ΕΛΛΑΔΑ

Revenge porn: Δραματική αύξηση σε σχέση με το 2020 δείχνουν τα επίσημα στοιχεία

Revenge porn: Δραματική αύξηση σε σχέση με το 2020 δείχνουν τα επίσημα στοιχεία
Εκτιμάται ότι περίπου 1.500-1.800 θύματα εκδικητικής πορνογραφίας παγκοσμίως θέτουν τέλος στην ζωή τους κάθε χρόνο Unsplash/verneho

Η εκδικητική πορνογραφία ή σεξουαλική κακοποίηση μέσω εικόνας, μια μορφή έμφυλης βία στο διαδίκτυο, λαμβάνει διαστάσεις φαινομένου στη χώρας μας, όπως καταδεικνύουν τα επίσημα στοιχεία της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος.

Συγκεκριμένα, παρατηρείται δραματική αύξηση της τάξης του 66%, σε σχέση με το 2020, για δημοσιοποίηση στο διαδίκτυο υλικού σεξουαλικού περιεχομένου χωρίς συγκατάθεση. Το 30% των θυτών από αυτές τις καταγγελίες προχωρούν και σε εκβιασμό των θυμάτων.

Ο συνολικός αριθμός των περιστατικών revenge porn αυξάνεται συστηματικά τα τελευταία χρόνια διεθνώς. Εκτιμάται ότι περίπου 1.500-1.800 θύματα εκδικητικής πορνογραφίας παγκοσμίως θέτουν τέλος στην ζωή τους κάθε χρόνο. Το 95% των θυμάτων καταλήγουν στην αυτοχειρία και είναι συνήθως γυναίκες.

Στις πιο πολλές χώρες της ΕΕ η διαδικτυακή βία σε βάρος των γυναικών δεν διώκεται ποινικά. Οι ποινές για τέτοιου είδους αδικήματα δηλαδή σεξουαλικού περιεχόμενου είναι για τους ανήλικους που βρίσκονται στην κατηγορία της παιδικής πορνογραφίας είναι από 10 έτη φυλάκιση μέχρι και ισόβια κάποιες φορές - αν το θύμα είναι κάτω των 13 ετών. Για τους ενήλικους η προβλεπόμενη ποινή είναι 3 χρόνια φυλάκισης γιατί εμπίπτει η κατηγορία περί επεξεργασίας των προσωπικών δεδομένων.

Η τραγική περίπτωση της Λίνας Κοεμτζή

Ο θάνατος της Λίνας Κοεμτζήτον Νοέμβριο του 2016 χαρακτηρίστηκε αυτοκτονία, εκδοχή που οι γονείς της δεν αποδέχτηκαν ποτέ. Θεώρησαν ότι η κόρη τους είχε πέσει θύμα εκβιασμού και πως ο θάνατος της ήταν δολοφονία, με ηθικούς ή και φυσικούς αυτουργούς.

Κάποια χρόνια νωρίτερα, η Λίνα είχε ποζάρει ημίγυμνη για ένα φίλο της φωτογράφο στα Γιαννιτσά. Εκείνος της είχε υποσχεθεί ότι οι φωτογραφίες θα μείνουν μεταξύ τους όμως μετά από λίγο καιρό είχαν γίνει γνωστές σε όλη την περιοχή. Η Λίνα δέχτηκε εκβιασμούς, χλευασμό και δημόσια διαπόμπευση.

Η εισαγωγή της στο Βιολογικό Τμήμα του ΑΠΘ δεν σήμανε το τέλος της κακοποίησής της. Το 2015 φέρεται να δέχτηκε απειλές και εκβιασμούς από άτομα του Πανεπιστημίου που ισχυρίζονταν πως είχαν τις φωτογραφίες και θα τις δημοσιοποιούσαν. Η 22χρονη δεν απευθύνθηκε τότε στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, παρά μόνο στην οικογένεια και τους γονείς της.

Η 22χρονη φοιτήτρια έχασε τη ζωή της, πέφτοντας από τον 9ο όροφο φοιτητικής εστίας του ΑΠΘ.

Ο δικηγόρος της οικογένειας Κοεμτζή, Αντώνης Ξυλουργίδης, είχε δηλώσει μετά τον θάνατο της 22χρονης πως η κοπέλα είχε σχεδόν εξοστρακιστεί από την πόλη της, μόλις εννέα μήνες πριν τον θάνατό της, όταν κάποιος διοχέτευσε στα Γιαννιτσά γυμνές και ημίγυμνες φωτογραφίες της.

Ο θάνατός της προκάλεσε έρευνες που έφτασαν μέχρι τις κατηγορίες σε βάρος τριών ατόμων. Η υπόθεση έφτασε στα δικαστήρια με τρεις κατηγορούμενους για παραβίαση προσωπικών δεδομένων. Στο Πλημμελειοδικείο Γιαννιτσών δύο εξ αυτών αθωώθηκαν, ενώ ο άνθρωπος που είχε βγάλει τις φωτογραφίες καταδικάστηκε σε 120 μέρες κοινωνικής εργασίας.

Ο αντιεισαγγελέας Εφετών αρχειοθέτησε τη δικογραφία καθώς δεν θεώρησε πως προέκυπτε εγκληματική ενέργεια. Στην απολογία του, ένας από τους τρεις κατηγορουμένους, υποστήριξε ότι ήταν ένας από τους εκατοντάδες που είδαν τις φωτογραφίες και άρα δεν υπάρχει λόγος να κατηγορείται.

Αυστηροποίηση ποινών εξετάζει το υπ. Δικαιοσύνης

Την αυστηροποίηση της ποινής για τους δράστες του revenge porn και συγκεκριμένα για όσους παράνομα διοχετεύουν – διακινούν, μέσω διαδικτύου ή άλλου μέσου, ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα σε σχέση με την ερωτική ζωή, εξετάζει σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες το υπουργείο Δικαιοσύνης.

Στον απόηχο της υπόθεσης που ήρθε στο φως της δημοσιότητας με «πρωταγωνιστή» τον παρουσιαστή Στάθη Παναγιωτόπουλο των «Ράδιο Αρβύλα», που κατηγορείται ότι δημοσίευσε φωτογραφίες και βίντεο με προσωπικές στιγμές πρώην συντρόφου του, το υπουργείο Δικαιοσύνης εξετάζει την αναβάθμιση του ποινικού χαρακτηρισμού της πράξης σε κακούργημα και κατ’ επέκταση την αύξηση της επαπειλούμενης ποινής.

Μάλιστα σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, θα υπάρξει ειδική επιβαρυντική περίσταση όταν η πράξη στρέφεται κατά ανηλίκου θύματος στο πλαίσιο της γενικότερης προστασίας των ανηλίκων και των κοινωνικά ευάλωτων ομάδων που έχει επιδείξει το υπουργείο Δικαιοσύνης με τις πρόσφατες τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.

Τι είναι το revenge porn;

Την απάντηση στο ερώτημα αυτό δίνει το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Δύο Φύλων (European Institute for Gender Equality – EIGE)

Σύμφωνα με την ορολογία του EIGE, ως revenge porn ορίζεται η μη συναινετική πορνογραφία, η οποία περιλαμβάνει την online διανομή και κοινοποίηση φωτογραφικού υλικού ή βίντεο σεξουαλικού περιεχομένου, χωρίς τη συναίνεση του ατόμου που απεικονίζεται στο υλικό αυτό.

Ο φυσικός αυτουργός, συνήθως πρώην σύντροφος που αποκτά το υλικό αυτό κατά τη διάρκεια της σχέσης του με το θύμα, στοχεύει στη δημόσια διαπόμπευση και τον εξευτελισμό του, σε αντίποινα για την λήξη της μεταξύ τους σχέσης. Ωστόσο, οι αυτουργοί δεν είναι απαραιτήτως πάντοτε πρώην σύντροφοι και το κίνητρό τους δεν είναι πάντα η εκδίκηση.

Όπως επισημαίνει η ίδια πηγή, οι φωτογραφίες μπορούν να αποκτηθούν μέσω ηλεκτρονικής παραβίασης (hacking) είτε του υπολογιστή, είτε των λογαριασμών social media είτε ακόμη και του τηλεφώνου του θύματος.

Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι το κίνητρο του εκάστοτε φυσικού αυτουργού του revenge porn δεν είναι πάντοτε ίδιο, η στόχευση παραμένει κοινή σε όλες τις περιπτώσεις: Η δημοσίευση περιεχομένου αυτού του είδους γίνεται με σκοπό την πρόκληση πραγματικής ζημίας στον «πραγματικό κόσμο» του θύματος.

Το EIGE αναφέρει ως παραδείγματα συνεπειών του revenge porn είτε την απόλυση του θύματος από την εργασία του, είτε ακόμη – στη χειρότερη των περιπτώσεων – να οδηγηθεί ακόμη και στην αυτοκτονία.