδας εργασίας Φυσιολογία & Παθοφυσιολογία Αναπνευστικού-Πνευμονική Κυκλοφορία-Αποκατάσταση Πνευμονολόγος, Διευθύντρια Πνευμονολογικής Κλινικής, Γ.Ν.Θ «Ιπποκράτειο» επισημαίνει: «οι ασθενείς με Long Covid παρουσιάζουν συχνά εύκολη κόπωση, μειωμένη ανοχή στην άσκηση και δύσπνοια, ακόμα και με φυσιολογική αναπνευστική λειτουργία. Η ένταξή τους σε εξειδικευμένα προγράμματα θεραπευτικής άσκησης- πνευμονικής αποκατάστασης που παρέχονται από ομάδα ειδικών σε συγκεκριμένα κέντρα, μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την συμπτωματολογία και την ποιότητα ζωής τους».

Ομάδα Εργασίας: Τζουβελέκης Αργύριος, Βιττωράκης Στυλιανός, Καραμπιτσάκος Θεόδωρος, Σωτηροπούλου Βασιλική, Μπούτου Αφροδίτη, Δανιήλ Ζωή, Αντωνίου Αικατερίνη, Ασημάκος Ανδρέας, Σταύρου Θ. Βασίλειος, Μπούτλας Στυλιανός, Βαβουγιός Δ. Γεώργιος, Τουρλακόπουλος Κωνσταντίνος, Βογιατζής Ιωάννης, Γουργουλιάνης Ι. Κωνσταντίνος, ΔΣ Ε.Π.Ε.

• Κατάλογος των Πνευμονολογικών Ιατρείων Post Covid

Για τους πολίτες που επιθυμούν να απευθυνθούν στις δημόσιες δομές υγείας, ακολουθεί κατάλογος των Πνευμονολογικών Ιατρείων Post Covid σε όλη την Ελλάδα, με αναλυτικές πληροφορίες στο link:

https://hts.org.gr/assets/post%20covid%20iatreia-pinakas2022.pdf