Σπάνιος μαυρόγυπας πέρασε όλα τα Βαλκάνια και πέθανε στη Μάνη από φόλα

Σύμφωνα με την ελληνική ορνιθολογική εταιρεία, ο μαυρόγυπας έφερε την ονομασία «Ostrava» και είχε απελευθερωθεί το καλοκαίρι του 2018 στη Βουλγαρία, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος LIFE «Vultures back to LIFE» (LIFE 14 NAT/BG/649).

Οι κινήσεις του πτηνού παρακολουθούνταν στενά από τους επιστήμονες χάρη στο δορυφορικό πομπό που είχε τοποθετηθεί στην πλάτη του: από το Νοέμβριο του 2018, αφότου είχε περιπλανηθεί στα Βαλκάνια, επέλεξε να διαχειμάσει στη Νότια Πελοπόννησο και συγκεκριμένα στην περιοχή της Ανατολικής Μάνης.

Δυστυχώς, στο μέσο Φεβρουαρίου, ο πομπός έδειξε πως ο γύπας βρισκόταν στο ίδιο σημείο για κάποιες ημέρες, ένδειξη που πιθανότατα σήμαινε ότι ήταν νεκρός.

Το μαυρόγυπα εντόπισαν μέλη του Περιβαλλοντικού Πολιτιστικού Ομίλου Μάνης (ΠΕΡΙ.ΠΟΛ.Ο. Μάνης), κατόπιν υπόδειξης της Βουλγαρικής Περιβαλλοντικής Οργάνωσης Green Balkans. Πρόκειται για το δεύτερο μαυρόγυπα που εντοπίζεται νεκρός στη χώρα μας σε διάστημα μόλις λίγων ημερών.

Ο γύπας βρέθηκε με υπολείμματα τροφής στο ράμφος (κομμάτι κρέας περίπου 300 γρ.), γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο θάνατος του πουλιού προήλθε κατά πάσα πιθανότητα από δηλητηρίαση. Κατόπιν της άμεσης κινητοποίησης του Δασαρχείου Γυθείου, ο μαυρόγυπας εστάλη μέσω της Περιφερειακής Δ/νσης Κτηνιατρικής στο Κέντρο Κτηνιατρικών Ιδρυμάτων Αθηνών για νεκροψία και διενέργεια της απαραίτητης τοξικολογικής ανάλυσης, ώστε να διαπιστωθεί η δηλητηρίαση και να ταυτοποιηθεί η δηλητηριώδης ουσία.

Σημειώνεται ότι στην περιοχή της Ανατολικής Μάνης τοποθετούνται συχνά παρανόμως δηλητηριασμένα δολώματα, πιθανώς για την εξόντωση τσακαλιών, αλεπούδων αλλά και αδέσποτων σκύλων.

Ο μαυρόγυπας αποτελεί αυστηρά προστατευόμενο είδος και στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται ως «Κινδυνεύον», δηλαδή αντιμετωπίζει πολύ υψηλό κίνδυνο εξαφάνισης στο φυσικό του περιβάλλον στο άμεσο μέλλον. Παρότι μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1950 ήταν σχετικά κοινό είδος, η συρρίκνωση του πληθυσμού του που ακολούθησε, κυρίως εξαιτίας της παράνομης χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων, ήταν δραματική. Σήμερα, το Εθνικό Πάρκο Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου φιλοξενεί τον μοναδικό αναπαραγόμενο πληθυσμό μαυρόγυπα στα Βαλκάνια.

Δεδομένα τηλεμετρίας των τελευταίων ετών αποδεικνύουν ότι αρκετοί γύπες, κυρίως Όρνια και λιγότερο μαυρόγυπες από άλλες Βαλκανικές χώρες, επισκέπτονται διαρκώς ενεργές αποικίες, όπως στα Ακαρνανικά Όρη αλλά και εγκαταλελειμμένες – εξαιτίας των δηλητηριασμένων δολωμάτων – αποικίες γυπών στην Πίνδο αλλά και σε άλλες περιοχές.

Η ανάκαμψη του πληθυσμού των γυπών στην Ελλάδα είναι εφικτή, με την προϋπόθεση βέβαια να περιοριστεί αποτελεσματικά η παράνομη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων και οι βιότοποί τους να μην υποστούν σημαντική υποβάθμιση από την ανεξέλεγκτη χωροθέτηση αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Για την αποτελεσματική προστασία των πτωματοφάγων αρπακτικών πουλιών κρίνεται επιτακτική η ενεργοποίηση της Υπουργικής Απόφασης σχετικά με τα Τοπικά Σχέδια Δράσης για την καταπολέμηση της παράνομης χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων αλλά και η υιοθέτηση μιας Εθνικής Στρατηγικής για την ενιαία αντιμετώπιση του φαινομένου.