Ιανός: Ο ισχυρότερος μεσογειακός κυκλώνας από το 1969

Για μια ακόμη χρονιά τα μεγαλύτερα ετήσια ύψη βροχόπτωσης εντοπίστηκαν στην Κρήτη, όπου δύο επώνυμες κακοκαιρίες, ο Ηφαιστίων τον Ιανουάριο και η Κίρκη τον Οκτώβριο, καθώς και διαδοχικά κύματα κακοκαιρίας το Νοέμβριο και το πρώτο μισό του Δεκεμβρίου προκάλεσαν σημαντικά προβλήματα και καταστροφές. Αντίθετα, τα μικρότερα ετήσια ύψη βροχόπτωσης εντοπίσθηκαν το 2020 στις Κυκλάδες και στα Δωδεκάνησα.

Αναλυτικότερα, τα πέντε μεγαλύτερα ύψη βροχόπτωσης πέρυσι καταγράφηκαν σε Ασή Γωνιά Χανίων (2.865 χιλιοστά), Ασκύφου Χανίων (2.650), Σέττα Ευβοίας (2.383), Στενή Ευβοίας (2.207) και Ζαγορά Πηλίου (1.995). Αντίθετα τα πέντε μικρότερα ύψη βροχής σημειώθηκαν σε Σαλαμίνα (286 χιλιοστά), Νάξο (277), Νίσυρο (276), Δερβένι Κορινθίας (275) και Ίο (263).

Σε επίπεδο θερμοκρασιών το 2020 αποτέλεσε ιδιαίτερη χρονιά, καθώς την περίοδο 15-19 Μαΐου εκδηλώθηκε ασυνήθιστο για την εποχή κύμα καύσωνα, κατά το οποίο έσπασαν πολλά θερμοκρασιακά ρεκόρ στη χώρα, ενώ ρεκόρ μεγίστων θερμοκρασιών σημειώθηκε σε περισσότερους από 200 μετεωρολογικούς σταθμούς του δικτύου του ΕΑΑ-meteo. Το δεύτερο επεισόδιο υψηλών θερμοκρασιών του 2020 εκδηλώθηκε στο διήμερο 31 Ιουλίου-1 Αυγούστου, με την ιδιαιτερότητα ότι την 1η Αυγούστου οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες συνοδεύτηκαν από ισχυρές καταιγίδες. Οι χαμηλότερες θερμοκρασίες του έτους καταγράφηκαν στα διαστήματα 5-7 Ιανουαρίου (κακοκαιρία Ηφαιστίων) και 5-9 Φεβρουαρίου.

Αναλυτικότερα, οι πέντε υψηλότερες μέγιστες θερμοκρασίες το 2020 καταγράφηκαν σε Πλώρα Ηρακλείου (41,8 βαθμοί στις 16/5/20), Κρανίδι Αργολίδας (41,8 στις 1/8), Αρφαρά Μεσσηνίας (41,1 στις 17/5 και 31/7) και Μοίρες Ηρακλείου (41,1 στις 17/5). Αντίθετα, οι χαμηλότερες ελάχιστες θερμοκρασίες σημειώθηκαν σε Νέο Καύκασο (-14,7 βαθμοί στις 9/2), Βρύζες Φωκίδας (-14,3 στις 8/1), Καϊμακτσαλάν (-13,3 στις 6/1 και -12,8 στις 6/2) και Γρεβενά -12,6 στις 8/1).

Συνολικά, το 2020 εκδηλώθηκαν στη χώρα μας 25 καιρικά επεισόδια με κοινωνικο-οικονομικές συνέπειες, από τα οποία τέσσερα «βαφτίστηκαν» από το meteo, επειδή πληρούσαν τις επιστημονικές προϋποθέσεις σχετικά με την ονοματοδοσία των βαρομετρικών χαμηλών. Αυτές ήσαν οι: Ηφαιστίων (05-07/01/2020), Θάλεια (05-09/08/2020), Μεσογειακός Κυκλώνας Ιανός (16-20/09/2020) και Κίρκη (28-29/10/2020).

Ξεχώρισε ο Μεσογειακός Κυκλώνας Ιανός, ο οποίος σύμφωνα με σχετική ερευνητική εργασία του ΕΑΑ/meteo.gr που βρίσκεται σε εξέλιξη, ήταν ο ισχυρότερος μεσογειακός κυκλώνας που έχει καταγραφεί από το 1969 έως σήμερα, αν και τα μέσα καταγραφής σε παρελθοντικές δεκαετίες υστερούσαν σημαντικά έναντι των σημερινών. Το εν λόγω βαρομετρικό χαμηλό με τροπικά χαρακτηριστικά δημιουργήθηκε στο Νότιο Ιόνιο και κινήθηκε προς τη χώρα μας. Στην Κεφαλλονιά καταγράφηκαν θυελλώδεις άνεμοι με ριπές έως 194 χλμ/ώρα, ραγδαίες βροχοπτώσεις (πάνω από 350 χιλιοστά σε μία μέρα), κατολισθήσεις, υψηλός κυματισμός και πλημμυρίδα. Επιπλέον πολλές περιοχές της Κεντρικής Ελλάδας δέχθηκαν μεγάλα ύψη υετού, προκαλώντας πολύ μεγάλες καταστροφές και οδηγώντας στο θάνατο τέσσερις ανθρώπους. Τα μεγαλύτερα προβλήματα από τις βροχοπτώσεις εντοπίστηκαν στην Καρδίτσα και στο Μουζάκι, όπου κατέρρευσαν κτίρια.