ΚΕΕΛΠΝΟ: 5+1 ερωταπαντήσεις για τον ιό Ζίκα

O ιός Ζίκα υπάρχει σε τροπικές περιοχές με μεγάλους πληθυσμούς κουνουπιών και είναι γνωστό ότι κυκλοφορεί -μέχρι στιγμής- σε διάφορες χώρες στην Αφρική, την Ασία, τον Ειρηνικό Ωκεανό και την Αμερικανική Ήπειρο. Έχουν καταγραφεί, μέχρι στιγμής, λίγα εισαγόμενα περιστατικά της νόσου στην Ευρώπη, αν και αναμένεται να αυξηθούν.

Ο ιός Ζίκα μοιάζει με τον ιό που προκαλεί το δάγκειο πυρετό, και μεταδίδεται, όπως και ο δάγκειος πυρετός, με δήγμα μολυσμένου κουνουπιού. Τα συμπτώματα της νόσου περιλαμβάνουν πυρετό, πονοκέφαλο, ερυθρότητα στα μάτια, εξάνθημα, μυαλγίες και αρθραλγίες, ενώ ο χρόνος επώασης της νόσου κυμαίνεται από 2 έως 7 ημέρες. Σημειώνεται πως η νόσος είναι συνήθως ήπια και διαρκεί 4-7 ημέρες.

Όπως αναφέρει το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), ο ιός έχει επεκταθεί σε πολλές χώρες. Οι ταξιδιώτες, που επισκέπτονται περιοχές με τρέχουσα τοπική μετάδοση της λοίμωξης, πρέπει να αποφεύγουν να εκτεθούν στα κουνούπια, γιατί από αυτά μεταδίδεται η νόσος.

Ας δούμε αναλυτικά κάποιες πληροφορίες του ΚΕΕΛΠΝΟ που θα βοηθήσουν όποιον πρόκειται να ταξιδέψει:

1. Τι είναι ο ιός Ζίκα και πώς μεταδίδεται;

Ο ιός της Ζίκα είναι μέλος του γένους των φλαβοϊών και μεταδίδεται στους ανθρώπους κυρίως από μολυσμένα κουνούπια. Οι ταξιδιώτες που επισκέπτονται περιοχές με τρέχουσα τοπική μετάδοση της λοίμωξης, συνιστάται να λαμβάνουν συνεχή μέτρα αποφυγής των δηγμάτων από κουνούπια, καθώς το κουνούπι, που μεταδίδει τη νόσο, τσιμπά κατά τη διάρκεια ημέρας και νύχτας, σε εξωτερικούς και σε εσωτερικούς χώρους, καθώς και στις αστικές περιοχές.

Ο ιός μεταδίδεται επίσης κατά την εγκυμοσύνη από τη μητέρα στο έμβρυο. Έχουν καταγραφεί επίσης κρούσματα σεξουαλικής μετάδοσης από μολυσμένους άντρες σε συντρόφους τους.

2. Ποια κουνούπια μεταδίδουν τον ιό Ζίκα;

Υπάρχουν δύο είδη κουνουπιών που μπορούν να μεταδώσουν τον ιό Ζίκα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο ιός Ζίκα εξαπλώνεται μέσω του κουνουπιού Aedes aegypti σε τροπικές και υποτροπικές περιοχές και αυτό το κουνούπι θεωρείται ο βασικός διαβιβαστής του ιού. Το κουνούπι Aedes albopictus (κουνούπι «τίγρης») έχει αναφερθεί ότι μπορεί επίσης να μεταδώσει τον ιό (ικανός διαβιβαστής), αν και αυτό δεν έχει επιβεβαιωθεί ακόμη για τους Ευρωπαίους πληθυσμούς αυτού του κουνουπιού.

Τα κουνούπια αυτά, που χαρακτηρίζονται από άσπρες γραμμές στο σώμα και τα πόδια, αναπαράγονται κυρίως σε ανθρωπογενείς, αστικές και περιαστικές/ημιαστικές εστίες, ακόμη και σε πολύ μικρές συλλογές στάσιμου νερού (π.χ. σε βαρέλια, δοχεία, βάζα, κοιλότητες δέντρων, λάστιχα αυτοκινήτων, πιατάκια γλαστρών, δεξαμενές με νερό).

Σε αντίθεση με άλλα είδη κουνουπιών, τα κουνούπια Aedes είναι πιο δραστήρια κατά τη διάρκεια της ημέρας και μπορεί να παρουσιάσουν αιχμή της δραστηριότητας το πρωί και αργά το απόγευμα έως το σούρουπο (αν και μπορεί να τσιμπούν και κατά τις βραδινές ώρες). Τσιμπούν τόσο σε εσωτερικούς, όσο και σε εξωτερικούς χώρους και προτιμούν να τσιμπούν περισσότερα από ένα άτομα.

Αξίζει να σημειωθεί πως το κουνούπι Aedes aegypti (ο βασικός διαβιβαστής του ιού) δεν έχει καταγραφεί στην Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες (από τις αρχές της δεκαετίας του '50), ωστόσο από το 2003 υπάρχει στη χώρα μας το κουνούπι Aedes albopictus (κουνούπι «τίγρης»).

3. Ποια τα συμπτώματα του ιού;

Ο ιός δεν έχει συμπτώματα σε αρκετούς ασθενείς. Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα, όταν εμφανίζονται, αρχίζουν 2 έως 7 ημέρες μετά το τσίμπημα από το μολυσμένο κουνούπι: Πυρετός, εξάνθημα, πόνος στις αρθρώσεις, επιπεφυκίτιδα (κόκκινα μάτια) είναι τα συνήθη συμπτώματα που διαρκούν έως μία εβδομάδα. Υπήρξαν περιπτώσεις εμφάνισης συνδρόμου Guillain-Barré, ενός σοβαρού νευρολογικού συνδρόμου με παραλύσεις. Ο Ζίκα είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος για την εμφάνιση γενετικών ανωμαλιών στα έμβρυα προσβεβλημένων μητέρων.

4. Ποιος είναι σε κίνδυνο να μολυνθεί;

Όποιος διαβιώνει σε περιοχές όπου υπάρχει υψηλή δραστηριότητα κουνουπιών και μεγάλος αριθμός κρουσμάτων διατρέχει υψηλή πιθανότητα προσβολής. Ιδιαιτέρως, όσον αφορά νήπια, ηλικιωμένους, εγκύους και άτομα με σοβαρές χρόνιες νόσους ή ανοσοκαταστολή, συνιστάται συνεκτίμηση του κινδύνου νόσησης και των συνιστώμενων μέτρων προφύλαξης πριν από το ταξίδι σε ενδημικές περιοχές. Ιδιαίτερα στις εγκύους συνιστάται αυξημένη προστασία κατά των δηγμάτων από κουνούπια στις ενδημικές περιοχές.

5. Ποια τα γενικά μέτρα πρόληψης για τον ταξιδιώτη;

α. Να φορά φαρδιά ελαφρά ρούχα με μακριά μανίκια, μακριά παντελόνια, ψηλές κάλτσες, και, επιπλέον, σε εξωτερικούς χώρους, κλειστά παπούτσια και καπέλο.

β. Να χρησιμοποιεί στο ακάλυπτο δέρμα εντομοαπωθητικά, όπως DEET (N-diethyl-m-toluamide) σε συγκέντρωση 30-50%. Για τον ψεκασμό των ρούχων του (όχι απευθείας στο δέρμα) να χρησιμοποιεί εντομοκτόνα σκευάσματα, όπως περμεθρίνη,τετραμεθρίνη,αλλεθρίνη κ.α.

γ. Να χρησιμοποιεί εντομοκτόνα σκευάσματα (σπρέι, φιδάκια, ταμπλέτες) στους χώρους που πρόκειται να καταλύσει.

δ. Να χρησιμοποιεί κουνουπιέρα κατά τις ώρες του ύπνου. Συστήνεται η κουνουπιέρα να ψεκάζεται με εντομοκτόνο.

5+1. Υπάρχει εμβόλιο για την πρόληψη του ιού;

Δυστυχώς, δεν υπάρχει εμβόλιο. Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για τον ιό Zika. Η αγωγή είναι υποστηρικτική για την ανακούφιση των συμπτωμάτων (ξεκούραση, άφθονα υγρά, κοινά παυσίπονα και αντιπυρετικά).

Τέλος, να σημειωθεί πως μετά την επιστροφή ενός ταξιδιώτη από περιοχή με κρούσματα από ιό, συνιστάται να παρακολουθεί την υγεία για 12 ημέρες. Αν κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών παρουσιαστεί πυρετός, πονοκέφαλος, ερυθρότητα στα μάτια, εξάνθημα, μυαλγίες και αρθραλγίες, συνιστάται ο ταξιδιώτης να αναζητήσει ιατρική βοήθεια και να ενημερώσει τον ιατρό για το ταξιδιωτικό του ιστορικό.

Για περισσότερες πληροφορίες: http://www.keelpno.gr, info@keelpno.gr.

Τηλέφωνο επικοινωνίας: 210 5212000.