Αυθαίρετα: Πότε εκπνέει η προθεσμία υπαγωγής - Έρχονται «τσουχτερά» πρόστιμα

Οι ιδιοκτήτες ακινήτων με πολεοδομικές παρεμβάσεις έχουν μια εβδομάδα στη διάθεσή τους για να έρθουν σε συνεννόηση με το μηχανικό τους, να υποβάλουν στο ηλεκτρονικό σύστημα την αίτηση υπαγωγής και να πληρώσουν το προβλεπόμενο παράβολο (το κόστος είναι περίπου 500 ευρώ), ώστε να διασφαλίσουν έκπτωση 10% επί του προστίμου που προβλέπει ο νόμος. Περαιτέρω μείωση προστίμου κατά 10% επιτυγχάνεται όταν ο αιτών υποβάλει μελέτη στατικής επάρκειας.

Αντιθέτως, αν δεν δοθεί παράταση από το υπουργείο Περιβάλλοντος, κάτι που φαντάζει και το πιθανότερο, από την Τρίτη 9 Απριλίου θα αρχίσει η τρίτη φάση δηλώσεων των πολεοδομικών παραβάσεων με «φουσκωμένα» πρόστιμα.

Συγκεκριμένα, από τις 9 Απριλίου ως τις 8 Οκτωβρίου οι ιδιοκτήτες θα πληρώσουν πρόστιμα προσαυξημένα κατά 10%, αναφέρει η εφημερίδα «Δημοκρατία».

Αντίστοιχα, όσοι ιδιοκτήτες προβούν σε τακτοποίηση μετά τις 8 Οκτωβρίου και έως τις 9 Νοεμβρίου θα έχουν προσαυξήσεις και πρόστιμα κατά 20%. Επίσης, το πρόστιμο αυξάνεται κατά 10% εφόσον η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση βρίσκεται σε περιοχές προστασίας για τις οποίες έχουν εκδοθεί και ισχύουν Προεδρικά Διατάγματα καθορισμού όρων δόμησης.

Το πρόστιμο μπορεί να εξοφληθεί σε έως και 100 μηνιαίες δόσεις με ελάχιστο ποσό δόσης τα 50 ευρώ. Σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μηνός της ημερομηνίας υπαγωγής, παρέχεται έκπτωση 20% επί του συνολικού ποσού του προστίμου, ενώ σε περίπτωση καταβολής 30% του προστίμου σε έναν μήνα από την υπαγωγή παρέχεται έκπτωση 10% επί του προστίμου. Αντίθετα, σε περίπτωση μη εμπρόθεσμης προκαταβολής του ποσού της μηνιαίας δόσης προσαυξάνεται κατά 1% για κάθε μήνα καθυστέρησης.

Εκπτώσεις

Ο νόμος προβλέπει επίσης εκπτώσεις για μια σειρά από παρεμβάσεις στα αυθαίρετα, όπως εργασίες στατικής ενίσχυσης και ενεργειακή αναβάθμιση. Ειδικότερα, εάν για την υπαγωγή αυθαιρέτων ολοκληρωθούν οι προβλεπόμενες εργασίες στατικής ενίσχυσης με την εκπόνηση στατικής μελέτης, το ενιαίο ειδικό πρόστιμο μειώνεται κατά 60% σε περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας 2 και κατά 30% σε περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας 1.

Μείωση 30% με 50% (ανάλογα με τα τετραγωνικά) θα ισχύσει για κτίσματα που ολοκλήρωσαν την ενεργειακή αναβάθμιση. Πέρα από αυτό, εάν για την υπαγωγή αυθαιρέτων ολοκληρωθούν οι προβλεπόμενες εργασίες προσαρμογής: α) με βάση την απόφαση της Επιτροπής Ελέγχου Αυθαιρέτων Κατασκευών ή β) με βάση την απόφαση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής ή του Περιφερειακού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής ή του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής για τις αυθαίρετες κατασκευές ή χρήσεις σε διατηρητέα κτήρια, τότε το ενιαίο ειδικό πρόστιμο μειώνεται κατά το κόστος των εργασιών προσαρμογής και μέχρι 50% αυτού, εξαιρουμένου του παραβόλου, εφόσον προσκομιστεί βεβαίωση της επιτροπής ή των συμβουλίων ότι οι εργασίες προσαρμογής υλοποιήθηκαν προσηκόντως.

Πώς υπολογίζονται «λυπητερή» και παράβολο

Ο υπολογισμός του προστίμου δεν είναι απλή υπόθεση και χρειάζεται οπωσδήποτε η βοήθεια μηχανικού, ο οποίος θα υποβάλει στο ηλεκτρονικό σύστημα την αίτηση υπαγωγής. Ο υπολογισμός γίνεται με βάση το εμβαδόν της επί την τιμή ζώνης στην περιοχή ακινήτου, σύμφωνα με το σύστημα αντικειμενικών αξιών του υπουργείου Οικονομικών, επί τον συντελεστή 15% και επί τους συντελεστές σχετικών ενδείξεων – τετραγωνιδίων, όπου απαιτούνται, ανάλογα με την κατηγορία και το είδος του αυθαιρέτου (τετραγωνικά μέτρα επί 15% επί τιμή ζώνης επί συντελεστές τετραγωνιδίων).

Όσον αφορά το παράβολο που καταβάλλεται για την υπαγωγή στη ρύθμιση, διαμορφώνεται στα 250 ευρώ για αυθαιρεσίες έως 100 τ.μ., 500 ευρώ για αυθαιρεσίες 100-500 τ.μ., στα 1000 ευρώ για αυθαιρεσίες 500-2000 τ.μ., στα 4000 για αυθαιρεσίες 2000-5000τ.μ., ενώ φτάνει τα 10.000 ευρώ για αυθαιρεσίες άνω των 5000 τ.μ. Οι πολύ μικρές παραβάσεις τακτοποιούνται μόνο με την πληρωμή του παράβολου.

Σημειώνεται ότι το παράβολο δεν επιστρέφεται σε καμία περίπτωση. Επίσης, παγώνουν για δύο χρόνια οι δόσεις του προστίμου για τους μακροχρόνιους ανέργους και τους δικαιούχους Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης, οι οποίοι θα πληρώσουν μόνο το παράβολο. Οι μακροχρόνιοι άνεργοι θα καταβάλουν το 30% του προστίμου για την τακτοποίηση της κύριας κατοικίας τους, ενώ οι δικαιούχοι του κοινωνικού εισοδήματος το 20%.

Η διαδικασία για υποβολή της δήλωσης

Ολόκληρη η διαδικασία υπαγωγής αυθαιρέτων στον νόμο 4495/2017 διεκπεραιώνεται μέσω του ειδικού πληροφοριακού συστήματος, που λειτουργεί το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας. Το αίτημα και τα απαιτούμενα στοιχεία του ακινήτου τα υποβάλλει ηλεκτρονικά μηχανικός.

Το πληροφοριακό σύστημα εκδίδει κωδικούς πληρωμής που αποτελούν απαραίτητα στοιχεία για την πληρωμή του παραβόλου και του ποσοστού ανταπόδοσης.

Ο πολίτης καταβάλλει το παράβολο σε κάποια τράπεζα και η πληρωμή του διαπιστώνεται αυτόματα με τη διαβίβαση ηλεκτρονικών αρχείων από τα συμβεβλημένα τραπεζικά ιδρύματα. Μετά την εξόφληση του παραβόλου η δήλωση αποκτά μοναδικό ηλεκτρονικό κωδικό ελέγχου και ημερομηνία υπαγωγής, η οποία είναι η ημερομηνία εξόφλησης του παραβόλου.

Ο πολίτης θα πρέπει επίσης να καταθέσει σε τραπεζικό λογαριασμό του ΤΕΕ και το ποσό ανταπόδοσης για την ηλεκτρονική έκδοση πράξεων υπαγωγής δηλώσεων αυθαιρέτων ύψους 15 ευρώ. Η πληρωμή του ποσού ανταπόδοσης αποτελεί προϋπόθεση για την έκδοση των διοικητικών εγγράφων από το πληροφοριακό σύστημα του ΤΕΕ και την αποδοχή και ολοκλήρωση των διαδικασιών υποβολής δηλώσεων και βεβαιώσεων σε κάθε στάδιο.

Στη συνέχεια ο μηχανικός θα πρέπει μέσα σε έξι μήνες να ολοκληρώσει την ηλεκτρονική υποβολή των απαραιτήτων δικαιολογητικών στο πληροφοριακό σύστημα.

Πέρα από το την αίτηση και την υπεύθυνη δήλωση του κάθε ιδιοκτήτη, πρέπει να κατατεθούν τεχνική έκθεση μηχανικού, φωτογραφίες κ.λπ.