ΕΛΛ.Ο.Κ.: Επιτακτική ανάγκη να αντιμετωπισθεί ο καρκίνος του πνεύμονα ως μείζον θέμα δημόσιας υγείας

Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ένας από τους πιο συχνούς καρκίνους στον κόσμο, ενώ στη χώρα μας παρουσιάζει 23,1% θνησιμότητα μεταξύ όλων των καρκίνων, όπως επισημαίνει η κ. Αποστολίδου. Παράλληλα, τονίζει πως είναι σημαντικές οι τεράστιες επιπτώσεις του «τόσον στον ασθενή, στο άτομο που είναι επιφορτισμένο με την φροντίδα του, στην οικογένεια, στα οικονομικά του ασθενούς και της οικογένειας, στο σύστημα υγείας, στην απασχόληση, την οικονομία και την κοινωνία».

Επομένως, σήμερα απαιτείται ο καρκίνος του πνεύμονα να αναγνωριστεί από την πολιτεία ως μείζον θέμα δημόσιας υγείας και να αντιμετωπιστεί ως τέτοιο, με ανάληψη δράσης και ιδίως με σωστή ενημέρωση.

«Θεωρούμε ότι υπάρχει επιτακτική ανάγκη ανάπτυξης πανελλήνιας δράσης η οποία θα καταστήσει εφικτή την πρόσβαση του ευρέως κοινού, σε έγκυρη και προσιτή πληροφόρηση, σχετικά με τον καρκίνο του πνεύμονα, την έγκαιρη διάγνωση, και τις δυνατότητες που παρέχει σήμερα η ιατρική για την ταχεία επιλογή της καταλληλότερης για κάθε ασθενή θεραπείας», τονίζει χαρακτηριστικά η κ. Αποστολίδου. Παράλληλα, η ΕΛΛ.Ο.Κ. έχει εκπονήσει ήδη δύο έρευνες εν μέσω πανδημίας, αναφορικά με την επίδρασή της στους ασθενείς με καρκίνο, με τα αποτελέσματά τους να παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον. Μεταξύ άλλων, είναι πολύ χαρακτηριστικό το γεγονός ότι οι συμμετέχοντες στις έρευνες απάντησαν ότι «βασική πηγή πληροφοριών σχετικά με τη λοίμωξη COVID-19 παραμένει το Διαδίκτυο (69%), ενώ ακολουθούν η τηλεόραση (63%) και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (33%). Μόνο το 17% των συμμετεχόντων πιστεύει ότι δόθηκαν έγκαιρες οδηγίες / συστάσεις από το Υπουργείο Υγείας κατά το 2ο και 3ο κύμα της πανδημίας το 2021», όπως δηλώνει η κ. Αποστολίδου.

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη της κ. Αποστολίδου στο CNN Greece:

Στις 30/11, με αφορμή τον Νοέμβριο, μήνα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο του πνεύμονα, η Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου -ΕΛΛΟΚ διοργάνωσε διαδικτυακή Ημερίδα με θέμα «Ο καρκίνος του Πνεύμονα ως Μείζον Θέμα Δημόσιας Υγείας». Γιατί επιλέξατε αυτόν τον τίτλο για την Ημερίδα σας?

O καρκίνος του πνεύμονα είναι ένας από τους πιο συχνούς καρκίνους στον κόσμο, με περισσότερα από 2,2 εκατ. με 1,8 εκ. ανθρώπους, οι οποίοι διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο. Ενώ το κάπνισμα μειώνεται στις

χώρες υψηλού εισοδήματος, τα ποσοστά καπνίσματος συνεχίζουν να αυξάνονται σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος και συνεπώς η επίπτωση στους πνεύμονες.

Η συχνότητα εμφάνισης του καρκίνου προβλέπεται να αυξηθεί παγκοσμίως. Ωστόσο, έχει γίνει μεγάλη

πρόοδος στη διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου και μπορούμε να έχουμε λόγους για αισιοδοξία. Οι περισσότεροι ασθενείς φθάνουν στον γιατρό σε προχωρημένο στάδιο καρκίνου του πνεύμονα, άρα η έγκαιρη διάγνωση και η παραπομπή σε εξειδικευμένο γιατρό/νοσοκομείο θα μπορούσε να έχει βαθιά επίδραση στην επιβίωση. Κλινικές μελέτες έδειξαν ότι ο προσυμπτωματικός έλεγχος σε πληθυσμό υψηλού κινδύνου (π.χ. νυν ή πρώην καπνιστές) με αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης έχει την δυνατότητα να διαγνώσει μεγαλύτερο ποσοστό καρκίνου του πνεύμονα σε πρώιμο στάδιο από ό,τι η ακτινογραφία θώρακος.

Ο μεγάλος αριθμός νέων διαγνώσεων και η υψηλή θνησιμότητα του καρκίνου του πνεύμονα (23,1% θνησιμότητα μεταξύ όλων των καρκίνων στην χώρα μας), τον καθιστούν ένα κατ’ εξοχή σοβαρό θέμα δημόσιας υγείας. Οι επιπτώσεις του τόσον στον ασθενή, στο άτομο που είναι επιφορτισμένο με την φροντίδα του, στην οικογένεια, στα οικονομικά του ασθενούς και της οικογένειας, στο σύστημα υγείας, στην απασχόληση, την οικονομία και την κοινωνία είναι πολύ μεγάλες, αν ληφθεί υπόψη ότι ο καρκίνος του πνεύμονα πλήττει όλο και νεότερες των +65 ετών ηλικίες.

Oι μακρές και επίπονες διαγνωστικές εξετάσεις και θεραπείες, οι νοσηλείες, η αγωνία για την εξέλιξη της νόσου και την επιτυχία της θεραπείας, η απώλεια εισοδήματος λόγω ασθενείας, τα επί πλέον κόστη που δεν καλύπτει ο ΕΟΠΥ, τα οποία αναγκάζεται να επωμισθεί ο ασθενής, δημιουργούν συνθήκες «οικονομικής τοξικότητας»[1] και αβεβαιότητας στην οικογένεια του ασθενούς. Οι επιπτώσεις δεν περιορίζονται όμως μόνον στον ασθενή και την οικογένεια του αλλά και στο σύστημα υγείας το οποίο καλείται να περιθάλψει με υψηλή τεχνολογία και πολύ ακριβές θεραπείες ασθενείς με αβέβαιο αποτέλεσμα, ενώ η απασχόληση και η εθνική οικονομία επιβαρύνονται από την έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού σε παραγωγικές ηλικίες.

Τα ανωτέρω καθιστούν επιτακτική την ανάγκη να αντιμετωπισθεί ο καρκίνος του πνεύμονα από την πολιτεία ως μείζον θέμα δημόσιας υγείας. Έχουν γίνει μέχρι τώρα δράσεις προς την κατεύθυνση αυτή, όπως τα ιατρεία διακοπής καπνίσματος, η ενημέρωση των παιδιών και των νέων για τους κινδύνους του καπνίσματος, η απαγόρευση καπνίσματος σε κλειστούς χώρους, μέτρα που θα υποστηρίξουν τον πρώιμο προσυμπτωματικό έλεγχο σε πληθυσμό υψηλού κινδύνου. Όλα τα μέτρα όμως αν εφαρμόζονται αποσπασματικά και δεν είναι ενταγμένα σε ένα συνεκτικό σχέδιο δράσης με συγκεκριμένους ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους, με σύστημα αξιολόγησης που θα επιτρέπει την αναθεώρηση και προσαρμογή των μέτρων στις ανάγκες του πληθυσμού-στόχου και στο βαθμό επίτευξης των στόχων των μέτρων, δεν θα αποδώσουν τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα.

Το Υπουργείο Υγείας, το Υπουργείο Παιδείας, το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας σε συνεργασία με τα ογκολογικά νοσοκομεία και κλινικές, τις ιατρικές σχολές, τους κατά τόπους συλλόγους ασθενών με καρκίνο, τους τοπικούς ιατρικούς συλλόγους, την τοπική αυτοδιοίκηση και άλλους εμπλεκομένους, θα μπορούσαν να συνεργασθούν για τη συγκέντρωση, επικαιροποίηση και προβολή των μέτρων για τον περιορισμό των αιτίων εμφάνισης του καρκίνου του πνεύμονα, την ενημέρωση για την έγκαιρη και ακριβή διάγνωση, την προτροπή για ταχεία παραπομπή ασθενών στα εξειδικευμένα ογκολογικά νοσοκομεία και κλινικές της χώρας, προκειμένου να αντιμετωπισθεί η νόσος χωρίς καθυστερήσεις.

Ποια ήταν τα βασικά μηνύματα που θέλατε να μεταδώσετε με την Ημερίδα σας για τον καρκίνο του πνεύμονα;

Η Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου – ΕΛΛ.Ο.Κ., διοργάνωσε τον Νοέμβριο φέτος για τρίτη φορά εκστρατεία ενημέρωσης για τον καρκίνο του πνεύμονα. Ο Νοέμβριος συμβαίνει να είναι επίσης ο μήνας της πανευρωπαϊκής ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για την Ιατρική Ακριβείας στην Ογκολογία στην οποία συμμετέχει η ΕΛΛΟΚ.

Η συγκυρία ήταν εξαιρετική, δεδομένου ο καρκίνος του πνεύμονα είναι μια από τις μορφές καρκίνου στις οποίες η ιατρική ακριβείας στην ογκολογία έχει εφαρμογή. Για τον λόγο αυτό, το πρόγραμμα της εκστρατείας μας περιλαμβάνει μηνύματα, ενημέρωση και δράσεις που καλύπτουν και τους δύο στόχους μας: Την αναγνώριση του καρκίνου του πνεύμονα ως μείζονος θέματος δημόσιας υγείας που χρειάζεται άμεση και συντονισμένη αντιμετώπιση και ως κατ’ εξοχήν πεδίου εφαρμογής της ιατρικής ακριβείας, βάσει των αναγκαίων διαγνωστικών εξετάσεων του δείγματος του όγκου του ασθενούς ως προς το μοριακό και γενετικό προφίλ του όγκου. Οι εξειδικευμένες αυτές διαγνωστικές εξετάσεις θα επιτρέψουν στον θεράποντα ογκολόγο να επιλέξει την κατάλληλη θεραπεία στην οποία τα ειδικά χαρακτηριστικά του όγκου του συγκεκριμένου ασθενή, δείχνουν ότι θα ανταποκριθεί με επιτυχία.

Θεωρούμε ότι υπάρχει επιτακτική ανάγκη ανάπτυξης πανελλήνιας δράσης η οποία θα καταστήσει εφικτή την πρόσβαση του ευρέως κοινού, σε έγκυρη και προσιτή πληροφόρηση, σχετικά με τον καρκίνο του πνεύμονα, την έγκαιρη διάγνωση, και τις δυνατότητες που παρέχει σήμερα η ιατρική για την ταχεία επιλογή της καταλληλότερης για κάθε ασθενή θεραπείας.

Η επιστημονική διαδικτυακή ημερίδα για τον καρκίνο του πνεύμονα στις 30 Νοεμβρίου 2021, είχε δύο ενότητες, μία για τον καρκίνο του πνεύμονα από την πλευρά της δημόσιας υγείας και μια για την σύγχρονη αντιμετώπισή του. Επί πλέον, υποστηρίχθηκε διαδικτυακά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με τα μηνύματά μας για την αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα, την ιατρική ακριβείας, τον Οδηγό Ασθενούς για την Εξατομικευμένη Ιατρική και την δημιουργία Οδηγού Ασθενών για τον καρκίνο του πνεύμονα και τον ρόλο βιοδεικτών.

Η φετινή διαδικτυακή ημερίδα που διοργανώσαμε, είχε στόχο να βοηθήσει τους συμμετέχοντες να αποκτήσουν βασικές γνώσεις και πληροφόρηση για τον καρκίνο του πνεύμονα και τον ρόλο των βιοδεικτών στη διάγνωση και επιλογή θεραπείας, καθώς και να αναδείξει τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης, της εξατομικευμένης ιατρικής και των νέων εξελιγμένων διαγνωστικών και θεραπευτικών προσεγγίσεων. Όσοι όμως επιθυμούν να ενημερωθούν στον κατάλληλο γι’ αυτούς χρόνο, μπορούν να παρακολουθήσουν την φετινή και τις προηγούμενες ημερίδες για τον καρκίνο από τα video των εκδηλώσεων μας, να αναζητήσουν σχετικές πληροφορίες στον ιστότοπο της ΕΛΛΟΚ.

Ζώντας σε περίοδο πανδημίας covid-19, δεν ήταν δυνατόν να μην συζητήσουμε τις επιπτώσεις της στην έγκαιρη διάγνωση και την θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα.

Λόγω της σημασίας που έχει η επιλογή της κατάλληλης θεραπείας στον καρκίνο του πνεύμονα δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στο ρόλο των βιοδεικτών για την επιλογή στοχευμένων θεραπειών, σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά του καρκίνου κάθε ασθενούς και στην θεραπευτική αντιμετώπιση των διαφόρων μορφών καρκίνου του πνεύμονα, ώστε να ενημερωθούν οι ασθενείς και οι οικείοι για το ρόλο τους στην επιλογή και την ανταπόκριση στη θεραπεία.

Στην ημερίδα αγγίξατε και το κομμάτι της επίπτωσης του COVID-19. Η ΕΛΛΟΚ έχει διενεργήσει έρευνα για τη στάση των ασθενών με καρκίνο/επιβιωσάντων στην πανδημία COVID-19 και τη θεραπεία τους. Ποια είναι τα πιο σημαντικά ευρήματα; Τι πρέπει να προσέξουμε για το μέλλον;

Σύμφωνα με τις μελέτες που έχουν δημοσιευθεί, τα δύο σχεδόν χρόνια της πανδημίας covid-19, η επίπτωση της σε ασθενείς με καρκίνο που λαμβάνουν αντινεοπλασματική θεραπεία, ήταν σημαντική, τόσο με βαριά νόσηση σε περίπτωση μόλυνσης, όσο και σε καθυστερήσεις και αναβολές της αντινεοπλασματικής τους θεραπείας.

Η Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου-ΕΛΛΟΚ διεξήγαγε το καλοκαίρι του 2020, έρευνα μεταξύ ογκολογικών ασθενών και επιβιωσάντων, η οποία ανέδειξε τα προβλήματα που αντιμετώπισαν οι ασθενείς με καρκίνο κατά την επαφή τους με τις δημόσιες και ιδιωτικές δομές υγείας της χώρας κατά την πρώτη φάση της πανδημίας. Τα αποτελέσματα της πρώτης φάσης της έρευνας βρίσκονται στον ειδικό ιστότοπο της ΕΛΛΟΚ για την λοίμωξη covid-19 και τη σχέση της με τον καρκίνο https://covid19.ellok.org. Φέτος το καλοκαίρι, ένα χρόνο μετά, η ΕΛΛΟΚ προχώρησε στο δεύτερο μέρος της έρευνας που αφορά την 2^η και την 3^η φάση της πανδημίας με κύριο στόχο να αναδείξει το πως βίωσαν οι ασθενείς με καρκίνο τα μέτρα τον περιορισμό της εξάπλωσης της, τις επιπτώσεις που είχαν στη διάγνωση, τη θεραπεία και τη ζωή τους.

Αξίζει να σημειωθεί ότι και στις δύο έρευνες, βασική πηγή πληροφοριών σχετικά με τη λοίμωξη COVID-19 παραμένει το Διαδίκτυο (69%), ενώ ακολουθούν η τηλεόραση (63%) και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (33%). Μόνο το 17% των συμμετεχόντων πιστεύει ότι δόθηκαν έγκαιρες οδηγίες / συστάσεις από το Υπουργείο Υγείας κατά το 2ο και 3ο κύμα της πανδημίας το 2021. Το ποσοστό αυτό είναι σημαντικά χαμηλότερο σε σύγκριση με το 1ο κύμα της πανδημίας (30%).Επίσης χαμηλότερο ποσοστό (13%) θεωρεί αποτελεσματικές τις ενέργειες της κυβέρνησης (64% κατά την πρώτη φάση της πανδημίας). Κατά τη 2η και 3η φάση της πανδημίας, αυξήθηκε η χρήση ψηφιακών εφαρμογών (74% έναντι 65% τον Αύγουστο του 2020).

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της 2^ης έρευνας, το 94% των ερωτηθέντων ανησυχεί για την κατάσταση της πανδημίας. Πιο συγκεκριμένα, σχετικά με τις επιπτώσεις στη καθημερινή τους ζωή, την ψυχική κατάσταση και την απασχόληση, οι συμμετέχοντες εξέφρασαν:

• Ανησυχίες για την οικογένειά τους (54%)
• Ανησυχίες για αυξημένο κίνδυνο εξέλιξης της νόσου (37%)
• Ανησυχίες για την οικονομική τους κατάσταση (30%)
• Το 77% δηλώνει την επίδραση της πανδημίας στην ψυχολογική του ευεξία (81% στην περίπτωση των ασθενών), ενώ το 43% θα ήθελε να έχει ψυχολογική υποστήριξη
• Ανάγκη για διαδικτυακή ατομική ψυχολογική υποστήριξη (22%)
• Ανάγκη για διαδικτυακή ομαδική ψυχολογική υποστήριξη (21%)
• Το μεγαλύτερο αντίκτυπο στον εργασιακό τομέα έχουν οι αυτοαπασχολούμενοι (41%) με κύριες αναφορές στη μείωση των εσόδων και το κλείσιμο των επιχειρήσεων τους
• Το 18% των εργαζομένων/εργαζομένων αναφέρει προβλήματα στην εργασία του
• Το 36% των συμμετεχόντων αναφέρει ότι τα κυβερνητικά μέτρα για την προστασία των εργαζομένων κατά το 2ο και 3ο στάδιο της πανδημίας δεν ήταν αρκετά επαρκή

Το 41% των συμμετεχόντων ήταν ασθενείς σε θεραπεία, ενώ στο 50% από αυτούς η διάγνωση έγινε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, στις απαντήσεις τους ανέφεραν ότι:

• Το 35% των ασθενών πιστεύει ότι η πανδημία επηρέασε την επικοινωνία τους με τον γιατρό
• Το 20% αναφέρει καθυστερήσεις στην έναρξη της ακτινοθεραπείας/χημειοθεραπείας.

Κατά τη 2η και 3η φάση της πανδημίας οι ασθενείς χρησιμοποιούσαν κυρίως τις παρακάτω υπηρεσίες του συστήματος υγείας

• Διαγνωστικές εξετάσεις (81%)
• Φροντίδα παρακολούθησης (72%)
• Τεστ Covid (68%)

Αξίζει να σημειωθεί ότι για τις διαγνωστικές εξετάσεις οι ασθενείς προτίμησαν ιδιωτικές δομές υγείας, ενώ τα δημόσια νοσοκομεία προτιμήθηκαν για την χορήγηση θεραπείας.

• Το 49% των ασθενών δηλώνει επιπλέον κόστος για την αντιμετώπιση της νόσου

Όσον αφορά την εμπειρία των ερωτηθέντων με την πανδημία covid-19

• Το 13% των συμμετεχόντων είχε εμπειρία με την λοίμωξη COVID-19 (5% αρρώστησε και το 8% είχε ένα μέλος στον στενό κύκλο του με εμπειρία Covid-19)
• Οι μισοί από τους ασθενείς με COVID-19 ήταν ασυμπτωματικοί ή με ήπια συμπτώματα, ενώ το 13% αναφέρει σοβαρή νόσο ή ακόμη και ΜΕΘ

Σχετικά με τον εμβολιασμό κατά της νόσου covid-19 τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά:

• Αύξηση σε σχέση με πριν από ένα χρόνο έχει σημειωθεί όσον αφορά την πρόθεση εμβολιασμού (72% έναντι 41% τον Αύγουστο του 2020). Οι συμμετέχοντες έχουν ξεκάθαρη άποψη για την πρόθεσή τους τώρα σε σύγκριση με την πρώτη φάση της πανδημίας (τον Αύγουστο του 2020 το 36% δήλωσε ότι δεν γνώριζε αν θα έκανε το εμβόλιο)
• Το 14% των συμμετεχόντων έχει ήδη εμβολιαστεί
• Το 58% σκοπεύει να
• Το 10% είναι αρνητικό στον εμβολιασμό
• Το 68% των ερωτηθέντων έχουν συζητήσει με τον γιατρό τους σχετικά με τον εμβολιασμό (78% σε περίπτωση ασθενών που λαμβάνουν θεραπεία για καρκίνο)
• Το 39% αναφέρει ανησυχίες σχετικά με το πρόγραμμα εμβολιασμού, που σχετίζονται κυρίως με παρενέργειες, καθυστερήσεις / αργούς ρυθμούς και έλλειψη ενημέρωσης
• Το 81% πιστεύει ότι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στους καρκινοπαθείς. Είναι μια εύθραυστη ομάδα, ειδικά όσοι πάσχουν από συννοσηρότητες ή βρίσκονται υπό θεραπεία

Όσον αφορά την συμμετοχή των επιβιωσάντων από τον καρκίνο στην έρευνα, ανήλθε σε 49%, οι οποίοι χρησιμοποίησαν κυρίως υπηρεσίες παρακολούθησης της υγείας κατά 82%, και σε μικρότερο βαθμό υπηρεσίες διαγνωστικών εξετάσεων 68%. Σημαντικό ποσοστό των επιβιωσάντων, 40% αναφέρει ότι έκανε επιπλέον δαπάνες για την αντιμετώπιση της νόσου, ενώ 50% δηλώνει καθυστέρηση στην επικοινωνία με τον γιατρό τους κυρίως λόγω καθυστέρησης/αναβολής ραντεβού, καθυστέρησης στις εξετάσεις και δυσκολίας πρόσβασης στα νοσοκομεία.

Ήδη η χώρα βρίσκεται σε νέο κύμα της πανδημίας covid-19 με την μετάλλαξη Όμικρον που αναμένεται να έχει ταχύτερη εξάπλωση από την Δέλτα, με τον εμβολιασμό του πληθυσμού να μην έχει φθάσει ακόμη σε ικανοποιητικά επίπεδα. Αν δεν έχουν ακόμη εμβολιασθεί, οι ασθενείς με καρκίνο αφού συμβουλευθούν τον γιατρό τους, θα πρέπει να αποφασίσουν για την κατάλληλη γι’ αυτούς χρονική στιγμή για τον εμβολιασμό τους.

Υπάρχουν νεότερες οδηγίες για τους ασθενείς με καρκίνο;

Προς το παρόν ισχύουν οι ήδη δημοσιευμένες που μπορείτε να βρείτε στο site https://covid19.ellok.org.

Η ΕΛΛΟΚ σε συνεργασία με τις επιστημονικές εταιρείες και τα ερευνητικά ινστιτούτα με τα οποία συνεργάζεται σε Ελλάδα και στο εξωτερικό, παρακολουθεί τις εξελίξεις στη χώρα μας και διεθνώς και ενημερώνει τα μέλη της και γενικά τους ασθενείς με καρκίνο και το κοινό μέσω του ιστοτόπου της ellok.org και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που διατηρεί (twitter: @EllokGR, facebook:

[1] Ως «οικονομική τοξικότητα» αναφέρονται τα δυσάρεστα αποτελέσματα της υπερβολικής οικονομικής επιβάρυνσης που προκαλεί η διάγνωση του καρκίνου στην ευημερία των ασθενών, των οικογενειών τους και της κοινωνίας. Με την συνεχή άνοδο του κόστους της θεραπείας του καρκίνου, η οικονομική τοξικόητα έχει καταστεί σημαντικός παράγων της πρόσφατης αντινεοπλασματικής θεραπείας.

Source: Financial toxicity of cancer treatment: Moving the discussion from acknowledgement of the problem to identifying solutions, Aakash Desaia, Bishal Gyawali - DOI:https://doi.org/10.1016/j.eclinm.2020.100269