ΦΡΟΝΤΙΖΩ: Η πρώτη δομή για ανοϊκούς ασθενείς της Δυτικής Ελλάδας δίνει τη δική της μάχη

Έναν ιδιαίτερο χρόνο όμως, μέσα στη δίνη μιας πρωτοφανούς υγειονομικής κρίσης, η οποία όλα τα δυσχεραίνει και τα πολλαπλασιάζει και εν κατακλείδι, επιβάλλει τους δικούς της κανόνες.

Πώς ζουν την καθημερινότητά τους οι άνθρωποι με άνοια και νευροεκφυλιστικές διαταραχές, μεσούσης της πανδημίας και μάλιστα στην περιφέρεια; Πόσο ήρεμοι και ασφαλείς νοιώθουν; Ποια τα οχυρά των φροντιστών τους; Διότι εκτός από τους ασθενείς και περιθάλποντες των Κέντρων Ημέρας, σημαντικό ρόλο παίζουν και οι φροντιστές, οι οποίοι επιβάλλεται να έχουν μία ήρεμη στάση ζωής και κυρίως ανθεκτικότητα. Και πολύ συχνά τους ξεχνούμε.

Το CNN Greece συνάντησε διαδικτυακά τον Δημήτριο Θεοδωρόπουλο, Κοινωνικό Λειτουργό/Γενικό Διευθυντή του Κοινωφελούς Σωματείου Αρωγής και Φροντίδας Ηλικιωμένων και Ατόμων με Αναπηρία - ΦΡΟΝΤΙΖΩ στην Πάτρα για μία συζήτηση εφ΄όλης της ύλης.

Για τον ένα χρόνο λειτουργίας του ΦΡΟΝΤΙΖΩ, για την καθημερινότητα των ανοϊκών ασθενών, αλλά και των φροντιστών τους, καθώς και για την ψηφιακή επανάσταση που επέβαλλε η πανδημία στις συγκεκριμένες δομές, μας μιλάει ο κ. Θεοδωρόπουλος.

Εξάλλου, με το πρώτο απαγορευτικό τον Μάρτιο του 2020, το Κέντρο Ημέρας ΦΡΟΝΤΙΖΩ και η ομάδα του, αναγκάστηκε να σχεδιάσει νέες υπηρεσίες ώστε να διευκολυνθεί η νέα καθημερινότητα των ασθενών στο σπίτι και φυσικά να διατηρηθεί η ασφάλειά τους.

Ο επικεφαλής του ΦΡΟΝΤΙΖΩ, υπογραμμίζει ότι η συγκεκριμένη πληθυσμιακή ομάδα υπήρξε και η πιο ευάλωτη στην νόσηση από τον ιό, και γι’ αυτό το λόγο, επέβαλλε μεγαλύτερη προσοχή και παραμονή στο σπίτι.

Όμως, ζώντας και βιώνοντας από πολύ κοντά την καθημερινότητα και τις συνθήκες των ανοϊκών ασθενών, ο συνομιλητής μας γνωρίζει σε βάθος την ψυχοσύνθεση των ανθρώπων αυτών, η υγεία των οποίων στη διάρκεια της πανδημίας, δυσκολεύτηκε ακόμη περισσότερο. Καθώς η φύση της άνοιας, είναι μια νόσος εξελικτική, οδηγεί πολύ εύκολα στην απομόνωση και αποξένωση, με αποτέλεσμα τα συναισθήματα μοναξιάς και απόσυρσης από το κοινωνικό σύνολο, να είναι πολύ έντονα στους ασθενείς αυτούς.

Σε κάθε περίπτωση, ο κ. Θεοδωρόπουλος επισημαίνει ότι αυτό που είναι πολύ εμφανές, από την εμπειρία του, «είναι σημαντικό να διατηρείται με όποιον τρόπο είναι δυνατό και ασφαλές η ανθρώπινη επαφή».

Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης έχει ως εξής:

- Κύριε Θεοδωρόπουλε, πριν μερικές ημέρες, έκλεισε ένας χρόνος λειτουργίας του Κέντρου Ημέρας Ατόμων με Άνοια στην Πάτρα από το Κοινωφελές Σωματείο ΦΡΟΝΤΙΖΩ. Τι σημαίνει η λειτουργία αυτής της δομής για την περιοχή, σε μία ιδιαίτερα δύσκολη μάλιστα συγκυρία, όπως είναι η σοβαρή υγειονομική κρίση που βιώνουμε; Ποιος ο σκοπός λειτουργίας της και ποιες οι υπηρεσίες που παρέχει;

Το Κέντρο Ημέρας για Άτομα με Άνοια στην Πάτρα (το οποίο λειτουργεί με πόρους του Ε.Π. Δυτική Ελλάδα 2014-20) έκλεισε τον Φεβρουάριο ένα χρόνο λειτουργίας και είναι η πρώτη δομή στην περιοχή της Δυτικής Ελλάδας που λειτουργεί με σκοπό την υποστήριξη των ατόμων με άνοια και ήπιας νοητικής διαταραχής που ζουν στην κοινότητα και των οικογενειών τους. Η μοναδική παρουσία μιας τέτοιας δομής σε μία τόσο μεγάλη σε έκταση και πληθυσμό γεωγραφική περιοχή αναδεικνύει την αναγκαιότητα της λειτουργίας της και την σημασία ύπαρξης της προκειμένου να εξυπηρετηθεί και να υποστηριχθεί ο μεγάλος αριθμός των πασχόντων από άνοια και των περιθαλπόντων τους.

Η λειτουργία του Κέντρου Ημέρας στην Πάτρα δίνει την αίσθηση ότι χάραξε μια φωτεινή ημέρα για την αντιμετώπιση αλλά και πρόληψη της άνοιας στην περιοχή, καθώς δίνεται η δυνατότητα συντονισμένων κινήσεων παρέμβασης.

Και οι ανοϊκοί ασθενείς έχουν ανάγκη από ποιότητα ζωής

Το Κέντρο Ημέρας έχεις 4 βασικούς πυλώνες στοχοκατεύθυνσης με έναν και μοναδικό όμως σκοπό: Την φροντίδα των ανθρώπων που πάσχουν από άνοια και την διατήρηση/ ή ακόμα και βελτίωση της Ποιότητας Ζωής τόσο των ίδιων όσο και των περιθαλπόντων τους. Στην εκπλήρωση αυτού του σκοπού λοιπόν συμβάλουν:

• Η παροχή υπηρεσιών νοητικής, σωματικής και συναισθηματικής ενδυνάμωσης που παρέχονται καθημερινά στους πάσχοντες/ωφελούμενους που λαμβάνουν υπηρεσίες από το Κέντρο Ημέρας.
• Η εκπαίδευση των περιθαλπόντων για τη διαχείριση της άνοιας, η ψυχολογική υποστήριξη αλλά και η αποφόρτιση από την καθημερινή πολύωρη φροντίδα που παρέχουν, καθώς πλέον οι άνθρωποι με άνοια έχουν τη δυνατότητα να περνούν αρκετές ώρες την εβδομάδα στο Κέντρο Ημέρας.
• Η δυνατότητα που δίνεται στους πολίτες για έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση των ήπιων και πιο σοβαρών νοητικών διαταραχών μέσω νευροψυχολογικών αξιολογήσεων, ψυχιατρικής εκτίμησης, ψυχοσυναισθηματικής αξιολόγησης και αξιολόγησης της λειτουργικότητας με πρόθεση την αντιμετώπιση των νοητικών δυσχερειών/ ελλειμμάτων και την προετοιμασία των περιθαλπόντων για το έργο που θα κληθούν να αναλάβουν.
• Η πρόληψη της άνοιας και η ενημέρωση για την νόσο στην κοινότητα μέσω του Προγράμματος Διασύνδεσης με ΚΑΠΗ/ΚΗΦΗ που λειτουργεί στο πλαίσιο του Κέντρου Ημέρας

- Τι άλλαξε όλο αυτό το διάστημα στο Κέντρο Ημέρας του σωματείου ΦΡΟΝΤΙΖΩ εξαιτίας της πανδημίας;

Είναι προφανές πως εξαιτίας αυτής της απρόσμενης κατάστασης, το σωματείο ΦΡΟΝΤΙΖΩ και ιδιαίτερα το Κέντρο Ημέρας Ατόμων με Άνοια στην Πάτρα επηρεάστηκαν στην καθημερινή λειτουργία τους και κρίθηκε απαραίτητος ο επανασχεδιασμός των παρεχόμενων υπηρεσιών με σκοπό την προσαρμογή της λειτουργίας στις νέες συνθήκες.

Καταρχάς με την έναρξη του πρώτου lockdown τον Μάρτιο του ’20 το Κέντρο Ημέρας έκλεισε για το κοινό, με σκοπό την προφύλαξη του προσωπικού και των ωφελούμενου πληθυσμού από τη μόλυνση με τον Covid-19.

Στις αρχές Απριλίου του 2020 οι επαγγελματίες του Κέντρου πραγματοποίησαν τηλεφωνική έρευνα με δομημένο ερωτηματολόγιο προκειμένου να διερευνήσουν και να καταγράψουν τις ανάγκες των οικογενειών που φροντίζουν κάποιον άνθρωπο με άνοια στην περιοχή της Πάτρας, εν μέσω της πανδημίας του κορωνοιού και του περιορισμού τους στο σπίτι.

Απώτερος σκοπός της έρευνας ήταν να σχεδιαστούν νέες υπηρεσίες από το Κέντρο Ημέρας ώστε να διευκολυνθεί η νέα καθημερινότητα στο σπίτι.

Ψηφιακές τεχνολογίες και επισκέψεις κατ’ οίκον

Πλέον και μέχρι σήμερα μεγάλο μέρος των υπηρεσιών του ΚΗ γίνεται μέσω χρήσης ψηφιακών τεχνολογιών ή με επισκέψεις κατ’ οίκον ενώ η δομή λειτουργεί λαμβάνοντας γνώμονα το επιδημιολογικό φορτίο της περιοχής και των οδηγιών από τον ΕΟΔΥ και το υπουργείο Υγείας με σκοπό την προφύλαξη ωφελούμενων και προσωπικού από την μετάδοση του covid-19

- Θα θέλατε να μας πείτε ποια προβλήματα και ανάγκες έχουν προκύψει για τους ηλικιωμένους, τους ασθενείς με άνοια και τις οικογένειες τους κατά την διάρκεια της πανδημίας

Η δύσκολη συνθήκη που έχει δημιουργηθεί μετά την εμφάνιση του νέου κορωνοϊού έχει προκαλέσει πληθώρα προβλημάτων και δυσκολιών στο σύνολο του πληθυσμού. Από αυτή την κατάσταση, δεν θα μπορούσαν να εξαιρεθούν και οι ηλικιωμένοι, καθώς και τα άτομα με άνοια. Το γεγονός ότι η συγκεκριμένη πληθυσμιακή ομάδα υπήρξε και η πιο ευάλωτη στην νόσηση από τον ιό, επέβαλε μεγαλύτερη προσοχή και παραμονή στο σπίτι. Αυτό σε συνδυασμό με τη φύση της άνοιας, η οποία από μόνη της είναι μια νόσος εξελικτική, που οδηγεί πολύ εύκολα στην απομόνωση και αποξένωση ενέτεινε τα συναισθήματα μοναξιάς και απόσυρσης από το κοινωνικό σύνολο.

- Η νοητική και σωματική εξασθένιση των ασθενών

Παράλληλα το γεγονός της δυσκολίας στη μετακίνηση δημιούργησε προβλήματα που αφορούσαν στη δυσκολία λήψης των προϊόντων πρώτης ανάγκης όπως φάρμακα ή τρόφιμα, ενώ φάνηκε πολύ έντονα η δυσκολία στη διαχείριση των συναισθηματικών αναγκών που προέκυψαν από τον εγκλεισμό. Τέλος μια άλλη συνθήκη που έγινε αρκετά εμφανής κατά τη διάρκεια της πανδημίας ήταν η νοητική και σωματική εξασθένιση των λειτουργιών των ηλικιωμένων.

Συγκεκριμένα, η δυσκολία στη συναναστροφή ακόμα και με άτομα του οικογενειακού περιβάλλοντος καθώς και η επαφή για μικρό χρονικό διάστημα και με μέσα στα οποία δεν είναι εξοικειωμένα τα ανοϊκά άτομα με τους αγαπημένους τους (skype, viber, κ.α.) προκάλεσαν την γνωστική έκπτωση των ήδη επιβαρυμένων λειτουργιών τους, ενώ η αδυναμία μετακίνησης λόγω των περιορισμών ενέτεινε την σωματική εξασθένιση.

Ολοκληρώνοντας θα πρέπει να γίνει μια αναφορά στην ψυχολογική πίεση που βίωσαν και βιώνουν οι περιθάλποντες των ανοϊκών ατόμων καθώς πλην όλων των άλλων πραγμάτων που χρειάστηκε να διαχειριστούν στην καθημερινότητα τους, ήταν και η αποκλειστική φροντίδα των ατόμων χωρίς εξωτερικές βοήθειες και παράλληλα η πραγματοποίηση δράσεων ώστε να τους διατηρήσουν σε ένα καλό γνωστικό επίπεδο. Αυτό συνολικά συντέλεσε στην μεγαλύτερη συναισθηματική τους πίεση και στην δημιουργία νέων αναγκών που αφορούσαν τους ίδιους τους περιθάλποντες.

Όλα τα παραπάνω αποτελούν κάποια από τα κύρια προβλήματα και ανάγκες που καταγράφηκαν και παρατήρησαν οι επαγγελματίες του φορέα και τα οποία, καλούνται να διαχειριστούν .

- Πείτε μας σας παρακαλώ, τις υπηρεσίες που παρέχει το ΦΡΟΝΤΙΖΩ για να καλύψει τις νέες ανάγκες που έχουν προκύψει λόγω του Covid-19.

Λαμβάνοντας υπόψη τα προβλήματα που παρουσιάστηκαν μετά την εμφάνιση της πανδημίας σε ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού όπως οι ηλικιωμένοι, τα άτομα με άνοια και οι οικογενειακοί φροντιστές τους το σωματείο ΦΡΟΝΤΙΖΩ σχεδίασε κατάλληλες υπηρεσίες και προγράμματα για την ουσιαστική κάλυψη τους. Ειδικότερα:

• Από τον Οκτώβριο ’20 ξεκίνησε η υλοποίηση του έργου «Γέφυρα Φροντίδας για την Τρίτη Ηλικία και την Άνοια», με δωρεά από το ΤΙΜΑ Κοινωφελές Ίδρυμα, με σκοπό την κατ’ οίκον υποστήριξη οικογενειών που φροντίζουν άτομο με άνοια στην περιοχή της Πάτρας
• Οι υπηρεσίες του Κέντρου Ημέρας καθώς και οι υπόλοιπες δράσεις του φορέα προσαρμόστηκαν στα νέα ψηφιακά δεδομένα και πλέον υλοποιούνται: συνεδρίες μέσω πλατφόρμας νοητικής/σωματικής ενδυνάμωσης ή λογοθεραπείας, διαδικτυακά σεμινάρια εκπαίδευσης οικογενειακών φροντιστών, αποστολή ασκήσεων και ενημερωτικού μέσω e-mail, δημιουργία βίντεο με οδηγίες φροντίδες για την άνοια και την Τρίτη ηλικία
• Επίσης από τον Νοέμβριο ’20 το ΦΡΟΝΤΙΖΩ σε συνεργασία με το Δίκτυο Καταγμάτων Ευθραυστότητας ξεκίνησε την υλοποίηση του έργου e-ΤΑΛΩΣ, μέσω του προγράμματος ActiveCitizens Fund, το οποίο στοχεύει στην ευαισθητοποίηση, ενδυνάμωση, δικτύωση, συμβολή στην λήψη αποφάσεων των ηλικιωμένων με χρόνια νοσήματα και συλλόγων ασθενών που δραστηριοποιούνται στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας συμπεριλαμβανομένων απομακρυσμένων περιοχών όπου τα εν λόγω προβλήματα είναι ακόμα πιο έντονα.

Η δύσκολη πραγματικότητα των επαγγελματιών του ΦΡΟΝΤΙΖΩ

- Πώς βιώνουν οι επαγγελματίες του ΦΡΟΝΤΙΖΩ την καθημερινή προσπάθεια παροχής υπηρεσιών προς τον ωφελούμενο πληθυσμό κάτω από τις συνθήκες της πανδημίας;

Η νέα πραγματικότητα που έχει δημιουργηθεί μετά την έλευση του νέου κορωνοϊού έχει διαμορφώσει ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες για το σύνολο του πληθυσμού. Το γεγονός αυτό δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστους τους επαγγελματίες του ΦΡΟΝΤΙΖΩ τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο.

Με γνώμονα ωστόσο την αδιάληπτη παροχή υπηρεσιών στους ωφελούμενους χρειάστηκε, αφενός να προσαρμοστούν οι επαγγελματίες στη νέα πραγματικότητα με γοργούς ρυθμούς και αφετέρου να τροποποιήσουν τις υπηρεσίες τους ώστε να παραμείνουν ενεργοί και να συνεισφέρουν στον ωφελούμενο πληθυσμό. Η διαδικασία αυτή υπήρξε αρκετά επίπονη, καθώς κανένας φορέας δεν ήταν προετοιμασμένος για τα όσα κλήθηκε να αντιμετωπίσει.

Αρχικά βίωσαν μεγάλη ανασφάλεια και αγωνία, καθώς ο πληθυσμός στον οποίο απευθύνεται ο φορέας χρειάζεται συνεχόμενη παροχή υποστήριξης. Αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι την περίοδο που εμφανίστηκε ο ιός συνέπεσε με την έναρξη λειτουργίας του Κέντρου Ημέρας που κλήθηκε το Σωματείο να λειτουργήσει δυσχέρανε ακόμα πιο πολύ την ήδη έντονη συνθήκη.

Ωστόσο, περνώντας την απόσταση που μας έχει δώσει ο ένας χρόνος της παρούσας κατάστασης θεωρούμε ότι στο σύνολό τους οι επαγγελματίες, ανταποκρίθηκαν με συνέπεια και επαγγελματισμό απέναντι στους ωφελούμενους, και κατάφεραν να παραχθούν αξιόλογες και ουσιαστικές υπηρεσίες.

Πλέον την ώρα που η συνθήκη του κορωνοϊού παραμένει ενεργή, δηλώνουν έτοιμοι και επαρκείς για την υποστήριξη του πληθυσμού τους κάτω από τις ασυνήθιστες συνθήκες που επικρατούν στην υφήλιο.

Εμβολιασμός, άθληση, ανθρώπινη επαφή

- Τι συμβουλές και πληροφορίες θα δίνατε προς τους οικογενειακούς φροντιστές ηλικιωμένων και ατόμων με άνοια για το επόμενο διάστημα;

Οι νέες συνθήκες που βιώνουμε λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, των αλλεπάλληλων lockdownκαι της κοινωνικής απομόνωσης δυσκολεύουν το έργο των περιθαλπόντων. Καταρχάς γιατί οι ίδιοι καλούνται να προσαρμοστούν σε νέες ψυχοπιεστικές συνθήκες, δίχως τη δυνατότητα πολλές φορές να μοιραστούν με κάποιον άλλον συγγενή η επαγγελματία φροντιστή τη φροντίδα εξαιτίας του φόβου μεταφοράς του ιού στην οικία τους.

Το βασικότερο λοιπόν που θα μπορούσαμε να παροτρύνουμε σε αυτή τη φάση τους περιθάλποντες είναι να φροντίσουν τη δική τους ψυχική και σωματική υγεία.

Το Κέντρο Ημέρας για άτομα με άνοια στην Πάτρα αλλά και οι υπόλοιπες εταιρίες Αλτσχάιμερ ανά την Ελλάδα συνεχίζουν να λειτουργούν και να παρέχουν και εξ’ αποστάσεως υπηρεσίες συμβουλευτικής υποστήριξης.

Σε περίπτωση που νιώθουν πιεσμένοι, αγχωμένοι, μελαγχολικοί η δυσφορούν για θέματα που αφορούν την καθημερινότητα να μη διστάσουν να ζητήσουν τη βοήθεια των ειδικών.

Όσον αφορά τους ηλικιωμένους αλλά και τους πάσχοντες από άνοια θα ήταν καλό είτε οι ίδιοι είτε με τη βοήθεια των περιθαλπόντων τους να ορίσουν και να ακολουθήσουν ένα καθημερινό πρόγραμμα δραστηριοτήτων, δημιουργώντας μία ευχάριστη ρουτίνα.

Επίσης είναι σημαντικό να διατηρείται με όποιον τρόπο είναι δυνατό και ασφαλές η ανθρώπινη επαφή. Δηλαδή συχνά τηλεφωνήματα με φίλους και αγαπημένα πρόσωπα, διαδικτυακή επικοινωνία με χρήση κάμερας, επισκέψεις παιδιών και εγγονιών όπου αυτό επιτρέπεται τηρώντας τις αποστάσεις σε εξωτερικό χώρο. Και φυσικά είναι καλό να μη ξεχνάμε τη άθληση και το ευεργετικό όφελος ενός περιπάτου.

Ο εμβολιασμός για την COVID-19 ξεκίνησε με τους ηλικιωμένους να βρίσκονται σε άμεση προτεραιότητα οπότε ας μη χάνουν την υπομονή τους γιατί είμαστε πλέον πιο κοντά στην αποκατάσταση της καθημερινότητας και την ανάκτηση των φυσιολογικών ρυθμών της ζωής μας.