Έρευνα: Τι απαντούν οι Έλληνες για μετανάστευση, ταυτότητα και την ιστορία τους

Από τη μία πλευρά, παρατηρείται ένας συνδυασμός ενσυναίσθησης και δέσμευσης για τη φιλοξενία προς όσους έχουν ανάγκη και, από την άλλη, προβληματισμός για τις επιπτώσεις που θα έχει η παρουσία των μεταναστών, στους κρατικούς πόρους, στη διαφύλαξη των παραδόσεων και του ελληνικού πολιτισμού.

Με το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας στην Ευρώπη, οι οικονομικές δυσκολίες της Ελλάδας οδηγούν σε ποικίλους προβληματισμούς. Το 31% των Ελλήνων προσδιορίζει την οικονομική κατάσταση ως το κορυφαίο θέμα που αντιμετωπίζει η χώρα και το 22% την ανεργία.

Το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα αυξήθηκε από 7% σε 28% μεταξύ του 2008 και 2013, και εξακολουθούσε να είναι υψηλό, στο 19%, μέχρι τα τέλη του 2018, ενώ παράλληλα το ποσοστό ανεργίας στους νέους ήταν διπλάσιο.

Αν και πολλοί Έλληνες εκφράζουν ανησυχίες για τη μετανάστευση, μόνο το 7% από αυτούς θεωρεί τη μετανάστευση ως το φλέγον θέμα που αντιμετωπίζει η χώρα. Παρά της δικής τους κατάστασης, οι Έλληνες διαθέτουν έντονη ενσυναίσθηση για τους πρόσφατα νεοεισερχόμενους στη χώρα. Για παράδειγμα, διατυπώνουν την άποψη ότι τους βλέπουν να εργάζονται σκληρά και να έχουν καλές προθέσεις.

Οι φόβοι για απώλεια εθνικής ταυτότητας

Παρά την απαισιοδοξία για τις συνθήκες στην Ελλάδα, η υπερηφάνεια για τον ελληνικό πολιτισμό και την ιστορία είναι αναπόσπαστο κομμάτι της αίσθησης ταυτότητας των περισσότερων Ελλήνων, παρόλο που αισθάνονται ότι αυτή η υπερηφάνεια έχει αρχίσει να μειώνεται.

Με αισθήματα υπερηφάνειας για την ελληνική ταυτότητα δηλώνει το 77%, και με αισθήματα υπερηφάνειας για την ιστορία της χώρας το 78%. Ωστόσο, πολλοί ανησυχούν για την απώλεια εθνικής ταυτότητας.

Το 54% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι στις μέρες μας η ελληνική ταυτότητα εξαφανίζεται και το 56% δηλώνει ότι μερικές φορές αισθάνεται «σαν ξένοι στην ίδια τους τη χώρα».

Το 77% πιστεύει ότι οι μετανάστες είναι πρόθυμοι να εργαστούν σκληρότερα και με χαμηλότερες αμοιβές από τους Έλληνες, ενώ το 56% θεωρεί ότι οι μετανάστες προσπαθούν να ενταχτούν στην ελληνική κοινωνία.

Τα συναισθήματα προς τους μετανάστες είναι θερμότερα από ό,τι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπου η «More in Common» έχει αναλάβει εθνικές μελέτες.

Ελάχιστοι είναι εκείνοι που εκτιμούν ότι η χώρα μπορεί να επωφεληθεί από τη μετανάστευση: μόλις το 21% πιστεύει ότι η «μετανάστευση είναι επωφελής για την ελληνική οικονομία».

Το 41% δηλώνει καχύποπτο για τους μετανάστες που έχουν προτεραιότητα στα οφέλη και στη στέγαση, ενώ το 42% εκφράζει ανησυχίες για τους μετανάστες που δημιουργούν κινδύνους για τη δημόσια υγεία.

Συνολικά, το 51% όσων πήραν μέρος στην έρευνα πιστεύει ότι η μετανάστευση, τελικά, είναι «κακή για την Ελλάδα, επιβαρύνοντας το κράτος πρόνοιας και αποστραγγίζοντας τους πόρους που θα μπορούσαν να δαπανηθούν για τους Έλληνες».

Ο παράγοντας Ισλάμ

Οι ανησυχίες για το Ισλάμ και τους μουσουλμάνους είναι διαδεδομένες Το 57% των Ελλήνων πιστεύει στην «ασυμβατότητα» μεταξύ Ισλάμ και ελληνικής κοινωνίας, πράγμα που εν μέρει αντανακλά ιστορικές ανησυχίες που συσχετίζονται με την Τουρκία και τη σχέση αυτής με την Ελλάδα.

Οι απόψεις των Ελλήνων δεν αποκλίνουν ιδιαίτερα ως προς το εάν οι μουσουλμάνες πρέπει να φορούν μαντίλες ή μπούργκες. Παρόλα αυτά οι ανησυχίες αυτές συνυπάρχουν με μια ευρεία αναγνώριση της ύπαρξης διακρίσεων εις βάρος των μουσουλμάνων στην Ελλάδα, καθώς το 68% εκφράζει ανησυχίες για την αύξηση του ρατσισμού.

Το 60% των συμμετεχόντων δήλωσε πως η Ελλάδα, «ως χριστιανική χώρα», πρέπει να προστατεύσει την θρησκευτική κληρονομία της από εξωτερικές πεποιθήσεις.

Όπως αναφέρουν οι συγγραφείς της έρευνας, αυτή αποτελεί μέρος μίας ευρύτερης πρωτοβουλίας για την αντιμετώπιση των αυξανόμενων απειλών σε ανοιχτές και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνίες.

Με στόχο την κατανόηση αυτών των απειλών, ήδη από το 2017 η «More in Common» έχει αναλάβει λεπτομερή έρευνα για τις στάσεις της κοινής γνώμης σε πέντε χώρες: στις Ηνωμένες Πολιτείες, στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία και την Ολλανδία.

Η Ελλάδα είναι η έκτη χώρα στην οποία η «More in Common» διεξάγει έρευνα, σε δείγμα 2.000 ανθρώπων 18 έως 64 ετών.