Εθνικός διάλογος για την Παιδεία: Εισαγωγή στα πανεπιστήμια για το «κοινό καλό»

Καθώς φαίνεται, ο τρόπος μετάβασης από την δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην τριτοβάθμια, δεν απασχολεί μόνο την ελληνική κοινωνία, αλλά και την αμερικανική. Και αυτό, διότι ένα πολύ μεγάλο μέρος των αμερικανών μαθητών βιώνει πολύ έντονα το συναίσθημα του άγχους και του φόβου της αποτυχίας, εάν δεν γίνει δεκτό σε ένα από τα μεγαλύτερα και καλύτερα πανεπιστήμια των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά και του κόσμου, σύμφωνα με τις διεθνείς κατατάξεις.

Αναλυτικότερα, σύμφωνα με την έρευνα του τμήματος Εκπαίδευσης του Harvard (Harvard Graduate School of Education), με τίτλο: «Turning the Tide: Inspiring Concern for Others and the Common Good Through College Admissions» («Αντιστρέφοντας το κλίμα: Εμπνέοντας το ενδιαφέρον για τους άλλους και το κοινό καλό, μέσω των αιτήσεων για εισαγωγή στα πανεπιστήμια»), που παρουσίασε η καθηγήτρια Άλισον Κάσιν (Alison Cashin), η συντριπτική πλειονότητα των μαθητών που συμμετείχαν, ανέφεραν ότι αυτό που μετράει περισσότερο στη ζωή τους είναι η ευτυχία και εν συνεχεία, η προσωπική επιτυχία. Αυτό το «κυνήγι της επιτυχίας» και η στοχοπροσήλωση, φαίνεται ότι οδηγεί σε «δεύτερη μοίρα» την αξία του «να είναι κανείς καλός άνθρωπος και καλός πολίτης», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η Κάσιν. Παράλληλα, η διαδικασία αιτήσεων δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην καλή επίδοση σε γραπτές δοκιμασίες, αλλά και... στο βιογραφικό ενός μαθητή (βαθμοί σχολείου, εργασίες, ενδιαφέροντα, αθλητικές και μουσικές επιδόσεις, κ.ά.), εντείνοντας το άγχος μπροστά στο φόβο της απόρριψης.

Έτσι, 100 πανεπιστήμια των ΗΠΑ πήραν την πρωτοβουλία (http://mcc.gse.harvard.edu/collegeadmissions) να κάνουν δημόσια τη συζήτηση για τη διαδικασία μετάβασης από το σχολείο στο πανεπιστήμιο, με στόχο να διερευνηθεί, πώς θα απελευθερωθούν οι μαθητές από το «βάρος» των εξετάσεων, επανακαθορίζοντας το τι συνιστά επιτυχία, προτιμώντας την ευγένεια από τα «μαθητικά κατορθώματα» και προωθώντας την αξία του να κάνει κανείς κάτι για τους άλλους έναντι του να κάνει πράγματα μόνο για τον εαυτό του.

Η αμερικανική απάντηση αλληλεγγύης έναντι άγχους, που προτείνει η έρευνα (www.makingcaringcommon.org), μένει να φανεί πώς θα μπορέσει να ενταχθεί και αν θα ταιριάξει στην ελληνική πραγματικότητα. Η αλήθεια είναι ότι, όπως αναφέρθηκε στη συζήτηση, κοινή βάση του προβληματισμού των δύο μερών είναι το άγχος και τα αυξανόμενα ποσοστά κατάθλιψης στους μαθητές της δευτεροβάθμιας σε Ελλάδα και Ηνωμένες Πολιτείες. Το ερώτημα, ωστόσο, που παραμένει και... προβληματίζει και μετά το πέρας της συζήτησης, είναι το κατά πόσο η αντιπαραβολή της αμερικανικής κοινωνίας και του αμερικανικού συστήματος εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μπορεί να βοηθήσει τον εθνικό διάλογο, ιδίως στο σημείο αυτό, που δεν έχουν διατυπωθεί συγκεκριμένες προτάσεις και απόψεις για την αλλαγή του συστήματος εισαγωγής στην τριτοβάθμια.

«Η συζήτηση γίνεται με τη συνείδηση των διαφορών των εκπαιδευτικών συστημάτων των δύο χωρών», απάντησε ο Αντώνης Λιάκος, πρόεδρος της Επιτροπής Εθνικού και Κοινωνικού Διαλόγου για την Παιδεία, ο οποίος τόνισε ότι το ζήτημα είναι να βρεθούν οι τρόποι με τους οποίους οι ηθικές αξίες και η αλληλεγγύη θα μπορέσουν να καλλιεργηθούν έμπρακτα στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα.