Η κληρονομιά διαχείρισης της πανδημίας οικοδομεί το νέο ΕΣΥ

Όμως ο μεγάλος πρωταγωνιστής της πανδημίας, ήταν και εξακολουθεί να είναι η ΥΓΕΙΑ (η δημόσια, η ιδιωτική, αλλά και η περίθαλψη, και η ΠΦΥ και τα νοσοκομεία) και φυσικά το νέο ΕΣΥ, το οποίο οικοδομήθηκε υπό το πρίσμα έκτακτων και επείγουσων αναγκών, εξαιτίας της σοβαρής υγειονομικής κρίσης. Το νέο ΕΣΥ πρέπει να παραμείνει ζωντανό και ισχυρό και να αποτελέσει μία νέα πραγματικότητα για την Ελλάδα, ένα παράδειγμα προς μίμηση, όπως άλλωστε αποτέλεσε και η διαχείριση της πανδημίας, η οποία επαινείται παγκοσμίως.

Η Ελλάδα οφείλει να κεφαλαιοποιήσει την μεγάλη προσπάθεια της διαχείρισης της πανδημίας και θα πρέπει να το πράξει με οργανωμένο και συντεταγμένο τρόπο, όπως λειτούργησε και στην υγειονομική κρίση. Μάλιστα όπως τόνισε ο υφυπουργός Υγείας Βασίλης Κοντοζαμάνης στην ημερίδα του ΣΑΦΕΕ για τα Οικονομικά της υγείας μετά την πανδημία, την Πέμπτη 18 Ιουνίου, είναι η τελευταία μας ευκαιρία. Έγιναν πολλά πράγματα σε μικρό χρονικό διάστημα. Το σύστημα εξοπλίστηκε και χρηματοδοτήθηκε και το 2020 είναι η ώρα των μεταρρυθμίσεων. Είναι χαρακτηριστικό, όπως σημείωσε ο υφυπουργός, ότι στη διάρκεια της πανδημίας, ολόκληρα ΤΕΠ νοσοκομείων ήταν σχεδόν άδεια…Το ερώτημα επομένως που προκύπτει αβίαστα τώρα, είναι όχι εάν έχουμε χρήματα, αλλά πώς ξοδεύουμε τα χρήματα και πώς λειτουργούν αποδοτικά οι πόροι, σύμφωνα με τον κ. Κοντοζαμάνη.

Και φυσικά μην ξεχνάμε το φάρμακο και την αναπτυξιακή του διάσταση, αλλά και την κοινωνική πολιτική, η οποία αποτελεί ζήτημα του κράτους και όχι των φαρμακευτικών επιχειρήσεων.

Η μεταρρύθμιση της ΠΦΥ

Για την οικοδόμηση της ΠΦΥ ως βασικός κορμός των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων, αναφέρθηκε σε άρθρο του πριν μερικές ημέρες και ο πρώην ΓΓ του υπ. Υγείας Αντώνης Δημόπουλος, σημειώνοντας μεταξύ άλλων:

«Η πανδημία καταλύει στεγανά, αναδεικνύει εμφατικά παγιδεύσεις, παθολογίες, αντιλήψεις και αδράνειες που παγιδεύουν την κοινωνία και ενεργοποιεί την πίεση για νέες αναγκαίες Μεταρρυθμίσεις που μόνιμα αναβάλλονται. Το μεταρρυθμιστικό διαρκές χώρων που υπηρέτησαν με επιμονή την ανάγκη εκσυγχρονισμού της χώρας με διαρκείς αναζητήσεις συγκρούσεις και αντιστάσεις, σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο είναι πολύτιμη συνεισφορά στην εξαιρετικά κρίσιμη τωρινή περίοδο. Οι πραγματικές προτεραιότητες στην οικονομία την κοινωνική πολιτική, την δημόσια διοίκηση και την αυτοδιοίκηση μπορούν και πρέπει να δρομολογηθούν παράλληλα και επάλληλα. Απαιτούνται υπερβάσεις που σημαίνουν ρήξεις και ουσιαστικές τομές σε όλους αυτούς τους χώρους ταυτόχρονα».

Ο κ. Κοντοζαμάνης στο Φόρουμ των Δελφών

Για το νέο υγειονομικό μας σύστημα, αλλά και για την ανάγκη επενδύσεων στην υγεία και στην έρευνα, την ανάγκη η Ελλάδα να αποτελέσει Κέντρο Καινοτομίας και Αριστείας, οικοδόμησης big data και επιδημιολογικών δεδομένων (καθώς είχαμε μία πετυχημένη αρχή με την διαχείριση του SARS COVID 19) αναφέρθηκε ο υφυπουργός Υγείας Βασίλης Κοντοζαμάνης, μιλώντας στο διαδικτυακό Φόρουμ των Δελφών.

«Δεν πρόκειται να αφήσουμε να χαθεί αυτή η ευκαιρία στην υγεία. Η διαχείριση της πανδημίας, μας δίδαξε πολλά και είμαστε σχεδόν έτοιμοι τώρα για την επόμενη ημέρα», τόνισε εμφατικά, τόσο ο κ. Κοντοζαμάνης, όσο και ο Υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Γρηγόρης Ζαριφόπουλος, η Διευθύντρια του Διεθνούς Κέντρου Εμπειρικών και Πραγματικών Δεδομένων της MSD, Megan O’Brien, ο Καθηγητής του Karolinska Institute, Staffan Lindblad και η Επιδημιολόγος από τον Οργανισμό Maccabi Tech, Clara Weil, στην συζήτηση.

Κοινή διαπίστωση ήταν ότι η «προίκα» σε γνώση και πόρους που άφησε η πανδημία μπορεί να γίνει εφαλτήριο βελτίωσης του συστήματος αλλά και μοχλός ανάπτυξης της εθνικής οικονομίας. Παράλληλα, όπως χαρακτηριστικά αναφέρθηκε, η παραγωγή πραγματικών δεδομένων υγείας μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη μια νέας ζώνης έρευνας και καινοτομίας στη χώρα, η οποία εκτιμάται ότι μπορεί να δημιουργήσει 2.000 με 3.000 θέσεις εργασίας, καθώς και εναλλακτικές πηγές άμεσων και έμμεσων εσόδων για το σύστημα υγείας. Έτσι μπορεί να αποκτήσει πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας δεδομένα και κατά συνέπεια να αποκτήσει πολύ καλύτερο και αποτελεσματικό σύστημα υγείας μέσα από αυτή τη γνώση, που θα επιφέρει μεταξύ άλλων αποτελεσματικότερη περίθαλψη, διαχείριση, και οφέλη για τους πολίτες, την οικονομία, κλπ..

Η κληρονομιά της πανδημίας για το νέο ΕΣΥ

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κ. Κοντοζαμάνης σημείωσε ότι η χώρα κινείται προς αυτήν την κατεύθυνση καθώς η πανδημία έφερε μια χρήσιμη κληρονομιά τεχνογνωσίας στο ΕΣΥ σε σχέση με την αξιοποίηση δεομένων.

Όπως είπε τα υπάρχοντα συστήματα σε συνδυασμό με τις δυνατότητες που προσφέρει η ψηφιακή υγεία δημιουργούν πολλές ευκαιρίες, όπως:

- Παρακολούθηση της υγείας του πληθυσμού για την ανάπτυξη χάρτη υγείας και καθορισμός κοινωνικών στόχων για την υγεία

- Αξιολόγηση των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης σε όλη τη χώρα με βάση τα κλινικά αποτελέσματα

- Παρακολούθηση της κατανάλωσης ανθρώπινων, υγειονομικών και οικονομικών πόρων στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης και αξιολόγηση της βέλτιστης χρήσης τους

- Παρακολούθηση της εφαρμογής και αξιολόγησης της συνταγογράφησης θεραπευτικών πρωτοκόλλων και της βελτίωσής τους μέσω προσαρμογών

- Αξιολόγηση διεθνών και εθνικών κλινικών κατευθυντήριων γραμμών και πολιτικών δημόσιας υγείας με στόχο τη βελτίωση της καθημερινής κλινικής πρακτικής και της διαχείρισης χρόνιων ασθενειών

- Ανάπτυξη μητρώων ασθενών εμπλουτισμένων με κλινικά αποτελέσματα και οικονομικά δεδομένα

Ο υφυπουργός Υγείας, επίσης, υπογράμμισε ότι η συλλογή και η ανάλυση δεδομένων συμβάλλουν στην καλύτερη παρακολούθηση της υγείας του πληθυσμού, στην αξιολόγηση των δομών υγείας, στον έλεγχο κατανάλωσης των πόρων, στην αποτίμηση και βελτίωση συνταγογραφικών θεραπευτικών πρωτοκόλλων, στην αξιολόγηση διεθνών και εθνικών κλινικών οδηγιών και πολιτικών Δημόσιας Υγείας, καθώς και στην ανάπτυξη μητρώων ασθενών εμπλουτισμένων με κλινικά αποτελέσματα και οικονομικά στοιχεία, μια παράμετρος που μεταξύ άλλων μπορεί να είναι κρίσιμη στην αντιμετώπιση της πανδημίας Covid-19.

Επίσης, ανέφερε ότι τα «μεγάλα» και «πραγματικά» δεδομένα αποτελούν εν δυνάμει εργαλεία για την ανάπτυξη της έρευνας, τόσο στο σκέλος των κλινικών μελετών όσο και στο σκέλος των μελετών παρακολούθησης, ικανά να παράγουν πολλαπλασιαστικά οφέλη και εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης για το σύστημα υγείας.

Αναφερόμενος στην κυβερνητική πολιτική περιέγραψε μια νέα εικόνα για το σύστημα υγείας της χώρας όπου οι καλές πρακτικές, η ανάλυση δεδομένων, η αξιοποίηση των big data, η χρήση των πραγματικών δεδομένων για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των υπηρεσιών υγείας θα αποτελούν δομικά στοιχεία προς όφελος του ασθενούς αλλά και τη βέλτιστη διαχείριση των υγειονομικών και ιατροφαρμακευτικών πόρων.

Η Ελλάδα Κέντρο Αριστείας

Από την πλευρά της, η Διευθύντρια του Διεθνούς Κέντρου Εμπειρικών και Πραγματικών Δεδομένων της MSD, Megan O’Brien επιβεβαίωσε ότι η Ελλάδα μπορεί να γίνει κέντρο αριστείας και αξιολόγησης των πραγματικών δεδομένων στον τομέα της υγείας παγκοσμίως κι έτσι να προσελκύσει επενδύσεις στην υγεία και την έρευνα. Όπως υπογράμμισε, η MSD είναι πρόθυμη να υποστηρίξει με ιδέες και προτάσεις τη στροφή προς αυτή την κατεύθυνση ώστε η Ελλάδα να προαχθεί σε ένα παγκόσμιο κέντρο αριστείας στη συλλογή και ανάλυση μεγάλων δεδομένων. Η διευθύντρια του Διεθνούς Κέντρου Εμπειρικών και Πραγματικών Δεδομένων της MSD, επίσης μίλησε για την αξία των «πραγματικών δεδομένων» στον τομέα του φαρμάκου, αναφερόμενη στη γενικότερη στροφή των εταιρειών διεθνώς στη συλλογή, ανάλυση και αξιοποίηση «Real World Evidence» στον τομέα της κλινικής έρευνας, στη μέτρηση της υγείας του πληθυσμού και στην αποζημίωση νέων θεραπειών

Το ψηφιακό θαύμα της Ελλάδας

Ο υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Γρηγόρης Ζαριφόπουλος αναφέρθηκε στα υπάρχοντα ηλεκτρονικά συστήματα συλλογής δεδομένων αλλά και στη νέα ψηφιακή στρατηγική η οποία έχει μπει ήδη σε εφαρμογή. Αναφέρθηκε επίσης στην ανάγκη δημιουργίας κεντρικού φορέα ως πηγή συλλογής και ανάλυσης δεδομένων, ενώ υπογράμμισε ότι απαιτείται συνεργασία μεταξύ των σχετιζόμενων δομών, τόσο σε επίπεδο συστημάτων όσο και σε επίπεδο οργανισμών, για τη βέλτιστη συλλογή δεδομένων, τη βελτίωση της δημόσιας υγείας και την αντιμετώπιση μελλοντικών πανδημικών κρίσεων όπως η περίπτωση του COVID-19.

«Ένα ενιαίο αρχείο ασθενών είναι πολύ σημαντικό γιατί συμβάλει στο να έχουν οι πολίτες τη σωστή υγειονομική περίθαλψη ανά πάσα στιγμή και οπουδήποτε. Επίσης βοηθά στο συντονισμό του συστήματος υγείας προκειμένου να λειτουργεί πιο αποτελεσματικά, να προσφέρει καλύτερες υπηρεσίες, να δίνει ευκαιρίες για βελτιώσεις και αποτελεσματικό έλεγχο από το κόστος» σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Ζαριφόπουλος.

Η διαχείριση χρόνιων παθήσεων στην Σουηδία

Ο Καθηγητής του Karolinska Institute, Staffan Lindblad, επεσήμανε ότι η αξία των δεδομένων βρίσκεται στη συμβολή τους ως προς τη βελτίωση των συστημάτων υγείας και της καλύτερης στοχοθέτησης της κλινικής έρευνας, ενώ αναφέρθηκε και στην αξία των «πραγματικών δεδομένων» στην αντιμετώπιση της πανδημίας Covid-19. Επίσης στάθηκε στη σημασία που έχουν τα πραγματικά δεδομένα στην καλύτερη διαχείριση των χρόνιων παθήσεων που αποτελούν και το πλέον κοστοβόρο σκέλος της υγείας. Μάλιστα συνεχάρη την Ελλάδα για την τόσο σημαντική πρωτοβουλία να προχωρήσει στην αξιοποίηση των real World Evidence and Big Data, κάτι που θα φέρει απτά αποτελέσματα στη διαχείριση χρόνιων παθήσεων. «Είναι το μονοπάτι που θα οδηγήσει τη χώρα σε καλύτερη διαχείριση της υγείας, βελτίωση του συστήματος, και άρα της υπηρεσίας που προσφέρεται στους πολίτες. Συνεισφέρει στην καλύτερη διαχείριση των ασθενειών, αλλά και αποτελεσματικότερη διαχείριση πόρων που θα δημιουργήσει και άλλο χώρο για βελτιώσεις» τόνισε χαρακτηριστικά και προσέθεσε ότι στη Σουηδία, καθώς, είδαν ότι οι χρόνιες ασθένειες είναι μεγάλο κομμάτι της υγειονομικής περίθαλψης, αξιοποίησαν τις νέες αυτές τάσεις. «Καταφέραμε να προσεγγίζουμε με επίκεντρο τον ασθενή πάντα και με τα κατάλληλα μητρώα και διαχείριση δεδομένων να έχουμε ακόμη καλύτερα αποτελέσματα γι’ αυτούς.»

Το παράδειγμα προς αποφυγή της Σουηδίας

Βέβαια η Σουηδία, δεν τα πήγε καθόλου καλά με τη διαχείριση της πανδημίας. Η χώρα καταγράφει πάνω από 5.100 νεκρούς από κορωνοϊό, οι περισσότεροι ηλικιωμένοι κατέληξαν στους οίκους ευγηρίας, χωρίς καν διάγνωση και χωρίς να έχουν νοσηλευθεί σε νοσοκομεία. Επίσης ο πληθυσμός, καίτοι εξετέθη στον ιό, είχε μόλις κατά 7,3% αντισώματα.

Τέλος, η Επιδημιολόγος του οργανισμού Maccabi Tech, Clara Weil, παρουσίασε τις πρακτικές του Οργανισμού και το μοντέλο συλλογής δεδομένων λειτουργίας που έχει υιοθετήσει, από την πρωτοβάθμια έως την τριτοβάθμια φροντίδα υγείας. Ανέφερε επίσης, ότι τα «πραγματικά δεδομένα» μπορούν να δημιουργήσουν επενδυτική δραστηριότητα και να διευρύνουν τα πεδία έρευνας και κλινικών μελετών, ενισχύοντας τις εταιρικές συνεργασίες.