Λοιμωξιολόγος Παναγιωτόπουλος: Απόλυτα ασφαλής και απαραίτητη η μάσκα

Ο κ. Παναγιωτόπουλος μάς είπε ότι «βρισκόμαστε σε φάση με αυξημένο αριθμό κρουσμάτων (πάνω από 250 την ημέρα), αλλά δεν παρατηρούμε –ακόμη τουλάχιστον– εκθετική αύξηση, δηλαδή ένα βήμα προς τα πάνω κάθε μέρα. Ωστόσο, κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή και το στοίχημα είναι ακριβώς να ελεγχθούν τα πράγματα και αυτό να μην συμβεί».

Το μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων υπογράμμισε ότι ήταν μεγάλο λάθος η καλλιέργεια στη χώρα μας μετά το lockdown «ενός κλίματος ότι «τα δύσκολα τέλειωσαν» και μια υπέρμετρη αυταρέσκεια του τύπου «είμαστε η πιο ασφαλής χώρα». Ήταν επόμενο να υπάρξει χαλάρωση στην τήρηση των μέτρων προφύλαξης από τον κόσμο σε ευρεία κλίμακα».

Ο Τάκης Παναγιωτόπουλος επισήμανε ότι:

«Τα νοσοκομεία του ΕΣΥ χρειάζονται γενναία και μόνιμη ενίσχυση σε προσωπικό και υποδομές, καθώς και καλύτερη οργάνωση ώστε να μην «κλείνουν» ουσιαστικά όλες οι άλλες πλην COVID υπηρεσίες που παρέχουν».

Τέλος, δεν αφήνει κανένα περιθώριο για τα fake news σχετικά με τη μάσκα:

«Η χρήση της μάσκας –υφασμάτινης ή ιατρικής– είναι απόλυτα ασφαλής. Διάφορες διαδόσεις, π.χ. ότι δήθεν προκαλεί αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα και άλλα παρόμοια, είναι πράγματι fake news και δεν πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στα σοβαρά. Επίσης, έχει τεκμηριωθεί ότι ευρεία χρήση προστατευτικής μάσκας μπορεί να έχει μετρήσιμα θετικά οφέλη στη διασπορά του ιού σε μια κοινωνία».

Αναλυτικά η συνέντευξη του Τάκη Παναγιωτόπουλου στο CNN Greece:

-Έχουμε μπει στο δεύτερο «κύμα» της πανδημίας;

-Η έννοια του «κύματος» καμιά φορά δημιουργεί συγχύσεις γιατί μπορεί να θεωρηθεί ότι εννοεί πως η συχνότητα της νόσου COVID-19 βρίσκεται μεν σε άνοδο αλλά σχεδόν νομοτελειακά αυτή θα ακολουθηθεί από πτώση, χωρίς να κάνουμε τίποτα.

Αυτό δεν ισχύει, τουλάχιστον για ένα προβλέψιμο χρονικό διάστημα.

Εν πάση περιπτώσει, σήμερα, στα τέλη Αυγούστου 2020, βρισκόμαστε σε φάση με αυξημένο αριθμό κρουσμάτων (πάνω από 250 την ημέρα), αλλά δεν παρατηρούμε –ακόμη τουλάχιστον– εκθετική αύξηση, δηλαδή ένα βήμα προς τα πάνω κάθε μέρα.

Ωστόσο, κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή και το στοίχημα είναι ακριβώς να ελεγχθούν τα πράγματα και αυτό να μην συμβεί.

Το προφίλ μεγάλου μέρους των περιστατικών που εμφανίζονται αυτή την περίοδο (σχετίζονται με επιστροφή από συγκεκριμένους τόπους παραθερισμού ή με συμμετοχή σε μεγάλες συναθροίσεις) δίνει την ευκαιρία να περιοριστεί η επιδημία, αλλά αυτό θα εξαρτηθεί από την πληρότητα της εφαρμογής των μέτρων.

Ζητούμενο η διαφάνεια

-Τι εννοείτε, τι μέτρα πρέπει να ληφθούν;

-Αναφέρομαι στα μέτρα που έχουν ανακοινωθεί κατά κόρον: τήρηση αποστάσεων μεταξύ μας τουλάχιστον 1,5 μέτρο, καλή υγιεινή χεριών με συχνό πλύσιμο χρησιμοποιώντας σαπούνι και νερό ή/και αντισηπτικό χεριών, συστηματική χρήση προστατευτικής μάσκας σε κλειστούς χώρους ­–και σε ανοικτούς εφόσον δεν μπορούν να τηρηθούν οι απαραίτητες αποστάσεις–, αποφυγή μεγάλων συναθροίσεων.

Επιπλέον, όσοι επιστρέφουν από επιβαρυμένες περιοχές ή έχουν λάβει μέρος σε συναθροίσεις ή είχαν ανεξέλεγκτες κοντινές επαφές με πολλά άτομα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί στις επαφές τους με άλλα άτομα για τουλάχιστον 7 ημέρες και να αποφεύγουν άμεση επικοινωνία με ανθρώπους που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.

Η ακρίβεια και απόλυτη διαφάνεια στα επιδημιολογικά δεδομένα –σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο– είναι κομβικής σημασίας για να έχει όλη η κοινωνία την εικόνα της εξέλιξης των πραγμάτων και να είναι πειστική η εισαγωγή περιοριστικών μέτρων. Στο μέτωπο αυτό έχουμε δρόμο να βαδίσουμε ακόμη. Είναι βασική αρχή της δημόσιας υγείας ότι οι μεγάλες επιδημίες δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν χωρίς ακριβή δεδομένα και απόλυτη διαφάνεια.

Τα λάθη

-Τελικά τι φταίει για τη νέα έξαρση των κρουσμάτων; Έγιναν λάθη στο άνοιγμα μετά το lockdown και ποια είναι αυτά;

-Η μεγάλη ύφεση στη συχνότητα της νόσου COVID-19 που είχαμε το Μάϊο οφείλεται στο αυστηρό lockdown, και η άρση του ήταν επόμενο να οδηγήσει σε αύξηση των κρουσμάτων. Απόλυτο «κλείσιμο» μιας κοινωνίας δεν μπορεί να εφαρμοστεί για πολύ καιρό.

Εκείνη την περίοδο καλλιεργήθηκε στη χώρα μας ένα κλίμα ότι «τα δύσκολα τέλειωσαν» και μια υπέρμετρη αυταρέσκεια του τύπου «είμαστε η πιο ασφαλής χώρα».

Ήταν επόμενο να υπάρξει χαλάρωση στην τήρηση των μέτρων προφύλαξης από τον κόσμο σε ευρεία κλίμακα. Επίσης, νομίζω ότι δεν εκτιμήθηκε επαρκώς ο ρόλος υπερμετάδοσης που μπορεί να είχαν ορισμένοι προορισμοί παραθερισμού και ορισμένες πρακτικές διασκέδασης.

Να ενισχυθεί το ΕΣΥ

-Μπορούμε να αποφύγουμε να φτάσει το ΕΣΥ στα όρια του ή είναι αναπότρεπτη αυτή η προοπτική; Απαιτούνται νέα μέτρα;

-Κατά την πρώτη φάση της πανδημίας, τον Μάρτιο έως Μάϊο, γίναμε όλοι μάρτυρες ότι το μεγάλο ανάχωμα απέναντι στον κορωνοϊό ήταν το ΕΣΥ, το Εθνικό Σύστημα Υγείας – όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και σε πολλές άλλες χώρες.

Οι γιατροί, οι νοσηλευτές και το άλλο προσωπικό των νοσοκομείων του ΕΣΥ ήταν οι άνθρωποι της ημέρας.

Ωστόσο, είναι επόμενο οι μεγάλες και χρόνιες παθογένειες του συστήματος υγείας να έχουν έρθει στο προσκήνιο. Ασφαλώς απαιτούνται μέτρα. Τα νοσοκομεία του ΕΣΥ χρειάζονται γενναία και μόνιμη ενίσχυση σε προσωπικό και υποδομές, καθώς και καλύτερη οργάνωση ώστε να μην «κλείνουν» ουσιαστικά όλες οι άλλες πλην COVID υπηρεσίες που παρέχουν.

Επίσης, θα πρέπει να μπει στη μάχη έναντι του COVID-19 και το σύστημα της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, κάτι που μέχρι τώρα δεν έχει γίνει.

Σε κάθε Κέντρο Υγείας, Τοπική Μονάδα Υγείας ή ιατρείο του πρώην ΙΚΑ πρέπει να οργανωθεί ιατρείο COVID, όπου οι ασθενείς με ήπια συμπτώματα (οι οποίοι αποτελούν το 80-85% του συνόλου των περιστατικών) θα μπορούν να εξετάζονται κλινικά, να λαμβάνεται δείγμα από αυτούς για εργαστηριακό έλεγχο και να έχουν την απαιτούμενη παρακολούθηση σε όλη την εξέλιξη της νόσου τους.

Χωρίς κίνδυνο η μάσκα

-Κανονικά δεν θα έπρεπε να σας ρωτήσω, αλλά θα το κάνω αφού τα fake news και οι θεωρίες συνωμοσίες συνεχίζουν να διακινούνται ευρέως. Υπάρχει κάποιος κίνδυνος για την υγεία μας από τη χρήση της μάσκας;

-Η χρήση της μάσκας –υφασμάτινης ή ιατρικής– είναι απόλυτα ασφαλής.

Διάφορες διαδόσεις, π.χ. ότι δήθεν προκαλεί αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα και άλλα παρόμοια, είναι πράγματι fake news και δεν πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στα σοβαρά. Επίσης, έχει τεκμηριωθεί ότι ευρεία χρήση προστατευτικής μάσκας μπορεί να έχει μετρήσιμα θετικά οφέλη στη διασπορά του ιού σε μια κοινωνία.

Επομένως, είναι απαραίτητη η συστηματική χρήση μάσκας από όλους μας τόσο σε κλειστούς χώρους όσο και σε ανοιχτούς εφόσον δεν μπορεί να τηρείται η απόσταση του 1,5 μέτρου τουλάχιστον από τους άλλους. Επιπλέον, η μάσκα για να προσφέρει προστασία πρέπει να φοριέται σωστά, δηλαδή να καλύπτει μύτη και στόμα (δεν έχει νόημα να τη φοράμε στο πηγούνι) και να αλλάζει συχνά.

Τα fake news, όμως, έχουν και άλλη θεματολογία εκτός από τις μάσκες. Θα ήθελα να τονίσω προς όλους ότι οι κίνδυνοι από τη νόσο COVID-19 είναι ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΙ. Ας δούμε λίγο γύρω μας σε άλλες χώρες τι έγινε. Τα νοσοκομεία κατέρρευσαν κάτω από το βάρος των ασθενών με COVID όχι μόνο σε χώρες όπως η Βραζιλία και η Ινδία, αλλά και στη γειτονική Ιταλία και στην πιο εμβληματική ίσως πόλη του σύγχρονου κόσμου τη Νέα Υόρκη, η οποία μάλιστα αναγκάστηκε να δημιουργήσει ομαδικούς τάφους.

Ένας στοιχειώδης ορθολογισμός απαιτεί να μην περιμένουμε να πάθουμε εμείς ή οι κοντινοί μας άνθρωποι για να μάθουμε, ας μάθουμε και από την εμπειρία γύρω μας. Και σε αυτό η συλλογική εμπειρία και γνώση που λέγεται επιστήμη μπορεί να βοηθήσει καθοριστικά.