Δημόσια υγεία: Η στρατηγική για τον καρκίνο να μην μείνει «άδειο πουκάμισο»

Το πολυσυζητημένο νομοσχέδιο για τη δημόσια υγεία-μετά από τρεις περίπου εβδομάδες διαβούλευσης- έρχεται αύριο Τρίτη στην Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής, ωστόσο μία σημαντική μερίδα χρονίως πασχόντων όπως οι καρκινοπαθείς, δηλώνουν εξαιρετικά δυσαρεστημένοι.

Διότι όπως αναφέρουν, πολύ απλά, για ακόμη μία φορά δεν εισακούστηκαν και όπως όλα δείχνουν, πολλές από τις προτάσεις τους έμειναν άδειο πουκάμισο…

Η Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου (ΕΛΛΟΚ) με την δυναμική πρόεδρό της κυρία Καίτη Αποστολίδου, αποτελεί ένα θεσμικό όργανο ασθενών, που εδώ και χρόνια δεν μασάει τα λόγια της και δίνει καθημερινά μία μεγάλη μάχη. Όπως αναφέρει λοιπόν με αφορμή την επικείμενη συζήτηση του νομοσχεδίου στην Επιτροπή, «το Σχέδιο Νόμου του υπουργείου Υγείας δεν κάνει ουσιαστικά καμία συγκεκριμένη αναφορά για τον καρκίνο, παρά το γεγονός ότι αναρτήθηκε για διαβούλευση την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου στις 4 Φεβρουαρίου και παρά το ότι ο ίδιος ο Πρωθυπουργός με δηλώσεις του έχει αναγάγει σε στρατηγικής σημασίας και υψηλής προτεραιότητας την ανάληψη δράσης για την πρόληψη και τον έλεγχο του καρκίνου».

Αξίζει να σημειωθεί, ότι την ίδια ημέρα, δηλαδή στις 4 Φεβρουαρίου 2020, στο Ευρωκοινοβούλιο η Επίτροπος Υγείας και Τροφίμων, κυρία Στέλλα Κυριακίδη, παρουσία της Προέδρου και του Αντιπροέδρου της Commission, προχώρησε στην ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής για τον καρκίνο «Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα για τον Καρκίνο».

Όπως ανέφερε μάλιστα η Επίτροπος «από τώρα και για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, η αποτελεσματική αντιμετώπιση του καρκίνου και των συνεπειών του θα είναι στην πρώτη γραμμή του τομέα υγείας σε όλη την Ευρώπη». Φυσικά την ίδια γνώμη έχει και η ΕΛΛΟΚ και όλοι οι ασθενείς, ωστόσο δεν γνωρίζουμε εάν αυτήν την άποψη ασπάζεται και η ηγεσία του υπουργείου Υγείας.

Διότι ο καρκίνος, στο τέλος της ημέρας, δεν αποτελεί μόνο μία χρόνια νόσο, αλλά ένα μείζον οικονομικό και κοινωνικό ζήτημα και ως τέτοιο πρέπει να αντιμετωπιστεί τα επόμενα χρόνια. Με μία οριζόντια στρατηγική μακροπρόθεσμη, μετρήσιμη, με σαφή πρόβλεψη και προϋπολογισμό.

Όπως αναφέρει η Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου, «Τα πρώτα καθοριστικά βήματα του εθνικού σχεδίου για τον καρκίνο, εστιάζονται στον σχεδιασμό και την εφαρμογή ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τον Έλεγχο του Καρκίνου και τη δημιουργία ενός αξιόπιστου Εθνικού Μητρώου Νεοπλασιών». Και το εύλογο ερώτημα που πλανάται είναι γιατί δεν έχουν προχωρήσει οι παραπάνω στρατηγικές.

Όπως ανέφερε πρόσφατα ο πρόεδρος της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδος, κ. Ιωάννης Μπουκοβίνας: «Η χώρα μας ανήκει στη μειονότητα των Ευρωπαϊκών χωρών που δεν έχουν ανανεώσει το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τον Καρκίνο τα τελευταία πέντε χρόνια, ενώ θεσμοθετήθηκε από την πολιτεία το Εθνικό Ινστιτούτο Νεοπλασιών που θα είχε και συμβουλευτικό ρόλο στη διαμόρφωση ενός τέτοιου σχεδίου, δεν έχει λειτουργήσει για αδιευκρίνιστους λόγους. Έτσι πορευόμαστε στα τυφλά δίχως οραματικό σχεδιασμό για τον καρκίνο», συμπληρώνοντας, ότι στην Ελλάδα παραμένουμε παρατηρητές στις κοσμογονικές εξελίξεις που συντελούνται στην αντιμετώπιση του καρκίνου - με την προσωποποιημένη φροντίδα από το screening έως τη μακρόχρονη παρακολούθηση, την τεχνητή νοημοσύνη, τη διαχείριση δεδομένων μεγάλου όγκου, τα μητρώα ασθενών, τα στοιχεία που συλλέγονται από την υλοποίηση των διαγνωστικών και θεραπευτικών πρωτοκόλλων.

Σύμφωνα με την ΕΛΛΟΚ, το νομοσχέδιο για τη δημόσια υγεία, αγνοεί και δεν συμπεριλαμβάνει στους συμμετέχοντες φορείς το Εθνικό Ινστιτούτο Νεοπλασιών -ΕΙΝΕ που ψηφίσθηκε με νόμο τον Μάρτιο 2019, του οποίου αρμοδιότητα είναι η χάραξη της εθνικής στρατηγικής για τον καρκίνο, από την πρόληψη μέχρι την επανένταξη στην κανονική ζωή ή την φροντίδα τέλους ζωής.

Παρακάτω ας θυμηθούμε τα κεντρικά σημεία της Ομοσπονδίας που προτείνει στην ηγεσία του υπουργείου Υγείας, προκειμένου να αντιμετωπιστεί ολιστικά το θέμα του καρκίνου:

• στρατηγική αντιμετώπιση του καρκίνου με δημιουργία Διεύθυνσης Νεοπλασιών
• συμμετοχή των Επιστημόνων με εμπειρία στη διαχείριση του καρκίνου
• θεσμική Συμμετοχή της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου (ΕΛΛΟΚ)
• θεσμική συμμετοχή του Εθνικού Ινστιτούτου Νεοπλασιών (ΕΙΝΕ)
• θέματα πρόληψης και ανακουφιστικής φροντίδας
• συνεργασία με τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα στον τομέα της ιατρικής εκπαίδευσης για τον καρκίνο και της βιο-ιατρικής έρευνας
• προϋποθέσεις για τη συμμετοχή στο νέο μητρώο μη κερδοσκοπικών οργανώσεων με σκοπό την κινητοποίηση του κοινωνικού κεφαλαίου

Αναλυτικά, οι προτάσεις της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου, οι οποίες βρίσκονται και στη διαβούλευση του Σχεδίου Νόμου, είναι οι εξής:

• Δημιουργία Διεύθυνσης Νεοπλασιών στη Γενική Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας που σε συνεργασία με το Εθνικό Ινστιτούτο Νεοπλασιών (ΕΙΝΕ), θα έχουν την ευθύνη το μεν ΕΙΝΕ του σχεδιασμού της εθνικής στρατηγικής για τον καρκίνο, η δε Διεύθυνση Νεοπλασιών την εφαρμογή της, τα συστήματα διασφάλισης ποιότητας και την αξιολόγηση της εφαρμογής.
• Στελέχωση, έναρξη λειτουργίας και συμμετοχή του Εθνικού Ινστιτούτου Νεοπλασιών (ΕΙΝΕ), το οποίο πριν ένα μόλις χρόνο θεσμοθετήθηκε, στην Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων Δημόσιας Υγείας και όπου αλλού προβλέπεται από το σχέδιο νόμου η συμμετοχή των φορέων που εποπτεύονται από το Υπουργείο Υγείας
• Συμμετοχή ενός επιστήμονα με ειδίκευση στην ογκολογία, στην Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων Δημόσιας Υγείας
• Αναγνώριση και επένδυση στο ρόλο των οικείων των ασθενών, ως «άτυπων φροντιστών» καθώς αναλαμβάνουν μεγάλο μέρος της φροντίδας και περίθαλψης των ασθενών με καρκίνο και άλλων χρονίως πασχόντων ασθενών, παρέχοντας αφιλοκερδώς υπηρεσίες νοσηλείας κυρίως κατ’ οίκον
• Επένδυση στην ενημέρωση και εκπαίδευση του πληθυσμού, από τη σχολική ηλικία, με στόχο την απόκτηση κουλτούρας υγιεινού τρόπου διαβίωσης και συμμετοχής σε προγράμματα πρόληψης.
• Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη Δημόσια Υγεία θα πρέπει να περιλαμβάνει την εκπόνηση και εφαρμογή Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τον έλεγχο του καρκίνου (υπεύθυνος για το 20% του συνολικού φορτίου νόσησης και 2η αιτία θανάτου) με ειδικό κεφάλαιο για τον παιδικό καρκίνο.
• Συνεργασία με τα αρμόδια πανεπιστημιακά τμήματα για την εκπόνηση μελετών που αφορούν θέματα διατροφής και άσκησης
• Το Εθνικό πρόγραμμα παροχής οργανωμένων υπηρεσιών ανακουφιστικής και υποστηρικτικής ογκολογικής φροντίδας σε χρονίως πάσχοντες ασθενείς, όπως οι ασθενείς με καρκίνο, οι ασθενείς με άνοια και εν γένει άτομα με λειτουργικές – κινητικές δυσκολίες λόγω ασθένειας ή ατυχήματος. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τη δημιουργία δομών ανακουφιστικής και υποστηρικτικής φροντίδας, κέντρα ημερήσιας φροντίδας και κατ’ οίκον παροχή υπηρεσιών υγείας.
• Δημιουργία προγράμματος εμβολιασμού για τον ιό HPV για το σύνολο του πληθυσμού της χώρας που βρίσκεται στην εφηβική και πρώιμη ενήλικη φάση της ζωής του, σύμφωνα με αυτά που προβλέπονται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) προκειμένου να υπάρξει σε ορατό χρονικό διάστημα εξάλειψη της εμφάνισης διάφορων μορφών καρκίνου που οφείλονται στον ιό HPV, όπως ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας και τύποι καρκίνου κεφαλής και τραχήλου.