Νέο Σχολείο: Όλες οι αλλαγές που θα ισχύσουν από τον Σεπτέμβριο

Το «νέο αναβαθμισμένο σχολείο»παρουσίασε την περασμένη Δευτέρα, η υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Νίκη Κεραμέως, από το Στρογγυλό Σχολείο στον 'Αγιο Δημήτριο, παρουσία του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη.

Το νομοσχέδιο θα διατεθεί αυτή την εβδομάδα σε δημόσια διαβούλευση (http://www.opengov.gr/ypepth/?p=5916) και το υπουργείο Παιδείας για την καλύτερη κατανόηση των αλλαγών που πρόκειται να εφαρμοστούν, έδωσε στη δημοσιότητα κατατοπιστικά infographics που περιλαμβάνουν τους ακόλουθους άξονες:

-Αναβάθμιση του Σχολείου: με περισσότερη αυτονομία και ελευθερία

-Αξιολόγηση εκπαιδευτικών – στελεχών

-Δημιουργία προοπτικών ζωής για κάθε παιδί

-Ο εκπαιδευτικός στην καρδιά του αυτόνομου και αναβαθμισμένου σχολείου

-Εκκλησιαστική εκπαίδευση

PHOTO 1 / 6

Photo 1/6

Photo 2/6

Photo 3/6

Photo 4/6

Photo 5/6

Photo 6/6

Τα βασικά σημεία του νομοσχεδίου

Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, ένα από τα ζητήματα που έχει απασχολήσει ιδιαιτέρως και έχει προκαλέσει αντιδράσεις, περιλαμβάνεται στα βασικά σημεία του νομοσχεδίου για την Αναβάθμιση του Σχολείου και την Ενδυνάμωση των Εκπαιδευτικών που παρουσίασε η υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέως.

Όπως τονίζεται από το υπουργείο, η αξιολόγηση του έργου των εκπαιδευτικών έχει καθαρά βελτιωτικό, μη τιμωρητικό χαρακτήρα, δίνοντας έμφαση στην επιμόρφωση ως απαραίτητο μέτρο για τη θέσπιση ενός μηχανισμού ανατροφοδότησης και διασφάλισης της διαρκούς βελτίωσης του εκπαιδευτικού και της ποιότητας της εκπαίδευσης.

Η αξιολόγηση του έργου είναι περιγραφική (4βαθμη κλίμακα: «εξαιρετικό», «πολύ καλό», «ικανοποιητικό», «μη ικανοποιητικό»), όχι ποσοτική, και αφορά τρία πεδία αξιολόγησης: (α) τη γενική και ειδική διδακτική, ανά 4ετία, από τον Σύμβουλο Εκπαίδευσης Επιστημονικής Ευθύνης/Ειδικότητας, (β) το παιδαγωγικό κλίμα και τη διαχείριση της τάξης, ανά 4ετία, από τον Διευθυντή, και (γ) την υπηρεσιακή συνέπεια και επάρκεια εκπαιδευτικού, ανά 2ετία, από κοινού από τον Σύμβουλο Εκπαίδευσης Παιδαγωγικής Ευθύνης και τον Διευθυντή.

Στο ερώτημα γιατί χρειάζεται αξιολόγηση εκπαιδευτικών, το υπουργείο απαντά μεταξύ άλλων πως κανένα εκπαιδευτικό σύστημα δεν μπορεί να βελτιωθεί εάν δεν αξιολογηθεί, ενώ αποτελεί πρόσθετο κίνητρο για ακόμα μεγαλύτερη προσφορά και διαρκή βελτίωση.

Από το υπουργείο Παιδείας αναφέρεται ότι: «Όπως και στην πλειοψηφία των Ευρωπαϊκών χωρών (90%), κύριος στόχος της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών είναι η παροχή ανατροφοδότησης και η αυτοβελτίωση. Η παροχή επιπλέον κινήτρων (π.χ. bonus) και η επιβολή κυρώσεων δεν αποτελούν τον κανόνα στις χώρες της ΕΕ. Στο προτεινόμενο νομοσχέδιο, η θετική αξιολόγηση συνεκτιμάται κατά τη διαδικασία επιλογής σε θέση ευθύνης, ενώ η μη θετική αξιολόγηση οδηγεί σε υποχρεωτικό επιμορφωτικό πρόγραμμα. Ευθύνη για τον προγραμματισμό και την υλοποίηση της εξειδικευμένης επιμόρφωσης έχει ο Επόπτης Ποιότητας της Εκπαίδευσης (παιδαγωγικό στέλεχος εκπαίδευσης σε επίπεδο Διεύθυνσης Εκπαίδευσης)».

Ξεκαθαρίζεται ακόμα ότι δεν προβλέπονται πριμοδοτήσεις (bonus) ή/και κυρώσεις ανάλογα με τα αποτελέσματα της αξιολόγησης για την υπηρεσιακή πορεία του εκπαιδευτικού.

Όπως και στην πλειοψηφία των ευρωπαϊκών χωρών (90%), κύριος στόχος της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών είναι η παροχή ανατροφοδότησης και η αυτοβελτίωση. Η παροχή επιπλέον κινήτρων (π.χ. bonus) και η επιβολή κυρώσεων δεν αποτελούν τον κανόνα στις χώρες της ΕΕ. Στο προτεινόμενο νομοσχέδιο, η θετική αξιολόγηση συνεκτιμάται κατά τη διαδικασία επιλογής σε θέση ευθύνης, ενώ η μη θετική αξιολόγηση οδηγεί σε υποχρεωτικό επιμορφωτικό πρόγραμμα. Ευθύνη για τον προγραμματισμό και την υλοποίηση της εξειδικευμένης επιμόρφωσης έχει ο Επόπτης Ποιότητας της Εκπαίδευσης (παιδαγωγικό στέλεχος εκπαίδευσης σε επίπεδο Διεύθυνσης Εκπαίδευσης), επισημαίνει το υπουργείο.

Οι τέσσερις αλλαγές στο σχολείο

Όπως έχει ήδη γίνει γνωστό, τέσσερις είναι οι σημαντικότερες ρυθμίσεις του νομοσχεδίου και αφορούν στην αυτονομία του σχολείου, στην αξιολόγηση εκπαιδευτικών και στελεχών, στις δομές εκπαίδευσης και στην εκκλησιαστική εκπαίδευση.

«Στόχος του νομοσχεδίου είναι η δημιουργία ενός ακόμη καλύτερου σχολείου για τα παιδιά μας, που εξασφαλίζει όλα τα απαραίτητα εφόδια για το παρόν και το μέλλον τους, και η απελευθέρωση του δυναμικού των εκπαιδευτικών μας, σε ένα πλαίσιο μεγαλύτερης ελευθερίας, διαρκούς υποστήριξης και αυξημένης λογοδοσίας», τόνισε η κυρία Κεραμέως.

Αυτονομία σχολείου

Η αυτονομία των σχολικών μονάδων ενισχύεται σε τρεις άξονες:

1. Δίνεται μεγαλύτερη ελευθερία στους εκπαιδευτικούς στην οργάνωση της διδασκαλίας, μέσω π.χ. της εισαγωγής της ελεύθερης επιλογής βιβλίου από τους εκπαιδευτικούς (πολλαπλό βιβλίο), της μεγαλύτερης ευελιξίας στον τρόπο διεξαγωγής των τετραμηνιαίων δοκιμασιών αξιολόγησης (ομαδική/ατομική εργασία, μέθοδοι ανεστραμμένης τάξης, αντί για ωριαίο διαγώνισμα), της δυνατότητας δημιουργίας ομίλων.

Το πολλαπλό βιβλίο δίνει τη δυνατότητα στους εκπαιδευτικούς να επιλέγουν το βιβλίο που θέλουν, ανάμεσα στα εγκεκριμένα βιβλία του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.). Ταυτόχρονα, μαθητές και εκπαιδευτικοί θα έχουν πρόσβαση και στα υπόλοιπα εγκεκριμένα διδακτικά βιβλία σε ψηφιακή μορφή, καθώς και σε πλούσιο συμπληρωματικό ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό. Η ελεύθερη επιλογή βιβλίου και οι πολλαπλές πηγές σηματοδοτούν μια πραγματική αλλαγή παραδείγματος στον τρόπο που μαθαίνουν τα παιδιά στο σχολείο, ξεφεύγοντας από το μοντέλο της αποστήθισης, ενισχύοντας την κριτική σκέψη των μαθητών και τη διαμόρφωση ανεξάρτητης γνώμης. Η Ελλάδα και η Κύπρος αποτελούν τη μειοψηφία των χωρών ΕΕ που διατηρούν το μονοπώλιο του ενός και μοναδικού σχολικού εγχειριδίου.

Παράλληλα, προβλέπονται δύο σημαντικές τομές ως προς την αξιολόγηση της επίδοσης των μαθητών:

• Ο εκπαιδευτικός θα μπορεί πλέον να επιλέξει τη μορφή της τετραμηνιαίας δοκιμασίας αξιολόγησης των μαθητών, π.χ. να αναθέσει κάποια συνθετική ή διαθεματική εργασία, μια ομαδική παρουσίαση ή να αξιοποιήσει τις μεθόδους της ανεστραμμένης τάξης (flipped classroom), όπου π.χ. ο ίδιος ο μαθητής καλείται να παρουσιάσει το μάθημα της ημέρας ή να εισηγείται τρόπους επίλυσης προβλημάτων. Δίνεται βήμα στη δημιουργική πρωτοβουλία του εκπαιδευτικού, το μάθημα γίνεται πιο ενδιαφέρον, προσαρμοσμένο στις ανάγκες της κάθε τάξης.
• Αλλάζει και η φιλοσοφία της «εξεταστέας» ύλης. Το βιβλιοκεντρικό μοντέλο της απομνημόνευσης αντικαθίσταται από το γνωσιοκεντρικό μοντέλο του πολλαπλού βιβλίου. Το πολλαπλό βιβλίο στοχεύει στην καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και στην ουσιαστική κατάκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων.

2. Ενισχύεται ο ρόλος του Διευθυντή της σχολικής μονάδας, ώστε να μπορεί να λάβει τις αποφάσεις εκείνες που θα καταστήσουν το σχολείο πιο αυτόνομο, αλλά και ο ρόλος των εκπαιδευτικών σε θέσεις ευθύνης.

Συγκεκριμένα προβλέπεται:

• Θέσπιση υποστηρικτικών οργάνων – distributed leadership model

o Υποδιευθυντές (επιλογή μετά από εισήγηση Διευθυντή)

o Ενδοσχολικοί Συντονιστές

o Μέντορες

o Υπεύθυνοι διασύνδεσης με τη μαθητεία στα ΕΝΕΕΓΥΛ

• Διοργάνωση ετήσιων επιμορφώσεων
• Διευθυντής ως αξιολογητής των εκπαιδευτικών του – παρατηρήσεις μαθημάτων
• Αρμοδιότητα για τη διοργάνωση παιδαγωγικών συναντήσεων
• Αρμοδιότητα για την άσκηση πειθαρχικού ελέγχου
• Δυνατότητα αξιοποίησης σχολικών εγκαταστάσεων εκτός σχολικού ωραρίου
• Δυνατότητα εξασφάλισης επιπλέον πόρων μέσα από τη διοργάνωση εκδηλώσεων & την ευκολότερη αποδοχή δωρεών και χορηγιών
• Αύξηση θητείας από 3ετή σε 4ετή και δυνατότητα επαναδιορισμού χωρίς όριο 2 θητειών

3. Διαμορφώνεται ένα πλαίσιο αυξημένης διαφάνειας και λογοδοσίας, γιατί η ενισχυμένη αυτονομία απαιτεί και ένα πλαίσιο ελέγχων και ισορροπιών. Σε αυτό το πνεύμα, εισάγονται, μεταξύ άλλων, η «ελληνική PISA» και η υποχρέωση δημιουργίας και συντήρησης προσβάσιμης ιστοσελίδας σε κάθε σχολική μονάδα.

Πρόκειται για ένα τεστ διάγνωσης της αποτελεσματικότητας του εκπαιδευτικού συστήματος. Σκοπός της ελληνικής PISA είναι η εξαγωγή πορισμάτων σχετικά με την πορεία υλοποίησης των προγραμμάτων σπουδών – όχι η αξιολόγηση της επίδοσης του μαθητή. Τα αποτελέσματα, άλλωστε, θα είναι ανώνυμα, επομένως δεν συνεκτιμώνται από τους εκπαιδευτικούς κατά την αξιολόγηση της επίδοσης των μαθητών. Η διεξαγωγή διαγνωστικών τεστ αξιολόγησης του εκπαιδευτικού συστήματος σημειώνει αυξητική τάση στις χώρες του ΟΟΣΑ – π.χ. στην Πορτογαλία, τη Σουηδία, τη Δανία, τη Νορβηγία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Δομές υποστήριξης της Εκπαίδευσης

Η μεταρρύθμιση των δομών εκπαίδευσης έχει ως κύρια στόχευση την ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών και την ενίσχυση της παιδαγωγικής υποστήριξης που αυτοί λαμβάνουν. Για αυτόν τον σκοπό ιδρύονται θέσεις στελεχών με αμιγώς παιδαγωγικό χαρακτήρα, δηλαδή θέσεις Εποπτών Ποιότητας της Εκπαίδευσης τόσο σε επίπεδο Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης όσο και σε επίπεδο Διεύθυνσης Εκπαίδευσης. Οι Σύμβουλοι Εκπαίδευσης αυξάνονται στον αριθμό και υπηρετούν στις Διευθύνσεις Εκπαίδευσης, ώστε να είναι πιο κοντά στις σχολικές μονάδες και να υποστηρίζουν έμπρακτα και σε καθημερινή βάση την εκπαιδευτική κοινότητα. Επίσης, ιδρύονται 1.100 νέες οργανικές θέσεις ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών στα Κέντρα Διάγνωσης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης (ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.), οι οποίες θα καλύπτουν τις ανάγκες των σχολικών μονάδων γενικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης.

Ως προς τα κριτήρια επιλογής στελεχών εκπαίδευσης, αυξάνεται η απαιτούμενη προϋπηρεσία για την ανάληψη θέσεων ευθύνης και προστίθεται ως κεντρικό κριτήριο επιλογής το αποτέλεσμα της αξιολόγησης του υποψηφίου, κάτι το οποίο είχε απαλειφθεί από τον ΣΥΡΙΖΑ. Προϋπόθεση για τη συμμετοχή στελεχών και εκπαιδευτικών σε διαδικασίες επιλογής σε θέση ευθύνης, αποτελεί να μην έχουν αξιολογηθεί ως ανεπαρκείς ή μη ικανοποιητικοί, αντιστοίχως, στις σχετικές εκθέσεις αξιολόγησης κατά την τελευταία τετραετία. Ως προς τη διαδικασία επιλογής στελεχών εκπαίδευσης, προβλέπεται η δοκιμασία της μελέτης περίπτωσης.

Εκκλησιαστική Εκπαίδευση

Το παρόν νομοσχέδιο επιχειρεί να εκσυγχρονίσει και να οργανώσει εξ ολοκλήρου και σε νέα βάση την δευτεροβάθμια, μεταδευτεροβάθμια και ανώτατη εκκλησιαστική εκπαίδευση, με στόχο τη συνολική αναβάθμιση της ποιότητας του κλήρου. Συγκεκριμένα, η δευτεροβάθμια εκκλησιαστική εκπαίδευση εντάσσεται στη γενική δευτεροβάθμια εκπαίδευση υπό την εποπτεία του κράτους, ενώ τόσο οι εκπαιδευτικοί όσο και οι μαθητές των εκκλησιαστικών σχολείων θα επιλέγονται βάσει κριτηρίων, οδηγώντας στη συνολική αναβάθμιση της δευτεροβάθμιας εκκλησιαστικής εκπαίδευσης. Επιπλέον, δημιουργούνται 3 Σχολές Μαθητείας Υποψηφίων Κληρικών (ΣΜΥΚ), μέσω της μετατροπής υφιστάμενων εκκλησιαστικών σχολείων, οι οποίες θα αποτελούν δομές μεταδευτεροβάθμιας εκκλησιαστικής εκπαίδευσης με διετές πρόγραμμα σπουδών. Στο εξής, απαραίτητη προϋπόθεση για να μισθοδοτηθεί ένας κληρικός από το δημόσιο θα είναι η κατοχή Διπλώματος ΣΜΥΚ ή πτυχίου Α.Ε.Ι., δίνοντας τέλος στο φαινόμενο μισθοδοσίας αποφοίτων δημοτικού, γυμνασίου ή λυκείου ως κληρικών.