Η ρύπανση στους ελληνικούς βυθούς είναι τεράστια

Η προσέγγιση της Aegean Rebreath

«Η Aegean Rebreath προέκυψε όταν μια παρέα φίλων αποφασίσαμε ότι θέλουμε να ασχοληθούμε πιο συστηματικά με τη βελτίωση του θαλάσσιου περιβάλλοντος και να επενδύσουμε τις γνώσεις που έχει ο καθένας μας μέσα από διαφορετικούς τομείς για την ανάπτυξη ενός ολιστικού μοντέλου απορρύπανσης ακτών και βυθών. Το ενδιαφέρον στοιχείο της οργάνωσης είναι ότι αποτελείται από μέλη με πολύ διαφορετικά προφίλ: Τεχνικοί δύτες, περιβαλλοντολόγοι, project manager, νομικοί, εκπαιδευτικοί κ.α. συμβάλουν στην ανάπτυξη ολοκληρωμένων δράσεων με σημαντικό αντίκτυπο. Ξεκινήσαμε το 2017, με καθαρισμούς υποβρύχιων και παράκτιων περιοχών και πολύ γρήγορα, λόγω αυτής της δυναμικής και της διαφορετικότητας στην οργάνωση, εξελίξαμε τη δραστηριότητα μας προς τους σκοπούς της κυκλικής οικονομίας που ήταν και η αρχική μας ιδέα» δηλώνει ο κύριος Σταμογιάννης και προσθέτει: «Πάντα ήταν στο μυαλό μας η ολιστική προσέγγιση, καθώς καθαρισμοί γίνονταν και γίνονται. Εμείς από την αρχή θέλαμε να κάνουμε παρεμβάσεις που να έχουν κατά το δυνατόν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο γι’ αυτό και συνεργαζόμαστε με φορείς και τοπικές αρχές και έτσι δημιουργήσαμε και τους Σταθμούς Συλλογής Θαλάσσιων Απορριμμάτων».

Το γεγονός πως η Aegean Rebreath αποτελείται από ανθρώπους διαφόρων ειδικοτήτων, της δίνει ένα προβάδισμα ως προς την υλοποίηση ποικίλων δράσεων. Η επιλογή της περιοχής για να λάβει χώρα η επόμενη δράση γίνεται είτε από την εμπειρία των μελών, είτε μετά από επικοινωνία με τις τοπικές αρχές, οι οποίες πάντως δεν ήταν πάντοτε και εξαρχής υποστηρικτικές προς την ομάδα: «Αρχικά αντιμετωπίσαμε και τις δύο πλευρές: Και υποστήριξη και επιφυλακτικότητα. Γενικά είμαι θετικός και θεωρώ ότι όλοι θέλουν το καλύτερο για τον τόπο τους, αν και μπορεί να μην έχουν πάντα ξεκάθαρη εικόνα για το ποιο είναι αυτό και πώς γίνεται. Υπήρχε σίγουρα μία προκατάληψη όταν ξεκινήσαμε η οποία όμως πολύ γρήγορα μετατράπηκε σε υποστήριξη και συνεργασία λόγω της υπαρκτής ανάγκης για λύση σε ένα τόσο προφανές πρόβλημα», εξηγεί ο κύριος Σταμογιάννης, που ανήκει στον τομέα του σχεδιασμού των δράσεων της Aegean Rebreath.

Τα δίχτυα – φαντάσματα, το πλαστικό και κάθε λογής απορρίμματα στη θάλασσα

Ήδη η Aegean Rebreath έχει πραγματοποιήσει περισσότερες από 35 δράσεις στις ελληνικές θάλασσες και το συμπέρασμα βγαίνει αβίαστα: Τα «δίχτυα-φαντάσματα», δηλαδή ο αλιευτικός εξοπλισμός που σπάει ή απορρίπτεται από τους αλιείς, αγκιστρώνει σε υφάλους ή ναυάγια και ουσιαστικά «ψαρεύει» για πάντα, είναι ένας από τους μεγαλύτερους εχθρούς της θαλάσσιας ζωής στη χώρα μας και προκαλεί τεράστιο πρόβλημα. Ακολουθούν κάθε λογής ογκώδη αντικείμενα, που απορρίπτονται στη θάλασσα και βέβαια το πλαστικό: «Έχουμε βρει τα πάντα, από λάστιχα, λάστιχα τρακτέρ, καροτσάκια σούπερ μάρκετ, γόπες και φυσικά όλα τα πλαστικά τα οποία και επιπλέουν και βυθίζονται και βρίσκονται παντού», επισημαίνει ο Βασίλης Σταμογιάννης.

Οι πλαστικοί ύφαλοι της Άνδρου: Από «εθνική ντροπή», εθνικό στοίχημα

Η περίπτωση της Άνδρου έχει σημαδέψει την πορεία της Aegean Rebreath και για τη μοναδικότητά της και για την έκταση και τη δημοσιότητα που πήρε το θέμα. Το καλοκαίρι του 2019 η ομάδα δέχθηκε μια πληροφορία για πιθανή επιβαρυμένη ζώνη σε έναν κόλπο του νησιού και αποφάσισε να μεταβεί εκεί και να αξιολογήσει την κατάσταση. Αυτό που αντίκρισαν οι δύτες όμως και όσοι είδαν τις εικόνες τους ήταν σοκαριστικό. «Μία ολόκληρη χωματερή κατέρρευσε στο βυθό, και όλα τα σκουπίδια παρέμειναν εκεί για χρόνια. Είδαμε ένα βυθό από σκουπίδια και πλαστικά, με πλαστικά κοράλλια και ύφαλους και ό,τι μπορεί κάποιος να φανταστεί», διηγείται στο CNN Greece o κύριος Σταμογιάννης και προσθέτει: «Δεν φανταζόμασταν το θέαμα, που ήταν πραγματικά αποκαρδιωτικό».

Οι εικόνες της Aegean Rebreath ταξίδεψαν σε όλον τον κόσμο μέσα από τα δημοσιογραφικά δίκτυα αλλά και τη… βοήθεια celebrities, όπως ο Leonardo di Caprio, που αναπαρήγαγε στα social media την είδηση και το σχετικό βίντεο της οργάνωσης. Ο κύριος Σταμογιάννης επισημαίνει πως η Aegean Rebreath δεν θα αφήσει το θέμα: «Έχουμε πραγματοποιήσει έναν καθαρισμό αλλά κυριότερα δουλέψαμε για μήνες προκειμένου να αναπτυχθεί μία πλατφόρμα συνεργατών με σκοπό την κινητοποίηση φορέων σε τοπικό και εθνικό επίπεδο. Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει θέσει υπό την αιγίδα του το θέμα και θα συνεργαστούμε για τη λύση του προβλήματος. Ήδη, τις προηγούμενες μέρες πραγματοποιήθηκε μαζί με τους συνεργάτες μας μία πολύ δύσκολη επιχείρηση με τη χρήση εξειδικευμένου εξοπλισμού (σόναρ και τηλεκατευθυνόμενο ρομπότ ROV) όπου και καταγράψαμε με ακρίβεια το μέγεθος του προβλήματος και που θα μας κατευθύνει και προς τις ενδεδειγμένες πρακτικές αντιμετώπισης. Είμαστε χαρούμενοι που το θέμα που αναδείξαμε, από ‘εθνική ντροπή’, αποτελεί πλέον ‘εθνικό στοίχημα’».

Οι Σταθμοί Συλλογής Θαλάσσιων Απορριμμάτων

Στο πλαίσιο της ολιστικής προσέγγισης του ζητήματος της ρύπανσης που πρεσβεύει η Aegean Rebreath, η ομάδα προχώρησε στη δημιουργία σταθμών συγκέντρωσης απορριμμάτων που ήδη λειτουργούν σε πέντε περιοχές: Παροικιά και Νάουσα Πάρου, Αντίπαρο, Τήνο, Σύρο και στον Πόρο. Εκεί ορίστηκαν με την κατάλληλη σήμανση ειδικά σημεία στα οποία οι πολίτες συγκεντρώνουν προς ανακύκλωση όλα τα απορρίμματα που συλλέγουν στη θάλασσα ή στην ακτή. «Η ιδέα των σταθμών προέκυψε από πολύ νωρίς ώστε να συμπληρωθούν οι δράσεις μας με σταθμούς σε αλιευτικούς συλλόγους, μιας και είναι πολύ μεγάλος ο όγκος των απορριμμάτων που μαζεύουμε. Είναι ένας παράγοντας πολύ σημαντικός για τη βιωσιμότητα των προσπαθειών απορρύπανσης που κάνουμε, αλλά είναι και μέσο ενίσχυσης της περιβαλλοντικής κουλτούρας των πολιτών, των τοπικών κοινοτήτων, όλων των φορέων που εμπλέκονται και των αλιευτικών συλλόγων. Αξίζει να πούμε ότι η ιδέα αναδείχθηκε πρώτη μεταξύ 475 ιδεών σε όλη την Ευρώπη στο πλαίσιο του Advocate Europe Idea Challenge, λαμβάνοντας το community award», δηλώνει ο κύριος Σταμογιάννης.

«Λειτουργούν και ως μέσο ευαισθητοποίησης και πάντα η εγκατάσταση ενός σταθμού συνοδεύεται από καμπάνια ενημέρωσης στην τοπική κοινωνία και στα σχολεία με μαθήματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, οπότε οι τοπικές κοινότητες ανταποκρίνονται καθώς εμπλέκονται ενεργά στη διαδικασία και βλέπουν το αποτέλεσμα. Γενικά η ανταπόκριση είναι πολύ θετική και το επόμενο διάστημα θα διευρύνουμε ακόμη περισσότερο το εγχείρημα. Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα μεγάλο μέρος των απορριμμάτων από τους Σταθμούς Συλλογής διοχετεύεται σε μονάδες ανακύκλωσης ή επαναξιοποίησης (upcycling), και συνεργαζόμαστε με διάφορες πρωτοβουλίες όπως το Blue Cycle για την επαναξιοποίηση διχτυών», καταλήγει ο κύριος Σταμογιάννης.

Η Aegean Rebreath είναι μια οργάνωση που έχει ήδη στη σύντομη πορεία της σπουδαίο έργο να επιδείξει, ενώ σχεδιάζει πυρετωδώς τις επόμενες εξίσου σπουδαίες δράσεις της για το μέλλον.