Μετάλλαξη Όμικρον: Είναι η αρχή του τέλους της πανδημίας; - Οι κίνδυνοι του εφησυχασμού

Περιοριστικά μέτρα μέτριας ή σκληρής διαβάθμισης επανακάμπτουν, ενώ τα ήδη επιβαρυμένα συστήματα Υγείας απειλούνται όχι μόνο από ενδεχόμενη συρροή νοσούντων από το νέο υπερ-μεταδοτικό στέλεχος του κορωνοϊού, αλλά και από τις ελλείψεις σε προσωπικό που εκτιμάται ότι θα επιφέρει η προσβολή και υποχρεωτική απομόνωση μεγαλύτερου αριθμού επαγγελματιών Υγείας.

Μέσα σε λίγες εβδομάδες από την εμφάνισή της στην αφρικανική ήπειρο η Όμικρον «καλπάζει»· έχει ήδη κυριαρχήσει έναντι της Δέλτα σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, καθώς, και στις Ηνωμένες Πολιτείες, και η έλευση του νέου έτους αναμένεται να την βρει κυρίαρχη και στην Ελλάδα με τις προγνώσεις να κάνουν λόγο έως και για 12.000 κρούσματα κορωνοϊού στη χώρα μετά την Πρωτοχρονιά.

Η προοπτική δείχνει σκληρή, όμως το «φως» ίσως κρύβεται στη συγκρατημένη αισιοδοξία επιστημόνων ότι η παραλλαγή Όμικρον ενδέχεται να αποτελεί ένδειξη ότι ο κορωνοϊός χάνει προοδευτικά τη «δύναμή» του -παρά τον υψηλό αριθμό μολύσεων που «συνοδεύουν» το νέο στέλεχος.

Η διαφαινόμενη εικόνα ηπιότερης νόσου κρύβει όμως και την «παγίδα» του εφησυχασμού, και εκεί ενδεχομένως κρύβεται και η μεγαλύτερη απειλή, έρχονται ταυτόχρονα να προειδοποιήσουν οι ειδικοί.

Με το Ηνωμένο Βασίλειο να είναι η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα όπου επικράτησε η Όμικρον, καταρρίπτοντας το ένα μετά το άλλο τα ρεκόρ ημερήσιων κρουσμάτων που ξεπερνούν τις 100.000, η βρετανική εφημερίδα The Guardian αποτυπώνει τρέχοντα δεδομένα και εκτιμήσεις ειδικών σε αναζήτηση της απάντησης εάν μπορεί η μετάλλαξη Όμικρον να σηματοδοτεί την αρχή της αντίστροφης μέτρησης προς το τέλος της πανδημίας.

Αναφερόμενη στα ρεκόρ κρουσμάτων, την επαναφορά μέτρων, την ακύρωση χριστουγεννιάτικων εκδηλώσεων, καθώς και την αγωνία που εκφράζεται ότι το βρετανικό NHS μπορεί να κατακλυστεί από μεγάλους αριθμούς βαριά νοσούντων, η βρετανική εφημερίδα επισημαίνει πως έχει γεννηθεί πλέον ο φόβος ότι οι κοινωνικοί περιορισμοί και η διαρκής απειλή ενός lockdown μπορεί να καταστούν η νέα «κανονικότητα».

Πανδημία πέρυσι και φέτος

«Είναι μια απογοητευτική προοπτική. Είναι όμως ρεαλιστικό; Δικαιολογούμαστε να κάνουμε στενούς παραλληλισμούς ανάμεσα σε αυτή την Πρωτοχρονιά και την περυσινή;» λέει ο Guardian, σημειώνοντας πως πρόκειται για ερωτήματα-κλειδιά, καθώς προσπαθώντας να τα απαντήσουμε, μπορεί επίσης να βρούμε ενδείξεις για την πιθανή πορεία συνολικά της πανδημίας.

Εκ πρώτης όψεως, οι δύο χρονιές φαίνονται παρόμοιες, με τους αριθμούς κρουσμάτων να εκτοξεύονται σε λίγες μόνο εβδομάδες στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ωστόσο, οι νοσηλείες και οι θάνατοι από την Covid-19 παραμένουν πολύ χαμηλοί μέχρι στιγμής φέτος, με τις τελευταίες έρευνες να υποδηλώνουν ότι η νέα παραλλαγή φαίνεται να προκαλεί λιγότερες περιπτώσεις σοβαρής νόσου συγκριτικά με τις προηγούμενες.

Οι επιστήμονες υποδέχονται τις τελευταίες μελέτες ως «καλά νέα», ωστόσο ταυτόχρονα εφιστούν την προσοχή. Ειδικά, στη Βρετανία τα καθημερινά κρούσματα «εκτοξεύονται» -έφθασαν τις 122.000 μολύνσεις την παραμονή των Χριστουγέννων- και υπολογίζεται ότι 1,7 εκατ. άτομα στο Ηνωμένο Βασίλειο ήταν φορείς του κορωνοϊού την περασμένη εβδομάδα.

Ο παράγοντας της ηλικίας

Ως προς το ζήτημα της ηλικίας σε σχέση με την Όμικρον, τα περισσότερα νέα κρούσματα, επισημαίνει ο Guardian, έχουν εμφανιστεί σε νεαρούς ενήλικες, γεγονός που έχει οδηγήσει πολλούς ειδικούς να προειδοποιήσουν ότι εάν η νέα παραλλαγή αρχίσει να προσβάλει μεγαλύτερους και πιο ευάλωτους ανθρώπους, οι νοσηλείες θα μπορούσαν να αυξηθούν.

Από την άλλη πλευρά, ένα πολύ μεγάλο ποσοστό ανθρώπων -ιδιαίτερα ηλικιωμένων- έχει πλέον εμβολιαστεί έναντι του κορωνοϊού και ιδίως με την αναμνηστική δόση θα έχει αποκτήσει σημαντική προστασία έναντι της νέας μετάλλαξης.

Μένει να διαφανεί πώς αυτοί οι διαφορετικοί παράγοντες επηρεάζουν τα αριθμητικά στοιχεία. Στην παρούσα φάση, τα δεδομένα ακόμη βρίσκονται στο στάδιο της συλλογής· είναι πολύ νωρίς για ασφαλή συμπεράσματα, και εν τω μεταξύ πρέπει να ληφθούν πολιτικές αποφάσεις για την προστασία της δημόσιας υγείας.

Ακριβώς το γεγονός αυτό υπογραμμίζει ο καθηγητής λοιμωξιολόγος Μαρκ Γούλχαους του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου. «Υπάρχει σαφώς μία υστέρηση μεταξύ μόλυνσης και νοσηλείας. Στο μεσοδιάστημα, όμως, πρέπει να ληφθούν πολιτικές αποφάσεις» δήλωσε την περασμένη εβδομάδα στην επιθεώρηση Nature.

Θα σταματήσει ο ιός να προκαλεί σοβαρή νόσο;

Στο ερώτημα αυτό, πολλοί επιστήμονες θεωρούν ότι τα σημερινά στοιχεία υποδεικνύουν ότι αυτή η υπόθεση μπορεί να είναι βάσιμη. Πρόσφατες μελέτες στη Σκωτία, την Αγγλία και τη Νότια Αφρική δείχνουν όλες προς αυτή την κατεύθυνση.

«Η διαίσθησή μου είναι ότι αυτή η παραλλαγή είναι το πρώτο βήμα σε μία διαδικασία με την οποία ο ιός προσαρμόζεται στον ανθρώπινο πληθυσμό για να παράγει περισσότερο ήπια συμπτώματα» αναφέρει ο δρ Τζούλιαν Τανγκ, καθηγητής Πνευμονολογίας στο Πανεπιστήμιο του Λέστερ.

«Κατά μία έννοια, είναι προς όφελος του ιού εάν επηρεάζει τους ανθρώπους με τρόπο κατά τον οποίο να μην ασθενούν βαριά γιατί έτσι μπορούν να κυκλοφορούν και να διασπείρουν τον ιό ακόμη περισσότερο» επισημαίνει.

Θα καταλήξει η Covid-19 να «συμπεριφέρεται» σαν γρίπη;

Ορισμένοι υγειονομικοί αξιωματούχοι έχουν προβλέψει ότι η Covid-19 θα μπορούσε να καταλήξει να «συμπεριφέρεται» σαν την εποχική γρίπη, γεγονός το οποίο απαιτεί νέο εμβόλιο για την προστασία έναντι νέων στελεχών που εμφανίζονται κάθε χρόνο.

Ωστόσο, ο καθηγητής Μάρτιν Χάιμπερτ, της Σχολής Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου, υποστηρίζει ότι οι κορωνοϊοί -όπως αυτοί που ήδη προκαλούν κρυολόγημα- δεν συμπεριφέρονται με αυτόν τον τρόπο:

«Δεν εμφανίζονται ως νέα στελέχη κάθε χρόνο. Ο λόγος που αρρωσταίνουμε τον χειμώνα είναι επειδή η ανοσία μας στους κορωνοϊούς δεν διαρκεί πολύ. Και αυτός ο ιός φαίνεται να μοιάζει περισσότερο με αυτούς που προκαλούν κοινό κρυολόγημα. Με άλλα λόγια, ίσως πρέπει ακόμα να εξετάσουμε τη χορήγηση εμβολίων για την προστασία από την Covid-19 κάθε χρόνο, επειδή η ανοσία πάντα θα γλιστράει».

Αυτό δεν σημαίνει ότι αντιμετωπίζουμε μία «καταστροφή» για τα επόμενα πέντε χρόνια, προσθέτει ο Τζούλιαν Τανγκ. «Πιστεύω ότι ο ιός θα εξελιχθεί πολύ σύντομα μακριά από το στέλεχος της πανδημίας και θα γίνει πιο ήπιος, πιο μεταδοτικός σε σημείο που ίσως χρειαστεί να σκεφτουμε μόνο τον εμβολιασμό των πιο ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού».

Ο Θάνος Δημόπουλος για την Όμικρον και την πορεία της πανδημίας

Στην παραλλαγή Όμικρον και στον τρόπο μετάδοσής της αναφέρθηκε σήμερα και ο καθηγητής Θεραπευτικής- Ογκολογίας- Αιματολογίας, και πρύτανης του ΕΚΠΑ, Θάνος Δημόπουλος, επισημαίνοντας ότι η μετάδοση του νέου στελέχους είναι πολύ ταχύτερη, ωστόσο τα δεδομένα δείχνουν ότι η νόσηση είναι πιο ήπια στους πλήρως εμβολιασμένους.

Σύμφωνα με τον κ. Δημόπουλο, πρόσφατα δεδομένα από τη Νότια Αφρική κατέδειξαν αποκλιμάκωση των κρουσμάτων, ενώ μελέτες από το Χονγκ Κονγκ, έδειξαν ότι αυτό το στέλεχος έχει μεγαλύτερη τάση να εισέρχεται στα κύτταρα του ανώτερου αναπνευστικού και λιγότερη στα κύτταρα των πνευμόνων.

Όπως εξήγησε ο κ. Δημόπουλος, μιλώντας στον ΣΚΑΙ, αυτό σημαίνει πως η μετάλλαξη Όμικρον προκαλεί ό,τι και το κοινό κρυολόγημα και όχι τόσο πνευμονία. Επίσης, τα συμπτώματα που εκδηλώνονται από τη μόλυνση με την Όμικρον είναι σχεδόν ίδια με εκείνα του κοινού κρυολογήματος.

Ο ίδιος ανέφερε, επίσης, ότι τις επόμενες ημέρες θα δούμε αύξηση των κρουσμάτων. Οι νοσηλείες, όμως, δεν είναι ανάλογες με τον αριθμό των κρουσμάτων και έχουν μικρότερη διάρκεια, επομένως έχουμε να κάνουμε με έναν πιο ήπιο ιό.

Για το πότε θα έρθει το τέλος της πανδημίας ο κ. Δημόπουλος είπε:

«Εάν επικρατήσει παγκοσμίως η Όμικρον και ανέβει η εμβολιαστική κάλυψη σε κράτη που τα ποσοστά είναι χαμηλά, σιγά σιγά η πανδημία θα σβήσει και θα περάσουμε σε μια ενδημική διαχειρίσιμη νόσο όπως είναι η γρίπη».