«Ζαλίζει» ο λογαριασμός για τις υποχρεωτικές επιστροφές – Και η ανάπτυξη πότε;

Δυσθεώρητα ποσά, τα οποία πρέπει να πληρώσουν οι επιχειρήσεις του φαρμάκου, την ίδια στιγμή, που θα έπρεπε υπό κανονικές συνθήκες να σχεδιάζουν τις επόμενες επενδυτικές και στρατηγικές τους κινήσεις.

Άλλωστε το τόνισαν με έμφαση, οι περισσότεροι ομιλητές, στη διάρκεια της εκδήλωσης για την Επιχειρηματική Αριστεία Salus Index Awards 2019 την περασμένη Τετάρτη. Οι περισσότεροι δήλωσαν ότι… ζαλίστηκαν μόλις είδαν τον λογαριασμό τόσο για το clawback όσο και για το rebate. Δηλώσεις μάλιστα που κατέθεσαν ενώπιον του υφυπουργού Υγείας κ. Βασίλη Κοντοζαμάνη, ο οποίος τόνισε ότι «οφείλουμε ως κράτος να διασφαλίσουμε τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων, να δώσουμε κίνητρα για Έρευνα και Ανάπτυξη», χωρίς να επεκταθεί περαιτέρω στο φλέγον ζήτημα του clawback.

Ήδη, το πρώτο εξάμηνο του έτους οι επιστροφές (clawback) και οι εκπτώσεις (rebates) των φαρμακευτικών επιχειρήσεων με βάση τα στοιχεία του ΕΟΠΥΥ διαμορφώθηκαν ως εξής:

• Τα rebates στα 250,289.066 ευρώ.
• Το clawback στα 357.000.000 ευρώ.
• Το rebate για νοσοκομειακά φάρμακα που χορηγούνται από τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ στα 7.632.717 ευρώ.

Με αυτά τα δεδομένα, το συνολικό ποσό που καλούνται να επιστρέψουν οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις στον ΕΟΠΥΥ έφτασε τα 614,9 εκατομμύρια ευρώ. Στην πολύ πιθανή περίπτωση που ακολουθήσει τις ίδιες τάσεις και στο δεύτερο εξάμηνο, εκτιμάται πως θα ξεπεράσει το 1,23 δισ. ευρώ στο τέλος του έτους.

Ωστόσο στελέχη της φαρμακοβιομηχανίας εκτιμούν ότι ο κλάδος, αναμένεται να συνεισφέρει περισσότερα από 1,5 δισ. ευρώ το 2019 έναντι 2,5 δισ. εισφορών από τον κρατικό προϋπολογισμό. Πρόκειται για μια ιδιαίτερα ανησυχητική κατάσταση, δεδομένου ότι το επίπεδο εξάρτησης των δαπανών φαρμακευτικής περίθαλψης για "εσωτερικές δανειοδοτήσεις" από φαρμακευτικές εταιρείες θέτει σε κίνδυνο τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα της φαρμακευτικής περίθαλψης και οδηγεί σε ένα μη βιώσιμο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης.

Μάλιστα σημειώνεται ότι εάν επαληθευτεί το σενάριο, το συγκεκριμένο ποσό θα είναι αυξημένο κατά πολύ σε σύγκριση με τα 990 εκατομμύρια που κλήθηκαν να επιστρέψουν οι εταιρείες το 2018 για εξωνοσοκομειακή περίθαλψη (αύξηση πάνω από 24%).

Ο ΣΑΦΕΕ για το clawback

Με αφορμή την κρίσιμη αυτή κατάσταση, όπου οι επιχειρήσεις καταθέτουν κραυγή αγωνίας για μη βιωσιμότητα, ο Σύνδεσμος Αντιπροσώπων Φαρμακευτικών Ειδών και Ειδικοτήτων (ΣΑΦΕΕ) και η Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ), που εκπροσωπούν το 95% της εγχώριας αγοράς φαρμάκου, διοργανώνουν στις 14 Νοεμβρίου, Ημερίδα με θέμα το Clawback και τη Φαρμακευτική Δαπάνη σε την συνεργασία του Health Daily και της Boussias Communications.

Η εκδήλωση αυτή σηματοδοτεί την ανάγκη έναρξης ανοικτού διαλόγου για τα θέματα του clawback και της φαρμακευτικής δαπάνης με στόχο την εξεύρεση ρεαλιστικών και πρακτικών λύσεων για την αντικατάσταση του πληθωριστικού και αντιαναπτυξιακού αυτού μέτρου και την επεξεργασία ουσιαστικών και βιώσιμων μεταρρυθμίσεων, που θα βοηθήσουν όλους τους συμμετέχοντες στο σύστημα υγείας, και πρωτίστως τους ασθενείς και την ελληνική κοινωνία.

Προτάσεις για ανάπτυξη

Ήδη βέβαια κάποιες επιχειρήσεις έχουν ξεκινήσει το δικό τους αγώνα, με παρεμβάσεις, τοποθετήσεις κλπ. γύρω από το επίμαχο ζήτημα των επιστροφών.

Μεταξύ αυτών, και η Διευθύνουσα Σύμβουλος της MSD Ελλάδος, Κύπρου και Μάλτας, κυρία Agata Jakoncic, μιλώντας πριν λίγες εβδομάδες στο συνέδριο για την Υγεία της Ναυτεμπορικής είχε καταθέσει ένα ολοκληρωμένο πακέτο προτάσεων για τη στήριξη της βιωσιμότητας του ΕΣΥ.

«Παρά το μέγεθος του προβλήματος, πιστεύουμε ότι μπορεί να αντιμετωπιστεί μέσω μιας σειράς βραχυπρόθεσμων και μεσομακροπρόθεσμων ενεργειών» είχε τονίσει τότε και εξειδίκευσε τα μέτρα που προτείνει.

«Για παράδειγμα» αναφέρει, «βραχυπρόθεσμα, η επανενεργοποίηση της επιτροπή διαπραγμάτευσης για σκευάσματα ασθενειών όπως η ηπατίτιδα C ή τα φάρμακα της ανοσολογικής ογκολογίας μπορεί γρήγορα να φέρει μειώσεις στο κόστος του ΕΟΠΥΥ και των δημόσιων νοσοκομείων. Η αναμενόμενη εξοικονόμηση μπορεί να είναι περίπου στα 100 εκατ. ευρώ. Παρόμοιες διαπραγματεύσεις θα μπορούσαν να επεκταθούν και για άλλες υψηλού κόστους θεραπείες.»

«Επιπλέον, η χρηματοδότηση της πρόληψης μέσω ενός ξεχωριστού ταμείου θα μπορούσε να αποτελέσει ένα ακόμη βήμα για την άμβλυνση της πίεσης» αναφέρει και χαρακτηρίζει θετικές τις προσεγγίσεις του υπ. Υγείας για το θέμα. «Είμαστε πραγματικά ευτυχείς και επικροτούμε την προσοχή του Υπουργού Υγείας, στην προσπάθεια έντασης της προληπτικής ιατρικής, που παροτρύνει το κοινό να εμβολιάσει. Ωστόσο, ο στόχος δημόσιας υγείας για αύξηση της κάλυψης εμβολιασμού έρχεται σε αντίθεση με τον μηχανισμό clawback. Η χρηματοδότηση του εμβολιασμού χωριστά από τον προϋπολογισμό για τα φάρμακα θα επιτρέψει την εφαρμογή στοχοθετημένων δράσεων με στόχο την επίτευξη αυτού του στόχου δημόσιας υγείας» υπογραμμίζει η επικεφαλής της MSD στην Ελλάδα.

Αναφερόμενη στις προτεινόμενες κινήσεις η κυρία Agata Jakoncic τόνισε ότι οι «αυτές οι δύο δράσεις θα βοηθούσαν στη μείωση των συνολικών δαπανών, αυξάνοντας έμμεσα τον δημόσιο προϋπολογισμό.» Στάθηκε δε ιδιαίτερα και στον εξορθολογισμό της συνταγογράφησης. Η αξιοποίηση της αξίας της συνταγογράφησης, η χρήση θεραπευτικών πρωτοκόλλων, η παρακολούθηση των δαπανών και η ανάλυση των διαθέσιμων στοιχείων είναι κλειδιά, όπως τόνισε για τη διαχείριση των χρόνιων ασθενειών και τη βελτίωση των οικονομικών της υγείας.

«Όλα αυτά, μαζί με ένα μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο σχέδιο θα πρέπει να συμπεριληφθούν σε ένα μνημόνιο με το Υπουργείο Υγείας και τη βιομηχανία - με στόχο τη μείωση του clawback τουλάχιστον κατά 50%. Μια τέτοια πρωτοβουλία θα έδειχνε προφανώς ότι και οι δύο πλευρές αναγνωρίζουν την ανάγκη για συνυπευθυνότητα για να διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα του συστήματος. Εδώ να θυμίσουμε, ότι στο πρώτο νομοσχέδιο του υπ. Υγείας, ψηφίστηκε ο συμψηφισμός του clawback με επενδύσεις για κλινικές μελέτες, έρευνα και παραγωγικές επενδύσεις.

Οι κυβερνήσεις και η βιομηχανία προσπαθούν να βρουν καινοτόμους τρόπους για να διασφαλίσουν την παροχή γρήγορης πρόσβασης στους ασθενείς αλλά και την προβλεψιμότητα των δαπανών ταυτόχρονα. Για παράδειγμα, πολυετείς συμφωνίες πολλαπλών ενδείξεων στην Ολλανδία, το Βέλγιο και τη Δανία κατάφεραν να μειώσουν δραστικά τους χρόνους αναμονής για πρόσβαση, ενώ παράλληλα προσέφεραν οικονομικά ευνοϊκούς όρους για τις κυβερνήσεις μέσω της κατανομής των κινδύνων» κατέληξε η κα Jakoncic.