Το σχέδιο «Κόστα Ρίκα», η πρόκληση της πανδημίας και το στοίχημα της αλληλεγγύης της Ευρώπης

Και η πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ όπως και η κυβέρνηση έχει τονίσει πολλές φορές, ότι είναι ανάγκη αδήριτη, να κεφαλαιοποιήσουμε τη διαχείριση της πανδημίας, για το καλό του υγειονομικού μας συστήματος, των ανθρώπων που το υπηρετούν και φυσικά για το καλό της κοινωνίας. Η Ελλάδα πράγματι τα κατάφερε, κατάφερε να διαχειριστεί με υποδειγματικό και αποτελεσματικό τρόπο, μία πρωτοφανή υγειονομική παγκόσμια κρίση, με συντεταγμένο Επιχειρησιακό Σχέδιο και πειθαρχία, κάτι που επαινείται από όλο τον κόσμο.

Και αυτή η νίκη της μικρής Ελλάδας, σε σχέση με διεθνείς και εύρωστους κολοσσούς αποτελεί ένα ενδιαφέρον case study για την επόμενη ημέρα, που δεν πρέπει να αφήσουμε να πάει χαμένο, αλλά ούτε και να αγνοήσουμε. Τώρα είναι η ώρα να οργανώσουμε και να εκσυγχρονίσουμε ακόμη καλύτερα το ΕΣΥ, να θωρακίσουμε υγειονομικά τη νησιωτική χώρα, να δημιουργήσουμε τις συνθήκες εκείνες, που θα λειτουργήσει η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και θα τρέξει αρμονικά με το υπόλοιπο σύστημα, δίνοντας σημαντική ανάσα σε ένα δεύτερο πανδημικό κύμα. Είναι η ώρα, της αναπτυξιακής διάστασης της φαρμακοβιομηχανίας, που έχει προσφέρει τόσα πολλά στην οικονομία και την κοινωνία και δυστυχώς αντιμετωπίζεται διαρκώς με έναν άχαρο λογιστικό τρόπο…

Η πανδημία βεβαίως θέτει επιτακτικά και άλλα ζητήματα, όπως αυτό, της αντιμετώπισης των ανισοτήτων: θα μπορούν να έχουν όλοι οι πολίτες την αναγκαία θεραπεία τους; θα μπορούν να έχουν όλοι οι άνθρωποι πρόσβαση στο εμβόλιο όταν αυτό παραχθεί; (μάλιστα πολλοί επιστήμονες έχουν επισημάνει, ότι θα ήταν ακόμη καλύτερο εάν μπορούσαμε να έχουμε περισσότερα από ένα εμβόλια).

Και εδώ, ερχόμαστε στο σχέδιο Κόστα Ρίκα.

Στην πρόσφατη Γενική Συνέλευση του ΠΟΥ, κωδικοποιήθηκε σε ένα ψήφισμα, που πέρασε σχεδόν ομόφωνα, για τα πνευματικά δικαιώματα στα φαρμακευτικά και ιατροτεχνολογικά προϊόντα για την πανδημία από τον ιό SARS-CoV-2, γνωστό ως “σχέδιο Κόστα-Ρίκα”, από την πρωτοβουλία που πήρε η μικρή χώρα της Κεντρικής Αμερικής για τη δημιουργία μιας πλατφόρμας, που, όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση του Π.Ο.Υ. (15/5) «θα συγκεντρώσει δεδομένα, γνώσεις και δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας για υπάρχοντα ή νέα προϊόντα υγείας COVID-19, ώστε να παραδώσει παγκόσμια δημόσια αγαθά για όλους τους ανθρώπους και όλες τις χώρες».

Στόχος του "σχεδίου Κόστα-Ρίκα", στην πραγματικότητα είναι η δημιουργία μίας δεξαμενής πατεντών υπό τον ΠΟΥ, που με την αναλογική συνεισφορά των χωρών, αλλά και άλλων χρηματοδοτών και δωρητών θα εξαγοράσει τις πατέντες προϊόντων για τον covid-19 (φάρμακα, εμβόλια κλπ) και θα τις διαθέσει δωρεάν προς κάθε ενδιαφερόμενο (κράτη, εταιρείες κλπ) προκειμένου να παραχθούν έγκαιρα, σε σωστές ποσότητες και προσιτές τιμές τα κατάλληλα προϊόντα για την αντιμετώπιση του covid-19.

Σύμφωνα μάλιστα με τον κ. Ανδρέα Ξανθό: «Η πρόταση του ΠΟΥ είναι εξαιρετικά ριζοσπαστική και θα αποτελέσει πρόκριμα για την συνολική αντιμετώπιση των σημερινών στρεβλώσεων που δημιουργεί η πνευματική ιδιοκτησία στη διεθνή αγορά φαρμάκου και τεχνολογιών υγείας (αδιαφάνεια στα κόστη έρευνας και ανάπτυξης (R&D), υψηλές τιμές, καθυστερήσεις στην πρόσβαση αρκετών χωρών στην καινοτομία).

Η πανδημία έχει αναδείξει νέες ανάγκες αλλά και νέες προκλήσεις, σημειώνει ο πρώην υπουργός Υγείας και προσθέτει: «Το κοινωνικό αίτημα για καθολική πρόσβαση όλων των ανθρώπων στα νέα προληπτικά, διαγνωστικά και θεραπευτικά μέσα για τον ιό SARS-CoV-2 αλλά και για κάθε καινούργια απειλή Δημόσιας Υγείας, είναι πλειοψηφικό. Η πανδημία μας δείχνει το δρόμο: ένα νέο μοντέλο στην ανάπτυξη της έρευνας και της καινοτομίας στην υγεία και στο φάρμακο, βασισμένο στη διεθνή συνεργασία, στη δημόσια χρηματοδότηση, στα ανοικτά δεδομένα, στη διαφάνεια, στις "δίκαιες" τιμές και στην προστασία των δικαιωμάτων των ασθενών, είναι αναγκαίο και εφικτό».

Όπως επεσήμανε μάλιστα ο κ. Ξανθός στην διαδικτυακή συνέντευξη τύπου, μέχρι στιγμής, οι χώρες που στηρίζουν την εν λόγω πρόταση, είναι: το Βέλγιο, η Ολλανδία, το Λουξεμβούργο και η Πορτογαλία. Η Ελλάδα δυστυχώς, προς το παρόν, δεν το έχει στηρίξει, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ, σκοπεύει να καταθέσει την δική του πρόταση, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Αριστεράς.

Ο κ. Ανδρέας Ξανθός επίσης, απευθύνει ερώτηση για το θέμα αυτό, στην ηγεσία του υπ. Υγείας «Γιατί η χώρα μας, παρά τη στήριξη που παρείχε στο αρχικό ψήφισμα της ΓΣ του ΠΟΥ, δεν συμπεριλαμβάνεται στις χώρες που συνυπογράφουν το τελικό σχέδιο για την πρόσβαση στα φάρμακα-εμβόλια - τεχνολογίες υγείας που αφορούν τη λοίμωξη covid-19 ;». Οι πληροφορίες, αναφέρουν ότι είναι πολύ πιθανόν, ο υφυπουργός Υγείας Βασίλης Κοντοζαμάνης, να απαντήσει στην Ερώτηση αυτή, τη Δευτέρα στη Βουλή.

Η πρόκληση της πανδημίας, όπως και άλλες υγειονομικές προκλήσεις που θα μας επισκεφθούν στο μέλλον, είναι ήδη εδώ και τώρα περισσότερο από ποτέ η Ευρώπη, οφείλει να δείξει την πραγματική αλληλέγγυα στάση της σε όλες τις χώρες. Την ίδια αλληλέγγυα στάση τους πρέπει να δείξουν και όλες οι κυβερνήσεις προς τα μέλη τους.

Γιατί ποτέ δεν υπήρξαν πιο κοντά η δημόσια υγεία με την οικονομία, την κοινωνία και την αγορά εργασίας!