Σήμερα η πιο δύσκολη μέρα του καύσωνα - Γιατί είναι ανησυχητικές οι πρώιμες ζέστες

Σύμφωνα με τα τελευταία προγνωστικά στοιχεία του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/meteo.gr, το Σάββατο οι μέγιστες θερμοκρασίες στα ηπειρωτικά θα ξεπεράσουν τοπικά τους 41-42 βαθμούς Κελσίου. Ακόμα και στα νησιωτικά τμήματα, λόγω και των εξασθενημένων ανέμων, οι θερμοκρασίες θα φτάσουν στο Ανατολικό Αιγαίο τους 37-38 βαθμούς, στις Κυκλάδες τους 36-37 και στο Ιόνιο τους 38-39.

Επιπλέον, τις μεσημεριανές και απογευματινές ώρες σήμερα στα βορειοανατολικά ηπειρωτικά τμήματα, αλλά και στα κεντρικά ορεινά, αναμένονται βροχές και τοπικές καταιγίδες, ενώ αυξημένη πιθανότητα τοπικών χαλαζοπτώσεων υπάρχει στην Ανατολική Μακεδονία και στη Θράκη.

Επισημαίνεται ότι, κατά τόπους, σε πολλές περιοχές οι επικρατούσες συνθήκες θα μπορούν να χαρακτηριστούν ως καύσωνας. Οι εξασθενημένοι άνεμοι, σε συνδυασμό με τις υψηλές θερμοκρασίες, θα αυξάνουν σε πολλές περιοχές το αίσθημα δυσφορίας, ενώ αυξημένες θα διατηρηθούν και σήμερα οι συγκεντρώσεις σκόνης στην ατμόσφαιρα.

Λόγω των καιρικών συνθηκών, υψηλός κίνδυνος πυρκαγιάς (κατηγορία κινδύνου 3) προβλέπεται για σήμερα σε αρκετές Περιφερειακές Ενότητες της χώρας, σύμφωνα με τον ημερήσιο χάρτη πρόβλεψης κινδύνου πυρκαγιάς που εκδίδει η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη (www.civilprotection.gr).

Οι υψηλές θερμοκρασίες αναμένεται να μας απασχολήσουν και τις επόμενες ημέρες. Σε προ ημερών δηλώσεις του στο CNN Greece ο μετεωρολόγος και διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Κώστας Λαγουβάρδοςείπε πως μικρή πτώση της θερμοκρασίας αναμένεται από τη Δευτέρα, η οποία θα διαρκέσει μέχρι ίσως και την Τετάρτη.

«Μιλάμε, όμως, για μια πολύ μικρή πτώση της θερμοκρασίας, σίγουρα όχι πιο κάτω από τους 35 βαθμούς. Δηλαδή δεν θα έχουμε θερμοκρασίες της τάξης των 40-42 βαθμών Κελσίου, αλλά λίγο πιο χαμηλά», ανέφερε.

«Υπάρχει προς το παρόν μια ένδειξη ότι από την ερχόμενη Πέμπτη 1 Ιουλίου, θα βρεθούμε αντιμέτωποι με ένα νέο, ισχυρότερο κύμα καύσωνα σε σύγκριση με αυτό που βιώνουμε τις τελευταίες ημέρες, με θερμοκρασίες πολύ πιο πάνω από τους 40-42 βαθμούς. Σας τονίζω, λοιπόν, ότι με βάση τη μέχρι στιγμής προγνωστικά μας στοιχεία, μετά την πρόσκαιρη και σχετικά μικρή πτώση της θερμοκρασίας, έρχεται ένα νέο κύμα καύσωνα που για διάστημα τριών έως τεσσάρων ημερών θα είναι ιδιαίτερα ισχυρό», σημείωσε.

Ολοένα και συχνότεροι οι πρώιμοι καύσωνες

Η Ελλάδα άρχισε να πλήττεται από το πρώτο κύμα παρατεταμένου καύσωνα αμέσως μετά το θερινό ηλιοστάσιο στις 21 Ιουνίου, που σηματοδότησε την «επίσημη» (αστρονομική) έναρξη του καλοκαιριού. Αν και οι καύσωνες δεν είναι ασυνήθιστοι στη χώρα μας, παραδοσιακά εμφανίζονται τον Ιούλιο και τον Αύγουστο.

Οι καύσωνες του Ιουνίου, σύμφωνα με τους επιστήμονες του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΙΕΠΒΑ) του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ), είναι ιδιαίτερα ασυνήθιστοι - τουλάχιστον μέχρι πρόσφατα - και μπορούν να χαρακτηρισθούν ως ‘πρώιμοι'. Από το 2007 μέχρι σήμερα, σύμφωνα με τους ερευνητές, οι καύσωνες του Ιουνίου στην Ελλάδα επαναλαμβάνονται συχνότερα, όπως το 2010 (ο πιο πρώιμος καύσωνας, στις 15-18/6), το 2016, το 2017 και ο φετινός, γεγονός που δείχνει ότι οι ‘πρώιμοι' καύσωνες τείνουν να γίνουν πλέον ‘κανονικότητα'.

Όπως αναφέρουν σε σχετική ανάλυση τους στο περιοδικό «Κόσμος» του ΕΑΑ οι Δρ. Δήμητρα Φουντά (Διευθύντρια Ερευνών ΙΕΠΒΑ/ΕΑΑ), Δρ. Γιώργος Καταβούτας (επιστημονικός συνεργάτης ΙΕΠΒΑ/ΕΑΑ), Φραγκίσκος Πιέρρος (MSc ΙΕΠΒΑ/ΕΑΑ) και ο καθηγητής Ν.Μιχαλόπουλος (Διευθυντής του ΙΕΠΒΑ/ΕΑΑ), ανατρέχοντας στο ιστορικό κλιματικό αρχείο ΕΑΑ, περίπου έναν αιώνα πριν, κατά το διάστημα 19-23 Ιουνίου 1916, διάφορες περιοχές της χώρας και κυρίως η Στερεά Ελλάδα και η Πελοπόννησος βρέθηκαν αντιμέτωπες με ένα πρωτοφανές επεισόδιο καύσωνα, με τις θερμοκρασίες να φτάνουν μέχρι και τους 43 βαθμούς Κελσίου (Αθήνα, Λαμία, Λάρισα, Μεσολόγγι κ.α.), ακόμη και τους 45 (Καλαμάτα).

Το φαινόμενο υπήρξε πρωτοφανές για τη σφοδρότητά του, αλλά και για ότι εμφανίστηκε το μήνα Ιούνιο. Η θερμοκρασία των 43 βαθμών που σημειώθηκε στις 21/6/1916, αποτέλεσε το απόλυτο ρεκόρ μέγιστης θερμοκρασίας στον κλιματικό σταθμό του ΕΑΑ στο Θησείο για περίπου ένα αιώνα, όταν καταρρίφθηκε κατά τη διάρκεια του ισχυρού καύσωνα που έπληξε τα Βαλκάνια τον Ιούνιο του 2007. Ο σταθμός του Θησείου κατέγραψε 44,8 βαθμούς στις 26/6/2007, θερμοκρασία που αποτελεί πλέον το ρεκόρ όλων των εποχών στο συγκεκριμένο σταθμό (τουλάχιστον από τα τέλη του 19ου αιώνα που υπάρχουν σχετικές καταγραφές).

Οι μεταβολές στην εποχικότητα των καυσώνων, συγκεκριμένα η πρόωρη έναρξη και η καθυστερημένη λήξη της εποχής τους, έχουν παρατηρηθεί σε διάφορες περιοχές του πλανήτη. Επιδημιολογικές έρευνες δείχνουν ότι οι πρόωροι καύσωνες συσχετίζονται με μεγαλύτερα ποσοστά θνησιμότητας/νοσηρότητας, κυρίως λόγω της έλλειψης εγκλιματισμού του πληθυσμού.

Επίσης, οι όψιμοι καύσωνες προς το τέλος του καλοκαιριού αυξάνουν τον κίνδυνο πρόκλησης δασικών πυρκαγιών, λόγω της παρατεταμένης ξηρασίας που έχει προηγηθεί. Πρόσφατη μελέτη ερευνητών του ΕΑΑ έδειξε σταδιακή αύξηση της διάρκειας της εποχής των καυσώνων στην Αθήνα από τις αρχές του 20ου αιώνα μέχρι σήμερα, με ρυθμό 3-5 ημερών/δεκαετία, ανάλογα με τους διαφορετικούς δείκτες (ορισμούς καυσώνων) που χρησιμοποιήθηκαν.

Σε πολλές χώρες οι καύσωνες θεωρούνται ως τα πλέον καταστροφικά φυσικά φαινόμενα, όσον αφορά στις επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, τα οικοσυστήματα και το περιβάλλον. Οι μελλοντικές εκτιμήσεις από τα κλιματικά μοντέλα δεν είναι ιδιαίτερα ευοίωνες, καθώς προβλέπουν περαιτέρω αύξηση στη συχνότητα, στη διάρκεια και στην ένταση των καυσώνων στο πλαίσιο της παγκόσμιας θέρμανσης, με την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου (συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας) να συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πλέον ευαίσθητες περιοχές του πλανήτη στο μελλοντικό θερμικό κίνδυνο.

Η αναλυτική πρόγνωση της ΕΜΥ για σήμερα

Γενικά αίθριος καιρός. Τις απογευματινές ώρες είναι πιθανό να εκδηλωθούν τοπικοί όμβροι στα ορεινά της ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης.

Οι άνεμοι θα πνέουν βόρειοι βορειοδυτικοί 3 με 5 και στα νοτιοανατολικά πελάγη 6 μποφόρ.

Η θερμοκρασία θα διατηρηθεί σε υψηλά επίπεδα και θα φτάσει στα κεντρικά και νότια ηπειρωτικά κατά τόπους τους 40 με 42 βαθμούς Κελσίου.

ΑΤΤΙΚΗ
Καιρός: Γενικά αίθριος, με λίγες πρόσκαιρες νεφώσεις τις μεσημβρινές και απογευματινές ώρες.
Ανεμοι: Μεταβλητοί 3 και πρόσκαιρα το απόγευμα νότιοι έως 4 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 24 έως 39 και κατά τόπους 40 βαθμούς Κελσίου. Στα παραθαλάσσια η μέγιστη 3 με 4 βαθμούς χαμηλότερη.

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Καιρός: Γενικά αίθριος, με λίγες πρόσκαιρες νεφώσεις τις απογευματινές ώρες.
Ανεμοι: Μεταβλητοί 3 με 4 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 22 έως 37 βαθμούς Κελσίου.

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, ΘΡΑΚΗ
Καιρός: Γενικά αίθριος. Πρόσκαιρες νεφώσεις θα αναπτυχθούν τις μεσημβρινές και απογευματινές ώρες και είναι πιθανό να εκδηλωθούν τοπικοί όμβροι στα ορεινά της ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης.
Ανεμοι: Μεταβλητοί 2 με 4 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 21 έως 39 και κατά τόπους 40 βαθμούς Κελσίου. Στην ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη η μέγιστη 2 με 3 βαθμούς χαμηλότερη. Στη δυτική Μακεδονία η ελάχιστη 3 με 5 βαθμούς χαμηλότερη.

ΝΗΣΙΑ ΙΟΝΙΟΥ, ΗΠΕΙΡΟΣ, ΔΥΤΙΚΗ ΣΤΕΡΕΑ, ΔΥΤΙΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
Καιρός: Γενικά αίθριος, με πρόσκαιρες νεφώσεις στα ορεινά της Ηπείρου και της δυτικής Στερεάς τις μεσημβρινές και απογευματινές ώρες.
Ανεμοι: Βόρειοι βορειοδυτικοί 3 με 4 και στο Ιόνιο πρόσκαιρα μέχρι 5 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 22 έως 40 και κατά τόπους 41 βαθμούς Κελσίου. Στα νησιά και τα παραθαλάσσια η μέγιστη 2 με 4 βαθμούς χαμηλότερη.

ΘΕΣΣΑΛΙΑ, ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΣΤΕΡΕΑ, ΕΥΒΟΙΑ, ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
Καιρός: Γενικά αίθριος, με πρόσκαιρες νεφώσεις στα ηπειρωτικά τις μεσημβρινές και απογευματινές ώρες.
Ανεμοι: Μεταβλητοί 3 με 4 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 22 έως 41 και κατά τόπους στη Θεσσαλία και την ανατολική Στερεά 42 βαθμούς Κελσίου. Στα παραθαλάσσια η μέγιστη 3 με 4 βαθμούς χαμηλότερη.

ΚΥΚΛΑΔΕΣ, ΚΡΗΤΗ
Καιρός: Αίθριος.
Ανεμοι: Βόρειοι βορειοδυτικοί 3 με 5 και στα ανατολικά τοπικά 6 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 25 έως 35 και στην Κρήτη έως 37 βαθμούς Κελσίου.

ΝΗΣΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ - ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ
Καιρός: Γενικά αίθριος.
Ανεμοι: Βόρειοι βορειοδυτικοί 4 με 5 και στα νότια τοπικά 6 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 24 έως 35 βαθμούς Κελσίου.