Ξεκινά η νέα Προγραμματική Σύμβαση για την λειτουργία των Κέντρων Πρόληψης

Στόχος της κυβέρνησης είναι πρωτίστως η πρόληψη και δευτερευόντως η θεραπεία, μέσα από την προαγωγή της ψυχοκοινωνικής υγείας, με επίκεντρο το νέο άνθρωπο, την οικογένεια και το περιβάλλον του.

Παρόντες στην διαδικτυακή συνέντευξη τύπου εκτός από την κυρία Ράπτη, ήταν ο Πρόεδρος του Ο.ΚΑ.ΝΑ. κ. Αθανάσιος Θεοχάρης, τον Πρόεδρο της Κ.Ε.Δ.Ε. Δημήτριο Παπαστεργίου και τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Ε.Ε.Τ.Α.Α. Σπυρίδωνα Σπυρίδων.

Η Προγραμματική αυτή Σύμβαση συμπίπτει με την σημερινή Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών (26 Ιουνίου), στην οποία κυριαρχεί δυστυχώς, η αύξηση των ουσιών και των εξαρτήσεων, συνεπεία της πανδημίας και του παρατεταμένου εγκλεισμού.

Η Υφυπουργός Υγείας μετά την παρουσίαση έκανε την ακόλουθη δήλωση:

«Με ιδιαίτερη χαρά, υπογράψαμε τη νέα Προγραμματική Σύμβαση 2021-2027 για τη λειτουργία των Κέντρων Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας, που εποπτεύονται από τον ΟΚΑΝΑ. Με την παρούσα Σύμβαση, διασφαλίζουμε μια ενιαία δράση από όλα τα Κέντρα για την πρόληψη των εξαρτήσεων, σύμφωνα με προγράμματα που βασίζονται στα σύγχρονα ευρωπαϊκά δεδομένα.

Σχεδιάζουμε και υλοποιούμε προγράμματα πρόληψης των εξαρτήσεων που αφορούν το σύνολο του πληθυσμού της χώρας, ενήλικες και παιδιά, με στόχο την πληρέστερη γεωγραφική κάλυψη. Παράλληλα, με τις παρεμβάσεις αυτές περιορίζουμε την έκθεση σε επικίνδυνες συμπεριφορές και πολλαπλασιάζουμε τις ευκαιρίες για συμπεριφορές πιο θετικές για την υγεία.

Εισάγουμε, ενιαίους κανόνες που αφορούν την οικονομική διαχείριση των Κέντρων Πρόληψης και δημιουργούμε Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (Ο.Π.Σ.), ώστε να υπάρχει ψηφιακή αποτύπωση όλων των δεδομένων που αφορούν στη λειτουργία τους.

Τέλος, διασφαλίζουμε τη βελτίωση των επαγγελματικών δεξιοτήτων των εργαζομένων με επιμορφωτικά προγράμματα σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης.

Η ψυχική δοκιμασία της πανδημίας επιτάσσει να δημιουργήσουμε ένα πιο ισχυρό περιβάλλον υγείας και ευεξίας για όλους. Στο δύσκολο αυτό αγώνα, είμαστε όλοι μαζί για να επανέλθουμε με ασφάλεια στην κανονικότητα, με σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή και αξία».

Τα εργαλεία της Σύμβασης

Εργαλεία της σύμβασης, σύμφωνα με την κυρία Ράπτη, είναι η πρόληψη και η προαγωγή της Ψυχοκοινωνικής Υγείας, με επίκεντρο τον Άνθρωπο, την οικογένεια και το περιβάλλον του.

Με την παρούσα σύμβαση:

Α. Διασφαλίζεται μία ενιαία, για όλα τα Κέντρα Πρόληψης, ολιστική παρέμβαση και δράση τόσο για την πρόληψη της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών αλλά και άλλων σύγχρονων εξαρτήσεων όπως: ο εθισμός στο διαδίκτυο, ο τζόγος, ο σχολικός εκφοβισμός, το κάπνισμα και το αλκοόλ.

Β. Περιγράφεται με σαφήνεια το περιεχόμενο των προγραμμάτων πρόληψης, τα οποία απευθύνονται σε μαθητές, εφήβους, εκπαιδευτικούς, γονείς, ειδικές πληθυσμιακές ομάδες (όπως μετανάστες και ρομά), στελέχη των ενόπλων δυνάμεων καθώς και στην ευρύτερη κοινότητα.

Τα προγράμματα αυτά έχουν:

Α) αφενός στόχο την ανάπτυξη καθολικών υπηρεσιών πρόληψης για την αποφυγή ή καθυστέρηση χρήσης ουσιών αλλά και

Β) επικεντρωμένων υπηρεσιών πρόληψης σε υποομάδες του νεανικού πληθυσμού για θέματα που αφορούν:

Α)τον σχολικό εκφοβισμό

Β)τους χώρους εκδήλωσης της εξαρτητικής συμπεριφοράς (καταστήματα οινοπνευματωδών ή χώροι διασκέδασης)

Γ)την πρώιμη παιδική ηλικία

Δ)την ενημέρωση γονέων και εκπαιδευτικών

Ε)τον κοινωνικό αποκλεισμό

ΣΤ) τη βελτίωση του σχολικού κλίματος

Γ. Εισάγονται, ενιαίοι κανόνες που αφορούν την οικονομική διαχείριση των Κέντρων και δημιουργείται Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (Ο.Π.Σ.), ώστε να υπάρχει ψηφιακή αποτύπωση όλων των δεδομένων (δράσεις και το περιεχόμενο τους, πληθυσμός- στόχος, έσοδα, έξοδα, κάθε μορφής προμήθειες αγαθών, παροχή υπηρεσιών) που αφορούν στη λειτουργία τους, με γνώμονα τη διασφάλιση της διαφάνειας και της αποτελεσματικής αξιοποίησης των πόρων που διαθέτει η Πολιτεία.

Ενιαίος Εσωτερικός Κανονισμός των Κέντρων Πρόληψης

Δ. Στο πλαίσιο της νέας Σύμβασης, είναι υπό έκδοση ο Ενιαίος Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας των Κέντρων Πρόληψης, που θα εκδοθεί για πρώτη φορά.

Ο συγκεκριμένος Κανονισμός θα αποτελέσει σημαντική τομή, σε ό,τι αφορά τα ζητήματα των διαδικασιών στελέχωσης, προσλήψεων, υπηρεσιακής εξέλιξης και κινητικότητας των υπαλλήλων.

Με την υπογραφή της νέας Σύμβασης διασφαλίζεται, περαιτέρω, και η βελτίωση των γνώσεων και επαγγελματικών δεξιοτήτων των εργαζομένων στα Κέντρα Πρόληψης, καθώς για πρώτη φορά, οι εργαζόμενοι θα καταρτιστούν στα επιμορφωτικά προγράμματα που διοργανώνει το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης σε συνεργασία με τον ΟΚΑΝΑ.

Η πανδημία αύξησε την χρήση ουσιών

Σε άλλο σημείο της τοποθέτησής της, η υφυπουργός Υγείας, αναφέρθηκε στις συνέπειες της πανδημίας, η οποία αύξησε δραματικά τη χρήση των εξαρτήσεων. Τόνισε μεταξύ άλλων η κυρία Ράπτη:

«Μεγάλο μέρος των συμπολιτών μας λόγω της ψυχολογικής πίεσης που επέφερε η πανδημία, κατανάλωσε και καταναλώνει νόμιμες και παράνομες ουσίες, όπως καταγράφεται σε πρόσφατες πανεπιστημιακές έρευνες που δόθηκαν στη δημοσιότητα.

Παράλληλα, τα παιδιά μας βίωσαν με το δικό τους τρόπο την πανδημία αφού, και ως προς αυτά, καταγράφεται επιδείνωση του επιπέδου στρες, μοναξιάς, θυμού και θλίψης, παράγοντες που δύνανται να οδηγήσουν σε εξαρτητικές συμπεριφορές, ως προσωρινό τρόπο ανακούφισης τους.

Συνεπώς, η ψυχική δοκιμασία της πανδημίας επιτάσσει να δημιουργήσουμε ένα πιο ισχυρό περιβάλλον υγείας και ευεξίας για όλους».

Καταλήγοντας η κυρία Ράπτη, επεσήμανε, ότι «Τίποτα δεν μπορεί να υλοποιηθεί, χωρίς την αποτελεσματική συνεργασία όλων των εμπλεκομένων φορέων: των Υπουργείων, των φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης, του ΟΚΑΝΑ , των εργαζομένων και όσων συνδράμουν με δωρεές την συλλογική αυτή προσπάθεια των Κέντρων Πρόληψης».

Ο ΟΚΑΝΑ & τα 75 Κέντρα Πρόληψης Εξαρτήσεων

Από την πλευρά του ο κ. Θεοχάρης τόνισε μεταξύ άλλων:

«O OKANA υλοποίει συστηματικά την εφαρμογή πολιτικής πρόληψης στη χώρα έχοντας αναπτύξει σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, ένα δίκτυο Κέντρων Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας σε όλη την επικράτεια.

Σε αυτό το πλαίσιο, σήμερα ο ΟΚΑΝΑ εποπτεύει επιστημονικά και αξιολογεί τα προγράμματα και τις δράσεις που εφαρμόζονται στα 75 Κέντρα Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας.

Η νέα Προγραμματική Σύμβαση για την λειτουργία των Κέντρων Πρόληψης έρχεται να επικυρώσει την λειτουργία τους και να επιβεβαιώσει την ισχυρή μας δέσμευση ως ΟΚΑΝΑ στην αναγκαιότητα της πρόληψης.

Με την νέα Προγραμματική εντάσσονται αρκετά σημεία που την βελτιώνουν σε σχέση με τις παρελθούσες και συμβάλουν στην ευελιξία και στην δυναμική προσέγγιση που επιτάσσουν οι ανάγκες της πρόληψης.

Μετά από ευρεία και ενδελεχή διαβούλευση στην Επιτροπή Παρακολούθησης, η οποία για 1η φορά λειτούργησε τακτικότατα (σχεδόν κάθε 10 ημέρες συγκαλούνταν και με ομοφωνία σχεδόν στην πλειονότητα των αποφάσεων), καθορίστηκε ένα πλαίσιο λειτουργίας για τα Κέντρα Πρόληψης με ρητούς και σαφείς όρους, με ευελιξία στην αναμόρφωση του Π/Υ και με δυναμική προσέγγιση τροποποίησης για την καλύτερη αξιοποίηση των πόρων (οικονομικών και ανθρώπινων).

Η υλοποίησή της θα εκτελείται βάσει του 5ετούς στρατηγικού σχεδιασμού, ο οποίος θα αποτελείται από επιμέρους επιχειρησιακά σχέδια. Η πρόληψη θα διενεργείται με κοινές δράσεις σε όλη τη χώρα, εστιασμένα στη κάθε πληθυσμιακή ομάδα, στους γονείς, στους εκπαιδευτικούς, στους μαθητές και στην ευρύτερη κοινότητα. Στόχος είναι η πραγματική προαγωγή της ψυχοκοινωνικής υγείας και η πρόληψη των εξαρτητικών συμπεριφορών μέσω της ενημέρωσης, της ευαισθητοποίησης, της ανάπτυξης δεξιοτήτων και της βιωματικής εξέλιξης των ατόμων.

Η αξιολόγηση του φυσικού αντικειμένου, αλλά και του οικονομικού αντικειμένου θα πραγματοποιείται πλέον μέσω ενιαίου Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος (ΟΠΣ), ώστε ανά πάσα ώρα και στιγμή να γνωρίζει ο κάθε πολίτης τι δράσεις πραγματοποιούνται, τι κόστος αυτές έχουν, ποιοι τις πραγματοποιούν, ποιους αφορούν και τι αποτελέσματα έχουν. Επιπλέον στη Προγραμματική θα γίνεται πλέον ενδιάμεση αξιολόγηση από ανεξάρτητο αξιολογητή, κάτι το οποίο ως τώρα δεν είχε γίνει ποτέ. Δηλαδή δεν είχαν αξιολογηθεί οι προηγούμενες προγραμματικές ποτέ και από κανέναν. Πλέον δεν θα αξιολογούνται μόνο εσωτερικά από τους φορείς, αλλά και από ανεξάρτητο αξιολογητή. Από την ίδρυση των κέντρων, το 1996, ποτέ δεν είχε πραγματοποιηθεί έλεγχος.

Αυτόνομοι προϋπολογισμοί στα Κέντρα Πρόληψης

Πλέον για 1η φορά θα καταρτίζονται προϋπολογισμοί και σχέδια ανά Κέντρο Πρόληψης σε κοινό πλαίσιο και με τους ίδιους συγκριτικούς δείκτες.

Εισάγεται πλέον Ενιαίος Κανονισμός Λειτουργίας για τα Κέντρα Πρόληψης, που ως τώρα δεν υπήρχε, ώστε να λειτουργούν όλα τα Κέντρα με ενιαίο τρόπο και να τηρείται η ισότητα και ο σεβασμός στα δικαιώματα, αλλά και να διασφαλίζονται οι υποχρεώσεις και οι ευθύνες αντίστοιχα για την εύρυθμη λειτουργία των Κέντρων Πρόληψης.

Εφαρμόζεται πλέον Ενιαίος Κανονισμός Οικονομικής Διαχείρισης σε όλα τα Κέντρα, ώστε να λειτουργούν σύμφωνα με το ισχύον δημοσιονομικό πλαίσιο και σε συνδυασμό με το ΟΠΣ να αποτυπώνονται ορθά, σύννομα και με διαφανή τρόπο τα έσοδα και τα έξοδα των Κέντρων Πρόληψης.

Λαμβάνεται πρόβλεψη για την στελέχωση των Κέντρων με την δυνατότητα κάλυψης των κενών οργανικών θέσεων. Με την λειτουργία της Επιτροπής Παρακολούθησης και την ευέλικτη και δυναμική προσέγγιση της Προγραμματικής, θα λαμβάνονται υπόψη τα αιτήματα κάλυψης των θέσεων και αντίστοιχα θα εγκρίνονται και θα προχωρά η διαδικασία για την προκήρυξη των κενών θέσεων.

Για 1η φορά εκπαιδεύονται τα στελέχη της Πρόληψης μέσω της Προγραμματικής Συμφωνίας του ΟΚΑΝΑ με το ΕΚΔΑΑ και θα λαμβάνουν πιστοποιημένη εκπαίδευση. Το προσωπικό, κάθε εργαζόμενος, θα συμμετέχει σε 3 προγράμματα κατάρτισης ετησίως.

Μέσα σε όλο αυτό το πλαίσιο η πρόληψη θα μπορεί να λειτουργήσει με σύγχρονες συνθήκες, επικαιροποιημένη γνώση και με εχέγγυα.

Η νέα Προγραμματική Σύμβαση 2021-2027 για τη λειτουργία των Κέντρων Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας, υπεγράφη στις 4 Ιουνίου από το Υπουργείο Υγείας, το Υπουργείο Εσωτερικών, τον Οργανισμό Κατά των Ναρκωτικών (Ο.ΚΑ.ΝΑ.), την Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (Κ.Ε.Δ.Ε.) και την Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (Ε.Ε.Τ.Α.Α.).