Γιατί λέμε ψέματα την Πρωταπριλιά;

Το περίεργο αυτό έθιμο, στηρίζεται στη δοξασία ότι όποιος καταφέρει με το ψέμα του να κοροϊδέψει τον άλλον, θα έχει καλή τύχη.

Πως ξεκίνησε το έθιμο

Μία εκδοχή θέλει τα ψέματα της Πρωταπριλιάς να είναι ένα έθιμο που μας έχει έρθει από τους Κέλτες. Ο λαός αυτός της βορειοδυτικής Ευρώπης, φημίζονταν για τις ικανότητές του στο ψάρεμα. Η εποχή του ψαρέματος ξεκινούσε την 1η Απριλίου, αν και εκείνη την εποχή τα ψάρια πιάνονται δύσκολα. Έτσι, οι ψαράδες έλεγαν ψέματα σχετικά με το πόσα ψάρια έχουν πιάσει, συνήθεια που με τα χρόνια μετατράπηκε σε έθιμο.

Η δεύτερη εκδοχή, θέλει το έθιμο να μας έχει έρθει από τη Γαλλία του 16ου αιώνα. Όπως αναφέρει η Wikipedia, οι Γάλλοι γιόρταζαν την Πρωτοχρονιά τους την 1η Απριλίου μέχρι το 1564, οπότε και αυτό άλλαξε και με απόφαση του βασιλιά Καρόλου του 9ου η πρώτη μέρα του χρόνου άρχισε να θεωρείται και για τους Γάλλους η 1η Ιανουαρίου. Όπως σε κάθε απόφαση, υπήρξαν αντιδράσεις, και δεν ήταν λίγοι εκείνοι που συνέχιζαν να γιορτάζουν την Πρωτοχρονιά την 1η Απριλίου και οι υπόλοιποι, θέλοντας να τους πειράξουν, τους έστελναν δώρα. Αυτό το πείραγμα, μετατράπηκε με τον καιρό σε έθιμο.

Το έθιμο δεν άργησε να έρθει στην Ελλάδα, όπου κάθε χρόνο παραδοσιακά την 1η Απριλίου λέμε αθώα ψέματα για να ξεγελάσουμε το θύμα μας. Σε κάποιες περιοχές θεωρούν πως όποιος καταφέρει να ξεγελάσει τον άλλο με τα ψέματά του θα έχει την τύχη με το μέρος του, θα έχει καλή σοδειά στις καλλιέργειές του κτλ. Αντίθετα, όποιος την «πατήσει» και ξεγελαστεί με ψέματα εκτιμάται ότι θα έχει γρουσουζιά.

Στο πέρασμα των χρόνων ειπώθηκαν ή γράφτηκαν ψέματα που έμειναν στην ιστορία, καθώς η πλειοψηφία του κόσμου τα πίστεψε. Μάλιστα στις ΗΠΑ υπάρχει ακόμη και Μουσείο... Φάρσας και περιλαμβάνει οτιδήποτε σχετικό με ψέματα. Στο μουσείο ή στην ιστοσελίδα του (www.museumofhoaxes. com) μπορεί κανείς να δει μερικές από τις πιο... επικές φάρσες της Πρωταπριλιάς.

Πρωταπριλιάτικα ψέματα που έμειναν στην ιστορία

Το 1878, η εφημερίδα «Graphic» της Νέας Υόρκης δημοσιεύει την είδηση για «μια μηχανή που μετατρέπει το χώμα σε δημητριακά και το νερό σε κρασί με μόνο μία κίνηση. Το πρόβλημα της παγκόσμιας πείνας λύθηκε», χρεώνοντας μάλιστα την ανακάλυψη στον Τόμας Έντισον.

Το 1940 το Ινστιτούτο «Franklin» ενημέρωσε ότι την επόμενη μέρα θα ερχόταν το τέλος του κόσμου. Φυσικά, έγινε αλαλούμ, ενώ λίγο μετά ο εμπνευστής της ιδέας είδε την πόρτα της εξόδου από το Ινστιτούτο.

Το 1975 εκατοντάδες ακροατές τηλεφώνησαν στο BBC ρωτώντας πώς μπορούν να φυτέψουν ένα μακαρονόδεντρο στον κήπο τους. Είχε προηγηθεί ρεπορτάζ που έδειχνε Ελβετούς αγρότες να φυτεύουν σπαγγέτι στο έδαφος, λέγοντας ότι η χρονιά ήταν ιδανική για πλούσια σοδειά λόγω του ήπιου χειμώνα.

Το 1980 το ΒΒC όχι μόνο ανακοίνωσε ότι ο «Big Ben» θα λειτουργούσε με νέο μηχανισμό, αλλά θα πωλούνται και οι δείκτες του! Ο διαγωνισμός ήθελε τους πρώτους που θα τηλεφωνούσαν να κέρδιζαν τους δείκτες και φυσικά τα τηλέφωνα «πήραν φωτιά».

Το 1992 ένας ραδιοφωνικός σταθμός στην Αμερική μεταδίδει την είδηση, ότι ο 79χρονος τότε Ρίτσαρντ Νίξον θα είναι υποψήφιος για την προεδρεία την ΗΠΑ. Ακολουθεί πανδαιμόνιο με τους ακροατές να παίρνουν τηλέφωνα, αφού το μήνυμα του Νίξον ήταν «Δεν έκανα κανένα λάθος και δεν πρόκειται να ξανακάνω». Τελικά, λίγο μετά έμαθαν ότι η φωνή ήταν μίμου και ότι ο Νίξον δεν θα ήταν υποψήφιος.

Το 1995, το έθιμο είχε στο επίκεντρό του την Ελλάδα, θέλοντας τον τάφο του Σωκράτη να έχει βρεθεί κοντά στην Ακρόπολη. Η εύρεση δε, συνοδεύονταν από υπολείμματα του κώνειου. Η είδηση φιλοξενήθηκε μέχρι και στα ξένα ΜΜΕ, για να αποκατασταθεί η αλήθεια λίγο αργότερα!

Το 1998 μια αλυσίδα φαστ φουντ στην Αμερική λάνσαρε την πρώτη μέρα του Απρίλη το χάμπουργκερ για τους... αριστερόχειρες. Τι διαφορά είχε από το κλασικό χάμπουργκερ; Είχαν περιστραφεί τα υλικά κατά 180 μοίρες... Οι αριστερόχειρες έτρεξαν να απολαύσουν το χάμπουργκερ, ενώ πολλοί από αυτούς δήλωναν ότι ήταν και πιο νόστιμο από το κλασικό!

Την ίδια χρονιά, ο φυσικός Marc Boslough είχε την ιδέα να κοροϊδέψει τους επιστήμονες και όχι μόνο, ανακοινώνοντας την πρόθεση της Αλαμπάμα να αλλάξει με νόμο (!) την τιμή της μαθηματικής σταθεράς «π» από 3.14159 σε 3.0, ακολουθώντας τους συμβολισμούς της Βίβλου!